Nông dân Châu Đức (BRVT): Điêu đứng vì cây tiêu

Nguồn tin: BRVT, 10/1/2008
Ngày cập nhật: 11/1/2008

Thời gian gần đây, nhiều nông dân trồng tiêu ở huyện Châu Đức phấn khởi vì giá tiêu liên tục tăng, nhờ đó đời sống của bà con được cải thiện đáng kể. Thế nhưng, niềm vui chưa được bao lâu, họ lại phải đối mặt với nguy cơ bị phá sản, tiền mất, nợ mang khi hàng trăm ha tiêu bị chết hàng loạt.

TIÊU ĐIỀU NHỮNG VƯỜN TIÊU

Cây tiêu là một trong những cây công nghiệp dài ngày có thế mạnh của huyện Châu Đức. Hiện nay, huyện có diện tích trồng tiêu lớn nhất tỉnh với hơn 5.951 ha, tổng sản lượng hàng năm đạt hơn 7.000 tấn. Thời gian gần đây, dịch bệnh xảy ra trên cây tiêu đã làm cho diện tích cây tiêu trên địa bàn huyện sụt giảm về số lượng và chất lượng. Người trồng tiêu đứng trước nguy cơ phá sản do dịch bệnh trên cây tiêu gây ra.

Dọc theo con đường vào các thôn Sông Xoài: 1, 2, 3, 4, 5 thuộc xã Láng Lớn, chúng tôi không còn trông thấy những vườn tiêu xanh ngát như trước, thay vào đó là những vườn tiêu xơ xác lá, chỉ còn lại những dây khô quấn quanh trụ tiêu. Hàng trăm ha tiêu bị chết trụi, xen lẫn những vườn tiêu vừa được hạ trụ là những đám bắp, rau xanh vừa mọc. Anh Phạm Vũ, thôn Sông Xoài 3 cho biết, nhà anh có khoảng 2 ha tiêu được trồng gần 10 năm nay. Mỗi năm trung bình gia đình anh thu hoạch được 2 tấn tiêu với giá 50 ngàn đồng/kg, mỗi vụ trừ chi phí anh còn lãi 70 triệu đồng. Nhưng nay cả vườn tiêu không còn tới 100 trụ, nếu tận thu cũng chỉ được 50-60 kg. Anh Vũ cho hay, bệnh trên cây tiêu bắt đầu xuất hiện cách đây vài năm, nhưng ở mức độ nhẹ, cả vườn chỉ bị vài trụ. Khi mới phát hiện anh sử dụng vôi và xịt thuốc đặc trị nhưng vẫn không dứt. Và khoảng hai tháng nay thì tiêu bắt đầu chết hàng loạt, cả vườn tiêu của anh Vũ gần như không còn nữa. Theo tính toán của anh, vụ này anh mất khoảng 150 triệu đồng.

Cũng như trường hợp nhà anh Vũ, vườn tiêu của ông Nguyễn Châu, ở thôn Sông Xoài 5, cũng bị chết gần hết. Khi chúng tôi đến, hai vợ chồng ông Châu đang cưa trụ tiêu để bán củi với giá 30 ngàn đồng/m3. Tính ra cả vườn tiêu mới được 6 triệu đồng trong khi trước đây ông phải bỏ ra 70 triệu đồng mua những cây trụ này. Ông Châu xót xa: “phá bỏ vườn tiêu mà đau quá. Nếu vườn tiêu “còn sống” thêm 1-2 năm nữa thì cuộc sống của chúng tôi mới tạm ổn, vì chỉ cần 1-2 tấn tiêu là sắm đủ các vật dụng trong nhà. Thế nhưng bây giờ...”.

Trường hợp ông Trần Văn Phảnh, ở thôn Sông Xoài 5, còn thảm hơn, 2 ha tiêu không còn cây nào sống sót. Nhìn vườn tiêu hoang tàn ông không khỏi tiếc nuối: “Lúc đầu tôi cùng mọi người ra sức tiêu hủy những vùng cây bị bệnh, nhưng sau đó do cây tiêu chết nhanh và nhiều quá, chúng tôi làm không xuể. Để cứu vãn, tôi cũng đã mua gần 10 triệu tiền thuốc để trị. Ai chỉ thuốc gì tôi mua thuốc đó, nhưng cuối cùng tiền mất mà tiêu vẫn chết”.

Không chỉ riêng ở xã Láng Lớn, dọc theo những con đường vào các xã Xà Bang, Bình Giã, Đá Bạc..., những vùng trồng tiêu phát triển nhất, giờ đây nhiều vườn tiêu cũng trơ trụi lá. Vụ này, nhiều chủ vườn tiêu lâm vào cảnh trắng tay.

TIÊU CHẾT NỢ ĐÒI

Ba năm trước, người trồng tiêu ở huyện Châu Đức phải chống chọi với vấn nạn cây vông chết, làm cho cây tiêu cũng chết theo. Cây vông chết, phải tìm cây khác thay thế, trung bình mỗi nhà thiệt hại từ 30 - 80 triệu đồng. Nhiều người trồng tiêu phải vay vốn của ngân hàng, lãi mẹ đẻ lãi con chưa trả hết. Đến mùa thu hoạch họ trông chờ vào tiêu để trả nợ thì tiêu bị bệnh chết.

Qua tìm hiểu chúng tôi được biết, hơn một năm nay nhờ tiêu lên giá, nhiều người trồng tiêu đã mạnh dạn đầu tư. Không có vốn họ vay ngân hàng, hoặc vay nóng để phát triển chăm sóc vườn tiêu. Nhưng bây giờ tiêu chết sạch, người dân lâm vào cảnh nợ nần. Có người phải bỏ đi nơi khác kiếm sống. Ngẩn ngơ trước vườn tiêu tan hoang, trơ trụi, ông Phảnh nói: “Tiêu chết, bao nhiêu công nợ đổ lên đầu, người trồng tiêu lại càng vất vả, khốn khó theo tiêu”.

Nhưng điều làm người dân bức xúc nhất là khi phát hiện ra bệnh tiêu, các nhà quản lý, các ngành chức năng không có biện pháp cụ thể nào để hỗ trợ cho người dân. “Các cơ quan bảo vệ thực vật, khuyến nông... chẳng ai sốt sắng hướng dẫn cho chúng tôi biết phải làm gì. Khi cây tiêu đã chết rồi, mới tổ chức các lớp tập huấn, hội thảo...”- anh Vũ nói.

Trao đổi với chúng tôi, bà con nông dân trồng tiêu cho biết: Khi chính quyền các cấp chưa có biện pháp nào cụ thể, chúng tôi chỉ còn cách cưa trụ tiêu bán củi, rồi trồng cà phê, bắp, đậu, chuối để thế chỗ cho cây tiêu. Trước mắt, tiêu thì không thể trồng được nữa, bởi trong đất còn lưu giữ mầm bệnh. Nếu trồng lại phải mất thời gian từ 3 đến 5 năm. Còn nợ ngân hàng, hiện tại bà con không có khả năng trả ngay. Chỉ mong sao các cấp, các ngành tạo điều kiện để bà con được ngân hàng gia hạn và khoanh nợ không tính lãi vài ba năm. Vì nếu trồng cà phê cũng mất 3-4 năm mới thu hoạch, trồng cây ngắn ngày thì thu nhập chẳng được bao nhiêu.

Châu Đức là vùng trồng tiêu lớn thứ hai của cả nước (sau huyện Chưsê, Gia Lai), hạt tiêu Châu Đức đã xuất khẩu đi nhiều thị trường trên thế giới. Được biết, UBND huyện và ngành nông nghiệp tỉnh cũng đã có hướng xây dựng thương hiệu cho sản phẩm hạt tiêu của huyện. Thế nhưng, trước tình hình bệnh tiêu xảy ra nghiêm trọng như vậy, nếu không có biện pháp xử lý, phục hồi vườn tiêu thì việc xây dựng thương hiệu hạt tiêu Châu Đức cũng chẳng có ý nghĩa gì.

Ông Hồ Sỹ Yên, Chủ tịch UBND xã Láng Lớn: Đề nghị ngân hàng khoanh nợ để người dân khắc phục hậu quả

Tiêu chết thì bà con nông dân vẫn có thể trồng cây khác để thay thế. Chủ trương của xã là bà con sẽ trồng cây cà phê vì hiện tại cà phê đang được giá. Thế nhưng, điều làm bà con lo lắng nhất hiện nay là các khoản nợ ngân hàng đang còn “treo” ở đó. Để bà con yên tâm sản xuất, theo tôi, Ngân hàng Nông nghiệp và Phát triển nông thôn nên có những chính sách hỗ trợ mức độ rủi ro cho người dân bằng cách gia hạn, khoanh nợ không tính lãi để bà con có cơ hội thanh toán nợ.

Bà Trần Thị Hiến, Trưởng phòng Kỹ thuật, Chi cục Bảo vệ Thực vật tỉnh: Bà con nông dân nên áp dụng biện pháp luân canh

Hiện tượng tiêu chết như trên là do hai loại nấm có tên khoa học là Phytophora và Fusarium gây nên. Khi xảy ra dịch bệnh, Chi cục Bảo vệ thực vật đã ra thông báo, nhắc nhở bà con xử lý, tổ chức tập huấn hướng dẫn các biện pháp phòng trừ. Tuy nhiên, do mầm bệnh xâm nhập quá nặng nên hiệu quả xử lý chưa cao. Thời gian tới, nhằm cách ly nguồn bệnh bà con nên có biện pháp luân canh cây trồng. Có thể trồng các loại cây họ đậu, bắp, cà phê... nhưng tuyệt đối không được trồng cây ca cao xen canh vì loại cây này dễ làm cho mầm bệnh của cây tiêu tiếp tục phát triển. Có thể tiếp tục trồng lại cây tiêu trong vài ba năm tới hoặc lâu hơn, tuỳ thuộc vào mức độ của từng vùng đất bị nhiễm bệnh.

Ông Hồ Sáu, thôn Sông Xoài 5: Chúng tôi chưa có khả năng trả nợ ngân hàng

Cây tiêu là nguồn sống chủ yếu của nông dân chúng tôi. Từ khi xảy ra tình trạng cây tiêu chết hàng loạt, đời sống người trồng tiêu rất khó khăn... Gia đình tôi chỉ nợ ngân hàng 20 triệu đồng, nhưng cũng không đủ tiền trả ngay một lúc. Thử hỏi những người vay nhiều thì sao, để lâu thì lãi mẹ đẻ lãi con…

Thanh Nga - Mai Hương