Liên kết sản xuất tiêu thụ: Mô hình mới, tìm "đầu ra" hiệu quả cho nông sản

Nguồn tin: Báo Công Thương, 13/03/2012
Ngày cập nhật: 16/3/2012

“Cần có chính sách ưu tiên, hỗ trợ vốn, kiến thức cho người nông dân cũng như mở rộng mô hình... để nâng cao hơn nữa hiệu quả của 2 mô hình thí điểm: nông dân - hợp tác xã - doanh nghiệp và nông dân - hộ kinh doanh – doanh nghiệp” là chỉ đạo của Thứ trưởng Bộ Công Thương Hồ Thị Kim Thoa tại Hội nghị tổng kết mô hình thí điểm tiêu thụ nông sản và cung ứng vật tư nông nghiệp tại Bắc Giang.

Ông Đào Xuân Cường, Phó giám đốc Sở Công Thương tỉnh Bắc Giang, cho biết: Thực hiện chỉ đạo của Bộ Công Thương và UBND tỉnh về xây dựng mô hình thí điểm tiêu thụ nông sản và cung ứng vật tư nông nghiệp, năm 2011, Sở Công Thương Bắc Giang đã phối hợp với một số cơ quan liên quan thực hiện 2 dự án xây dựng mô hình: nông dân - hợp tác xã (HTX)- doanh nghiệp (DN) và nông dân - hộ kinh doanh - DN. Sau một năm triển khai, 2 mô hình đã được sự ủng hộ của 400 hộ nông dân tham gia. Mỗi dự án đã tổ chức được 9 lớp tập huấn cho nông dân tham gia mô hình, 3 lớp tập huấn bồi dưỡng kiến thức về cơ chế chính sách, pháp luật, 3 lớp tập huấn về sử dụng phân bón… Với những bước đi ban đầu, 2 mô hình đã giúp nông dân ứng dụng tổng hợp các tiến bộ khoa học kỹ thuật trong sản xuất, tiết kiệm chi phí, tăng năng xuất chất lượng và hiệu quả kinh tế.

Ông Nguyễn Xuân Tuyên (xã Quang Hiển, Lạng Giang)- một trong 400 hộ dân tham gia - hồ hởi chia sẻ: Sau một năm tham gia mô hình nông dân - HTX - DN, năng suất, hiệu quả kinh tế gia đình đã nâng cao rõ nét. Trước đây, gia đình ông trồng rau quả theo phương thức cũ năng suất, hiệu quả thấp, dư lượng thuốc bảo vệ thực vật cao... Vì vậy, sau khi thu hoạch nhiều DN không mua hoặc bị ép giá do không đạt yêu cầu. Sau khi tham gia mô hình (trồng dưa chuột và cà chua bi) được DN chuyển giao khoa học kỹ thuật như: hướng dẫn bón phân, chăm sóc cây... năng suất tăng 700 - 800 tạ/ha lên 1 - 1,2 tấn/ha, thậm chí có những hộ chăm sóc tốt năng suất lên tới 1,5 tấn/ha. Sau khi trừ chi phí, mỗi hecta lãi cao gấp 1,5 - 2 lần so với trước. “Đặc biệt sau khi tham gia mô hình này, chúng tôi không còn lo ngại về giá cả đầu ra hay bị tư thương ép giá. Bởi từ khi ký kết hợp đồng, DN đã ký kết giá thu mua nông sản, đảm bảo sau khi trừ chi phí đầu vào và công lao động bà con vẫn có lãi. Thậm chí, khi giá thị trường tăng, DN sẽ thỏa thuận điều chỉnh giá tăng, khi giá trị trường giảm DN vẫn thu mua với giá đã ký ban đầu” - ông Tuyên cho biết.

Khẳng định hiệu quả của 2 mô hình, ông Mạnh Quân Đông, Giám đốc Công ty CP xuất nhập khẩu rau quả Phương Đông (xã Việt Tiến, huyện Việt Yên) - một DN được chọn làm thí điểm thu mua nông sản - cho biết: 2 mô hình đang là hướng đi đúng, đánh trúng vào “điểm yếu” của sản xuất và tiêu thụ nông sản hiện nay là được mùa nhưng mất giá, mất mùa được giá...

Thực hiện 2 mô hình này sẽ không còn tình trạng khi hàng hóa đến DN phải qua quá nhiều khâu trung gian và nông dân bị tư thương, DN ép giá khi đến mùa thu hoạch. Minh chứng cho điều này, ông Đông cho biết: Vụ dưa chuột năm 2011, trong khi ngoài thị trường giá chỉ ở mức 2.700 - 3.000 đồng/kg thì công ty vẫn thu mua cho các hộ đã ký kết ở mức giá 5.000 đồng/kg. Chính điều này đã thu hút được rất nhiều hộ nông dân tham gia. Bên cạnh đó, việc kiểm tra chất lượng rau, quả cũng được kiểm soát chặt, dưới sự hướng dẫn của cán bộ kỹ thuật của DN nên không có tình trạng thừa dư lượng thuốc bảo vệ thực vật, ảnh hưởng đến chất lượng sản phẩm.

Theo ông Đông, với những lợi thế hiện nay, việc mở rộng mô hình thí điểm là rất cần thiết. Tuy nhiên, hiện nay vấn đề cốt lõi để nhân rộng mô hình này với nhiều loại nông sản khác vẫn là vốn. Ông Đông cho rằng, ở các nước châu Á, nông dân tham gia vào sản xuất chế biến nông sản chỉ áp lãi suất ở mức 6% năm. Trong khi đó, tại Việt Nam đã có lúc doanh nghiệp, người nông dân phải vay vốn với lãi suất trên 20%. Nếu cứ kéo dài tình trạng này, các lợi thế trong sản xuất nông nghiệp của chúng ta sẽ bị triệt tiêu và không có cơ hội phát triển. Chính vì vậy, để các dự án tiếp tục mở rộng, DN, hộ kinh doanh, HTX và hộ nông dân tham gia dự án cần được vay vốn ưu đãi để phát triển.

Thứ trưởng Bộ Công Thương Hồ Thị Kim Thoa cho rằng: Đây là sự kết hợp có hiệu quả giữa hộ sản xuất với DN và các hộ kinh doanh nhằm giảm thiểu những rủi ro cho người nông dân. Để duy trì và nhân rộng mô hình nhằm nâng cao hiệu quả hoạt động của chuỗi liên kết tiêu thụ nông sản và cung ứng vật tư nông nghiệp trong thời gian tới, tỉnh Bắc Giang cần tập trung quy hoạch vùng sản xuất hàng hóa tập trung, phát triển thương hiệu nông sản; đồng thời có chính sách hỗ trợ cho nông dân để đẩy nhanh cơ giới hóa sản xuất nông nghiệp. Bên cạnh đó, cần tích cực trang bị cho người nông dân về quy trình canh tác tiên tiến, chính sách pháp luật có liên quan về nông nghiệp, kiến thức về thị trường, tiếp cận với phương thức sản xuất hàng hoá… Đặc biệt, các ngân hàng nghiên cứu áp dụng cơ chế cho vay đặc thù trong lĩnh vực nông nghiệp, nông thôn và kinh doanh nông sản.

Được biết, sau khi có kết quả thực hiện thí điểm trên 12 tỉnh, thành phố, Bộ Công Thương sẽ đánh giá hiệu quả và những hạn chế để kịp thời xử lý và kiến nghị Chính phủ tiếp tục triển khai nhân rộng mô hình trên cả nước.

Thúy Hà