Sản xuất muối sạch ở Bình Định: Mở hướng cho diêm dân

Nguồn tin: Báo Bình Định, 12/09/2012
Ngày cập nhật: 14/9/2012

Thời gian gần đây, diêm dân một số địa phương trong tỉnh Bình Định đã từng bước thay đổi cách thức sản xuất, đầu tư vốn, kỹ thuật… sản xuất muối bằng phương pháp trải bạt trên ô kết tinh, mang lại hiệu quả cao hơn trước. PV Báo Bình Định đã phỏng vấn ông Nguyễn Quang Khải, Phó Giám đốc Công ty cổ phần Muối và Thương mại miền Trung, quanh vấn đề sản xuất muối sạch bằng phương pháp trải bạt.

* Là một doanh nghiệp chuyên sản xuất, kinh doanh muối, hoạt động của doanh nghiệp gắn liền với đời sống của bà con diêm dân, ông đánh giá như thế nào về thực trạng sản xuất muối của diêm dân Bình Định?

- Thời gian qua, nghề làm muối tại các địa phương trong tỉnh chủ yếu là sản xuất theo kỹ thuật truyền thống, năng suất và hiệu quả kinh tế thấp do chất lượng muối không đảm bảo. Theo thống kê của ngành Nông nghiệp tỉnh, toàn tỉnh hiện có khoảng 240 ha ruộng muối, với 1.700 hộ diêm dân (trên 4.620 nhân khẩu) tham gia sản xuất muối. Thực tế, bà con diêm dân gặp nhiều khó khăn, sản xuất bấp bênh vì đặc thù của nghề này là phụ thuộc rất nhiều vào thời tiết; giá cả lại không ổn định, những năm muối mất mùa thì giá tăng cao nhưng ngược lại nếu được mùa thì giá giảm mạnh…

Sản xuất muối sạch bằng công nghệ phủ bạt tại Công ty cổ phần Muối và Thương mại miền Trung.

Trong vụ sản xuất muối năm nay, do thường xuyên chịu ảnh hưởng của nhiều đợt mưa trái vụ nên sản lượng muối trong tỉnh sụt giảm khá mạnh. Đến thời điểm hiện nay, tuy đã vào cuối vụ sản xuất nhưng sản lượng muối toàn tỉnh chỉ đạt khoảng 15.000 tấn, thấp hơn mức trung bình nhiều năm hơn 6.000 tấn. Do sản lượng muối giảm mạnh nên giá muối tăng, bình quân cả vụ dao động từ 800 - 1.200 đồng/kg, cuối vụ tăng lên 1.500 đồng/kg, cao gần gấp đôi giá muối các năm trước. Bên cạnh đó, một lý do quan trọng khác làm cho nghề sản xuất muối ở địa phương thường mang lại hiệu quả thấp là do diện tích sản xuất nhỏ lẻ, mỗi hộ gia đình chỉ có vài trăm mét vuông ruộng muối nên sản lượng thu hoạch không cao…

* Như vậy, để nâng cao mức thu nhập cho diêm dân, cần thiết phải thay đổi cách thức sản xuất muối?

- Theo tôi, để từng bước nâng cao thu nhập cho diêm dân, cần thiết phải nhanh chóng thay đổi tập quán sản xuất muối truyền thống như lâu nay. Thay vì sản xuất muối trực tiếp trên đồng ruộng vừa tốn chi phí cao, tốn nhân công lao động, muối sản xuất ra kém chất lượng vì lẫn lộn tạp chất quá nhiều, bà con nên chuyển sang sản xuất muối sạch bằng phương pháp trải bạt. Đây là kỹ thuật sản xuất mới được nhiều địa phương trong toàn quốc áp dụng thành công, vừa mang lại hiệu quả kinh tế cao vừa rất tiết kiệm chi phí và nhân công lao động. Sản phẩm muối sản xuất bằng phương pháp này cho chất lượng muối rất tốt, không lẫn tạp chất, giá thành cao, đạt tiêu chuẩn dùng cho chế biến công nghiệp và tiêu dùng. Nếu diêm dân mạnh dạn chuyển đổi, tôi nghĩ rằng, thu nhập từ nghề sản xuất muối sẽ được tăng lên đáng kể…

* Được biết, Công ty cổ phần Muối và Thương mại miền Trung đã triển khai xây dựng mô hình muối sạch bằng phương pháp trải bạt tại các đồng muối của huyện Phù Mỹ, kết quả thực hiện như thế nào, thưa ông?

- Thời gian qua, đơn vị đã phối hợp với ngành chức năng và chính quyền địa phương triển khai thực hiện mô hình sản xuất muối sạch với diện tích 1 ha tại xã Mỹ Thành (Phù Mỹ). Khác với ruộng muối sản xuất truyền thống, ruộng sản xuất muối sạch bằng phương pháp trải bạt được đầu tư khá quy mô. Sự khác biệt lớn nhất của phương pháp mới so với phương pháp truyền thống là nước biển được lọc sạch để loại bỏ tạp chất. Nước biển tự nhiên trước khi cho vào các ô kết tinh được lọc qua nhiều công đoạn khác nhau. Trước hết, nước biển được dẫn vào các ô chưng phát - ở đây các chất cặn bã được ngưng kết; sau đó được dẫn qua các ô trung cấp - ở đây thành phần thạch cao còn lại trong nước biển được kết tủa. Khi nước đến độ bão hòa thì bơm vào thùng nhựa (mỗi thùng 1.500 lít, có trộn chất trợ lắng), lắng một lần nữa để loại bớt thành phần thạch tín. Nước biển đã lọc sạch hết tạp chất mới được xả vào các ô kết tinh có trải bạt.

Theo quy trình sản xuất muối sạch, 1 ha ruộng muối có thể xây, lát khoảng 2.500 m2 ô kết tinh, diện tích còn lại sau khi đã xây các ô kết tinh dùng làm các ô chưng phát, ô trung cấp để lắng lọc, khử các tạp chất trong nước biển trước khi kết tinh. Chi phí đầu tư cho việc mua bạt trải dưới nền ruộng khoảng trên 60 triệu đồng/ha, cao hơn so với cách làm truyền thống nhưng chất lượng và sản lượng muối cũng cao hơn nhiều; bạt trải dưới nền ruộng có thể sử dụng trong thời gian 5 năm.

Sau khi áp dụng quy trình sản xuất muối kết tinh trên sân trải bạt, theo đánh giá của diêm dân, cách làm mới này mang lại hiệu quả cao không ngờ, thời gian thu hoạch rút ngắn đáng kể. Sau 7 ngày là có thể thu hoạch muối trong khi làm trên sân đất phải mất từ 10 - 15 ngày. Nếu làm muối trên sân đất, khi xảy ra cơn mưa trái mùa hay làm lại vụ mới phải mất từ 2 - 3 ngày mới cải tạo xong đồng muối. Còn làm muối trên sân trải bạt thì chỉ cần sáng cào muối, chiều là có thể đưa nước vào để làm đợt tiếp theo. Năng suất bình quân mỗi ha muối trên sân đất khoảng 100 - 150 tấn/năm trong khi làm muối sạch theo phương pháp trải bạt có năng suất từ 180 - 200 tấn/năm; giá muối sạch cũng cao hơn muối thường từ 20 - 30%. Ngoài ra, làm muối sạch còn giảm mức đầu tư thuê công lao động để cải tạo đồng ruộng, lao động gánh muối và rút ngắn thời gian sản xuất…

Hiện nay, nếu diêm dân trong tỉnh sản xuất muối sạch theo phương pháp trải bạt, Công ty có thể bao tiêu sản phẩm với giá thấp nhất từ 1.500 - 1.800 đồng/kg (Công ty có nhà máy chế biến muối tại phường Nhơn Bình - TP Quy Nhơn). Từ đầu năm đến nay, đơn vị đã thu mua 3.767 tấn muối nguyên liệu để phục vụ chế biến, tuy nhiên, do muối sản xuất trên địa bàn tỉnh Bình Định hầu hết không đảm bảo chất lượng nên chỉ mua được có 1.250 tấn, số còn lại phải nhập về từ Khánh Hòa. Nếu việc sản xuất muối sạch theo phương pháp trải bạt được nhân rộng tại Bình Định thì đây sẽ là vùng nguyên liệu dồi dào để Công ty thu mua, chế biến…

* Xin cảm ơn ông!

UBND tỉnh vừa có văn bản đồng ý chủ trương cho Công ty TNHH Muối Bình Định tiến hành đầu tư xây dựng mô hình sản xuất muối nguyên liệu sạch trên địa bàn huyện Phù Mỹ. Mô hình sản xuất theo công nghệ trải bạt nhựa chuyên dùng tại vùng ruộng muối thuộc thôn Xuân Bình Nam, xã Mỹ Thành. Diện tích được triển khai sản xuất khoảng 4,7 ha, dự kiến sản lượng đạt 600 tấn muối nguyên liệu sạch/năm, với tổng vốn đầu tư hơn 4,5 tỉ đồng. Ngoài ra, Công ty sẽ tiến hành thu mua kinh doanh muối nguyên liệu sạch trên mô hình sản xuất muối sạch nhân rộng tại địa phương với sản lượng dự kiến thu mua hàng năm là 5.000 tấn.

NGUYỄN HÂN