Sản xuất mía đường ở đồng bằng sông Cửu Long: Âu lo bước vào vụ mới

Nguồn tin: SGGP, 18/08/2007
Ngày cập nhật: 18/8/2007

Chỉ còn vài tuần nữa, niên vụ sản xuất mía đường 2007 - 2008 sẽ bắt đầu. Hiện tại, giá đường trong nước liên tục giảm, đường Thái Lan nhập lậu tràn qua biên giới Tây Nam số lượng lớn, giá mía nguyên liệu đầu vụ đến nay vẫn còn là “ẩn số”? Trong khi chi phí đầu tư tăng cao, hàng loạt hộ trồng mía âu lo trước nguy cơ lỗ vốn.

Mía trúng mùa nhưng người trồng lo lắng

Nông dân ở huyện Phụng Hiệp tỉnh Hậu Giang lo lắng chưa biết giá mía sẽ bao nhiêu?

Theo Bộ NN-PTNT, các tỉnh ĐBSCL sẽ khởi động niên vụ sản xuất mía đường 2007 - 2008 vào tháng 9 tới, sớm hơn năm ngoái gần 1 tháng. Trong đó, vùng mía sớm Phụng Hiệp (Hậu Giang) là nơi cung cấp nguyên liệu cho các nhà máy chạy đầu vụ. Ông Lê Thế Tự, Phó phòng NN-PTNT huyện Phụng Hiệp lo lắng: “Vụ này, cả huyện trồng 7.686ha mía, giảm khoảng 300ha so vụ trước, bởi năm rồi giá mía thấp nên người dân bị lỗ. Diện tích giảm nhưng thời tiết thuận lợi, ít sâu bệnh nên năng suất tăng 10% - 20%”.

Theo ông Tự, tuy trúng mùa nhưng nông dân Phụng Hiệp như “ngồi trên lửa” vì ngày thu hoạch đã cận kề mà không ai biết giá mía bao nhiêu? Cùng tâm trạng trên, ông Thái Thừa Vũ, cán bộ khuyến nông phường Lái Hiếu, thị xã Ngã Bảy nói: “Dân xứ này mỗi năm trông vào 1 vụ mía. Năm rồi, mía rớt giá chết khô giữa đồng, nhiều hộ lỗ trắng. Hiện giờ, giá đường đang sụt nên ai cũng lo mía sẽ giảm theo”. Anh Trần Phước Văn, phường Lái Hiếu hạch toán: “15 công mía, năm nay đầu tư khoảng 40 - 45 triệu đồng, cao 20% so năm ngoái, do vật tư và nhân công tăng. Nếu thương lái mua mía dưới 3,5 triệu đồng/công thì nông dân phủi tay?”.

Tại Sóc Trăng, tâm trạng người dân trồng mía cũng rối bời. Các huyện Cù Lao Dung, Mỹ Tú, Long Phú… giảm khoảng 1.500ha, kéo diện tích mía của Sóc Trăng từ 13.000ha (vụ trước) xuống còn 11.500ha. Anh Giang Trường Học, Phó Chủ tịch UBND xã An Thạnh Nhì, huyện Cù Lao Dung thừa nhận: “Nhìn mía càng trúng mà lòng càng lo. Mới nghe tưởng đâu nghịch lý nhưng lại là chuyện thật ở xứ cù lao. Thử nghĩ coi, bà con Cù Lao Dung trăm thứ chỉ chờ vụ mía, phân thuốc mua chịu “gối đầu” trả lãi cao. Năm rồi dân lỗ mía, nợ chưa trả hết, nếu vụ này thua nữa nợ sẽ chất chồng”.

Còn nhiều vướng mắc?

Nhà máy đường Phụng Hiệp (Hậu Giang) thu mua mía từ nông dân.

Theo Bộ NN-PTNT, liên tiếp trong 3 năm 2004 - 2006, các nhà máy đường sản xuất có lãi. Được vậy là nhờ Quyết định 28 của Thủ tướng Chính phủ, đã “cởi trói” cho các doanh nghiệp, xóa nợ, cổ phần hóa, tổ chức lại sản xuất hiệu quả. Các nhà máy chủ động xây dựng vùng nguyên liệu, đến nay đạt khoảng 300.000ha, bằng chỉ tiêu quy hoạch đến năm 2010. Nâng công suất hoạt động, giảm giá thành sản phẩm.

Thứ trưởng Bộ NN-PTNT Diệp Kỉnh Tần nhận định: “Tính trung bình mỗi nhà máy công suất từ 1.000 - 1.500 tấn/ngày và có đủ nguyên liệu hoạt động, thu lãi 10 - 15 tỷ đồng/năm; cá biệt có nhà máy lãi tới 30 tỷ đồng trở lên. Đưa doanh số ngành mía đường trong năm qua đạt gần 10.000 tỷ đồng”. Theo Thứ trưởng Diệp Kỉnh Tần, tới đây bộ không chủ trương xây nhà máy mới mà tập trung nâng cao về giống, kỹ thuật thâm canh, đầu tư cơ sở hạ tầng, áp dụng cơ giới hóa để tăng nhanh năng suất và chất lượng mía. Đến năm 2010, sản xuất đạt 1,4 triệu tấn đường, nâng năng suất mía bình quân lên 65 tấn/ha.

Tuy nhiên, Thứ trưởng Diệp Kỉnh Tần cho rằng: “Dù ngành mía đường đã qua cơn bĩ cực nhưng vẫn còn khó khăn. Nhiều nơi phát triển vùng nguyên liệu tự do không theo quy hoạch, lúc mía giá cao thì trồng ào ạt - rớt giá thì đốn bỏ? Gây khó khăn cho nhà máy lẫn công tác quản lý. Việc chuyển đổi giống mới quá chậm, thiếu đầu tư. Vấn đề thu mua còn trục trặc, chưa gắn bó trách nhiệm giữa nhà máy và nông dân hoặc giữa các nhà máy với nhau trong vùng nguyên liệu”.

Ông Trịnh Minh Châu, Giám đốc Công ty Mía đường Sóc Trăng thừa nhận: “Vụ rồi cả tỉnh có tới 1 triệu tấn mía, nhưng nhà máy chạy hết công suất chỉ tiêu thụ được 460.000 tấn, 540.000 tấn còn lại người dân tự bán bên ngoài gây thiệt hại không nhỏ”. Theo ông Châu, vụ này, Nhà máy đường Sóc Trăng nâng giá bao tiêu lên 350 đồng/kg tại ruộng (mía 10 chữ đường). Tuy nhiên, khó thu mua hết vào thời điểm thu hoạch rộ, do đó cần các nhà máy lân cận tiếp sức. Trong khi Nhà máy đường Phụng Hiệp (Hậu Giang) bao tiêu mía 10 chữ đường giá 320 đồng/kg tại cầu cảng, thời điểm từ tháng 9 đến Tết Nguyên đán. Sau tết sẽ tăng lên 350 đồng/kg.

Giá bao tiêu là vậy, tuy nhiên thực tế nông dân bán mía thấp hơn rất nhiều. Ông Trần Văn Lập, xã An Thạnh Nhì, huyện Cù Lao Dung bức xúc: “Chuyện bao tiêu của nhà máy có nhiều khuất tất. Mía trồng đạt cỡ nào nhưng lúc ế ẩm thì họ cũng “đánh” không được 10 chữ đường. Dựa vào chữ đường, họ hạ giá mua mía, cuối cùng dân là người chịu thiệt”. Ông Lập nói thẳng: “Chuyện cho bao nhiêu chữ đường là do nhà máy, chớ nông dân không tài nào biết được?”. Nhiều hộ ở Hậu Giang, Sóc Trăng… dọa sẽ bỏ mía nếu tiếp tục bị “ép giá”, để xem nhà máy lấy nguyên liệu đâu để chạy?

Như vậy, vụ mía mới cận kề, hàng loạt hộ nóng lòng nhưng các nhà máy vẫn “án binh bất động” về giá mua nguyên liệu và chuyện “đánh” chữ đường. Chưa kể, ngăn chặn đường Thái Lan nhập lậu ở biên giới Tây Nam. Một khi giải quyết hài hòa lợi ích giữa nông dân với nhà máy thì ngành mía đường mới phát triển bền vững.

Huỳnh Phước Lợi