Bà Rịa - Vũng Tàu: Tiêu thụ nông sản theo hợp đồng: Nông dân và doanh nghiệp chưa “bắt tay”

Nguồn tin: Báo Bà Rịa - Vũng Tàu, 21/03/2012
Ngày cập nhật: 22/3/2012

Để hỗ trợ tiêu thụ sản phẩm nông nghiệp và ổn định thị trường nông – lâm – thủy sản, tăng sức cạnh tranh của hàng hóa nông sản trong bối cảnh hội nhập, Thủ tướng Chính phủ đã ban hành Quyết định 80/2002/QĐ-TTg về chính sách khuyến khích tiêu thụ hàng hóa nông sản thông qua hợp đồng.

Triển khai quyết định của Thủ tướng Chính phủ, Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn cùng Ngân hàng Nhà nước, Hội Nông dân Việt Nam... đã tổ chức ký Chương trình liên kết 4 “nhà” trong sản xuất - chế biến - tiêu thụ (Nhà nước – doanh nghiệp - nhà khoa học - nông dân). Tuy nhiên, đến nay vẫn còn rất ít doanh nghiệp ký kết hợp đồng tiêu thụ sản phẩm với nông - ngư dân, số ít doanh nghiệp có ký hợp đồng nhưng không bền vững. Mối liên kết giữa nông – ngư dân và doanh nghiệp chế biến nông - lâm - thủy sản còn lỏng lẻo. Bà con nông dân thì chưa gạt bỏ được tư tưởng ham lợi trước mắt để tính đến lợi ích lâu dài, còn doanh nghiệp thì chạy theo lợi nhuận, không quan tâm đầu tư xây dựng vùng nguyên liệu ổn định. Đến nay, Nhà nước vẫn chưa có giải pháp phù hợp để ràng buộc hai bên. Thời gian gần đây, nhiều mặt hàng nông sản rớt giá, một lần nữa vấn đề xây dựng mối quan hệ trong sản xuất và tiêu thụ nông sản được đặt ra. Sau đây là góc nhìn của những người trong cuộc về vấn đề này.

Quyết định 80/2002/QĐ-TTg được Thủ tướng Chính phủ ban hành vào ngày 24-6-2002 với nội dung: Khuyến khích các doanh nghiệp thuộc các thành phần kinh tế ký kết hợp đồng tiêu thụ nông sản hàng hóa với người sản xuất (hợp tác xã, hộ nông dân, trang trại, đại diện hộ nông dân) nhằm gắn sản xuất với chế biến và tiêu thụ nông sản hàng hóa để phát triển sản xuất ổn định, bền vững.

Theo đó, mục tiêu đặt ra đến năm 2005 có ít nhất 30% và đến năm 2010 có hơn 50% sản lượng nông sản hàng hóa được tiêu thụ thông qua hợp đồng.

ÔNG LÊ VĂN CƠ, GIÁM ĐỐC CÔNG TY TNHH MTV LÂM NGHIỆP BR-VT: THU MUA QUA THƯƠNG LÁI, KHÓ KIỂM SOÁT NGUỒN GỐC, CHẤT LƯỢNG SẢN PHẨM:

Trước đây, đã có một số doanh nghiệp xuất khẩu hạt điều ký hợp đồng bao tiêu sản phẩm, ứng trước vốn cho nông dân. Thế nhưng, khi giá hạt điều tăng lên, nông dân lại âm thầm phá bỏ hợp đồng, bán nguyên liệu cho các nhà máy hoặc thương lái ở bên ngoài khi được họ trả giá cao hơn. Doanh nghiệp không thu hồi được sản phẩm, thất thoát vốn và ảnh hưởng nặng nề đến sản xuất.

Do vậy, hiện nay các doanh nghiệp xuất khẩu nông sản không ký hợp đồng thu mua với nông dân, chỉ tiêu thụ nông sản thông qua thương lái. Điều này lại dẫn đến việc doanh nghiệp khó kiểm soát chất lượng sản phẩm cũng như truy xuất nguồn gốc, còn nông dân thì bị ép giá, thậm chí thương lái có thể lũng đoạn thị trường.

ÔNG LÊ VĂN LỢI, TỔNG GIÁM ĐỐC CÔNG TY CP CAO SU THỐNG NHẤT: CẦN CÓ CHÍNH SÁCH HỖ TRỢ DOANH NGHIỆP LIÊN KẾT VỚI NÔNG DÂN:

Mục tiêu chính của doanh nghiệp là lợi nhuận, đã kinh doanh là phải có lời, không có chuyện doanh nghiệp dám hy sinh lợi nhuận để đứng ra gánh vác việc bình ổn giá cho nông dân và nhận rủi ro về mình. Bởi vậy, Nhà nước cần thiết lập cơ chế, chính sách hỗ trợ vốn, thuế cho doanh nghiệp xây dựng vùng nguyên liệu, đồng thời ràng buộc nông dân phải bán sản phẩm cho doanh nghiệp. Có như vậy thì mới xây dựng được mối liên kết giữa doanh nghiệp và nông dân; giữa sản xuất và tiêu thụ nông sản.

ÔNG NGUYỄN VĂN THỐNG, CHỦ TỊCH HỘI NÔNG DÂN TỈNH: HỢP ĐỒNG BAO TIÊU SẢN PHẨM PHẢI THÔNG QUA CHÍNH QUYỀN ĐỊA PHƯƠNG:

Lâu nay, một số doanh nghiệp ký hợp đồng thu mua nông sản trực tiếp với nông dân, không qua chính quyền địa phương và các tổ chức đoàn thể. Với cách làm này, các doanh nghiệp chỉ chọn những vùng có điều kiện sản xuất tốt, phù hợp với nhu cầu của mình và chỉ ký hợp đồng sản xuất đủ sản lượng mình cần. Địa phương không thể nhân rộng và phát triển thành vùng nguyên liệu tập trung. Trước đây, đã xảy ra tình trạng doanh nghiệp ký hợp đồng trồng bí xanh với nông dân, đến mùa thu hoạch thì bỏ mặc, không thu mua sản phẩm do không tìm được thị trường tiêu thụ. Trong những trường hợp như vậy, nông dân phải chịu thiệt. Do vậy, khi ký hợp đồng trồng nguyên liệu cho doanh nghiệp, bà con nông dân nên thông qua chính quyền địa phương, hoặc các tổ chức đoàn thể như hội nông dân, hội nghề nghiệp để đề phòng tình trạng “bể kèo”, phải chịu thiệt hại.

ÔNG TRẦN VĂN DŨNG, GIÁM ĐỐC CÔNG TY CP CHẾ BIẾN VÀ XUẤT NHẬP KHẨU THỦY SẢN BÀ RỊA - VŨNG TÀU (BASEAFOOD): KHÔNG THỂ PHỦ NHẬN VAI TRÒ CỦA ĐẦU MỐI TRUNG GIAN:

Các doanh nghiệp chế biến hải sản rất khó có thể ký hợp đồng thu mua nguyên liệu trực tiếp với ngư dân, mà phải thông qua đầu mối trung gian là các nậu vựa. Bởi, tàu cá không thể cùng một lúc đáp ứng được nhiều chủng loại hải sản theo hợp đồng xuất khẩu của doanh nghiệp. Trong quá trình làm ăn, các nậu vựa cũng phải xây dựng mối quan hệ lâu dài với chủ tàu cá bằng cách cho ứng trước tiền phí tổn để ra khơi. Vì vậy, để hỗ trợ ngư dân, doanh nghiệp chế biến phải thanh toán nhanh cho nậu vựa và tìm hợp đồng có đơn giá cao, đa dạng hóa sản phẩm mua hết nguyên liệu cho ngư dân, kể cả các loại sản phẩm cấp thấp.

BÀ DƯƠNG THỊ THANH TRÚC, CHỦ NHÀ MÁY XAY XÁT TƯ TRÚC, XÃ HÒA LONG, TX. BÀ RỊA: CHỈ ỨNG VỐN CHO NÔNG DÂN TRONG VÙNG:

Hàng năm, vào đầu các vụ lúa, nhà máy tôi đều ứng trước đầu vào (vốn, thuốc, phân bón...) cho bà con nông dân trong vùng như: Các xã Hòa Long, Long Phước, HTX Quyết Thắng..., lãi suất được tính theo ngân hàng. Đến mùa thu hoạch, nhà máy sẽ bao tiêu toàn bộ sản phẩm của các hộ này. Tuy nhiên, chúng tôi chỉ hợp đồng với những hộ sản xuất quen biết, có uy tín./.