Mô hình hợp tác công tư trong phát triển cà phê: Người trồng cà phê luôn được lãi từ 35% trở lên

Nguồn tin: Báo Lâm Đồng, 17/06/2011
Ngày cập nhật: 18/6/2011

Đây là nội dung cam kết quan trọng nhất của Công ty cổ phần Tập đoàn Thái Hoà với Viện Chính sách và chiến lược phát triển nông nghiệp và nông thôn của Bộ NN-PTNT tại lễ ký kết thoả thuận hợp tác hai bên về “Xây dựng mô hình thể chế ngành hàng, chỉ dẫn địa lý sản phẩm cà phê và HTX kiểu mới tại các vùng trồng cà phê tỉnh Lâm Đồng, Quảng Trị, Sơn La và Điện Biên”.

Sau lễ ký kết diễn ra tại Hà Nội mới đây, ông Lê Quang Đạo – Phó Tổng GĐ Công ty Thái Hoà Lâm Đồng – cung cấp cho chúng tôi một số thông tin: “Hiện chúng tôi đang chờ hướng dẫn cụ thể của Tập đoàn đối với phát triển cây cà phê Lâm Đồng. Tuy nhiên, dẫu chưa có hướng dẫn cụ thể, tôi vẫn khẳng định rằng không chỉ Lâm Đồng mà còn cả vùng Tây Nguyên – vùng cà phê trọng điểm của cả nước, với mô hình này, người trồng cà phê sẽ được đảm bảo mức lãi trên 35%”.

MÔ HÌNH MỚI

Theo ông Lê Quang Đạo, thực ra, mô hình hợp tác “công – tư” không mới đối với Việt Nam, và càng như thế đối với thế giới. Tuy nhiên, với ngành cà phê Việt Nam, đây lại là mô hình lần đầu tiên được thực hiện. Có thể hiểu, sau mô hình “4 nhà” (nhà nông, nhà nước, nhà khoa học và doanh nghiệp) được triển khai thực hiện với những thành công bước đầu, từ những kinh nghiệm của mô hình đó, một mô hình mới năng động và đầy triển vọng đã được ra đời là mô hình “công – tư” được thực hiện giữa Viện Chính sách và chiến lược phát triển nông nghiệp và nông thôn (Bộ NN-PTNT) với Thái Hoà với mục đích phát triển bền vững ngành cà phê Việt Nam, trong đó chú trọng các tỉnh Lâm Đồng, Quảng Trị, Sơn La và Điện Biên.

Ông Lê Quang Đạo cho biết, mô hình “công – tư” (viết tắt là PPP: Public – Private Partner) được thực hiện trong 5 năm kể từ 2011 này, với các nội dung chính như: Xây dựng chương trình sản xuất cà phê cho hộ nông dân và tổ chức dựa trên hệ thống quản lý chất lượng thực hành tốt của mô hình hợp tác xã cà phê kiểu mới, tiến tới tổ chức chuỗi ngành hàng trong sự kết nối 4 địa phương (Lâm Đồng, Quảng Trị, Sơn La và Điện Biên) với Công ty cổ phần Tập đoàn Thái Hoà. Với những địa phương có điều kiện thuận lợi, mô hình sẽ xây dựng chỉ dẫn địa lý và phát triển thương hiệu của mặt hàng cà phê để tiến tới các thủ tục về bảo hộ mặt hàng này trong phạm vi quốc gia và châu Âu. Bên cạnh đó là công tác giám sát, kiểm tra, duy trì hoạt động của hợp tác xã và chuỗi cung ứng cà phê từ khâu sản xuất đến phân phối sản phẩm; tăng cường quản lý chất lượng theo chỉ dẫn địa lý được cấp và tìm kiếm nguồn đầu tư của trung ương và địa phương trong thực hiện mô hình.

Theo Viện Chính sách và chiến lược phát triển nông nghiệp và nông thôn, với Việt Nam, 5 ngành hàng đang được khuyến khích phát triển là chè, cà phê, thuỷ sản, rau và hoa quả. Với Lâm Đồng, 5 mặt hàng này chính là thế mạnh của địa phương (chè, cà phê, rau, hoa quả là các mặt hàng truyền thống, còn thuỷ sản – cá nước lạnh – tuy mới phát triển nhưng đã bộc lộ nhiều tiềm năng) nên mô hình PPP giữa Thái Hoà với Viện Chính sách và chiến lược phát triển nông nghiệp và nông thôn bắt đầu được triển khai chính là điều kiện hết sức thuận lợi để lĩnh vực nông nghiệp nói chung và ngành cà phê nói riêng có bước phát triển mới cao hơn.

CẦN SỰ VÀO CUỘC CỦA CHÍNH NÔNG DÂN TRỒNG CÀ PHÊ

Trao đổi với chúng tôi về vấn đề PPP, ông Lê Quang Đạo rất phấn khích nhưng đồng thời cũng không giấu được những ái ngại. Ái ngại là bởi lẽ, qua nhiều năm tổ chức và điều hành hoạt động sản xuất và kinh doanh cà phê trên địa bàn tỉnh Lâm Đồng và Tây Nguyên, ông Đạo nhận thấy không phải bất kỳ chủ trương, chính sách nào mang tầm vĩ mô về sự phát triển của cây cà phê – một loại cây trồng chiến lược của Lâm Đồng và Tây Nguyên – cũng đều được người trực tiếp trồng cà phê hưởng ứng nhiệt tình, đó là không muốn nói đến sự thờ ơ của không ít nông dân trong khu vực cà phê mà Thái Hoà “kiểm soát”.

Theo Công ty cổ phần Tập đoàn Thái Hoà, sắp đến, trong vòng 5 năm triển khai mô hình PPP, Công ty dự kiến sẽ đầu tư khoảng 400 tỷ đồng để hỗ trợ người trồng cà phê thuộc vùng nguyên liệu của Công ty, để thực hiện bảo hiểm nông nghiệp mặt hàng cà phê cho nông dân… và đặc biệt là đảm bảo người trồng cà phê thuộc vùng nguyên liệu của Thái Hoà luôn có lãi từ 35% trở lên. Số liệu báo cáo của các tỉnh Tây Nguyên cho thấy, diện tích cà phê trên địa bàn 5 tỉnh Tây Nguyên chiếm những 90% trong tổng số 554.000 ha hiện có của cả nước; trong đó, Đắc Lắc là tỉnh đứng đầu với gần 191.000 ha, tiếp theo là Lâm Đồng – 142.900 ha. “Hiện tại, năng suất cà phê trung bình của cả nước chỉ mới đạt 2 tấn/ha là con số khá thấp. Trong tương lai, thực hiện mô hình PPP, năng suất này của vùng cà phê nguyên liệu của Thái Hoà sẽ được nâng lên 2,5 – 3 tấn/ha. Đây cũng là một trong những mục tiêu hướng đến của Thái Hoà và Viện Chính sách và chiến lược phát triển nông nghiệp và nông thôn trong thực hiện mô hình PPP” – ông Lê Quang Đạo cho biết.

Có thể nói, tuy PPP không phải là mô hình quá mới đối với thế giới và Việt Nam nhưng trong lĩnh vực nông nghiệp thì mô hình này chưa thể gọi là cũ, nhất là đối với cà phê – một trong 5 ngành hàng đang được khuyến khích phát triển. Ông Lê Quang Đạo cho rằng: “Mô hình PPP đầy hứa hẹn này đang đợi chờ sự hợp tác và nỗ lực giữa các bên – Công ty cổ phần Tập đoàn Thái Hoà, Viện Chính sách và chiến lược phát triển nông nghiệp và nông thôn thuộc Bộ NN-PTNT, và đặc biệt là của chính người nông dân trồng cà phê!”.

Thi Hoàng