Khóc trên đồng muối

Nguồn tin: Tuổi Trẻ, 08/01/2011
Ngày cập nhật: 10/1/2011

Hàng chục ngàn hộ làm muối ở các tỉnh ĐBSCL đang “ngồi trên lửa”, bởi gần 200.000 tấn muối trong kho của họ đã sáu tháng qua vẫn không ai hỏi mua dù giá chỉ còn 200 - 400 đồng/kg.

Tình trạng trên xảy ra chủ yếu ở hai tỉnh Bến Tre và Bạc Liêu.

Vị đắng nghề muối

Chủ tịch UBND xã Bảo Thạnh (Ba Tri, Bến Tre) Khổng Văn Hùng chỉ hàng trăm căn nhà mái lá lấp ló trên ruộng muối: “Đó là nhà kho chứa muối của dân. Kho nào cũng đầy ắp mấy tháng nay nhưng không bán được”.

Ông Nguyễn Văn Dụn buồn bã nói: “Làm muối cực khổ trăm bề nhưng thu hoạch rồi đổ đống trong kho không ai thèm hỏi mua. Lúa tồn đọng thì có Nhà nước mua tạm trữ, còn muối của chúng tôi không biết đến bao giờ mới bán hết được đây”.

Ông Dụn có tám công đất làm muối. Vụ rồi ông thu hoạch được 1.300 giạ (mỗi giạ 45 kg). Muối chất đầy kho đã sáu tháng rồi vẫn không ai hỏi mua. Kinh tế khó khăn, ba người con trai của ông phải rời quê lên TP. HCM tìm việc làm. Cả tuần nay hai vợ chồng ông lủi thủi ra đồng làm muối dù không biết hai tháng nữa thu hoạch để ở đâu, bán cho ai. “Sống bằng nghề muối, tới vụ phải làm chứ làm sao bỏ được chú ơi” - ông Dụn thở dài.

Theo ông Lê Phong Hải - giám đốc Sở Nông nghiệp và phát triển nông thôn (NN&PTNT) tỉnh Bến Tre, hiện nay hai huyện Ba Tri và Bình Đại đang tồn đọng khoảng 40.000 tấn muối mà không biết cách nào tiêu thụ được.

Tại Bạc Liêu, vùng sản xuất muối lớn nhất ĐBSCL, người dân cũng khóc ròng vì muối tồn đọng sáu, bảy tháng nay. Hàng ngàn ụ trữ muối trên cánh đồng bạt ngàn từ huyện Hòa Bình sang huyện Đông Hải cũng còn đầy ắp.

Theo ông Phan Minh Quang - phó giám đốc Sở NN&PTNT tỉnh Bạc Liêu, hiện người dân tỉnh này đang “ôm” tới hơn 100.000 tấn muối, chủ yếu là muối đen.

Hết thời muối đen

Câu hỏi đặt ra là vì sao các vụ muối trước đây có bao nhiêu cũng bán sạch, còn vụ này bị tồn đọng nhiều như vậy?

Ông Phan Minh Quang cho rằng do vụ muối vừa rồi người làm muối ở Bạc Liêu trúng mùa, năng suất tăng gần gấp ba lần so với vụ trước. Tuy nhiên nguyên nhân chính là do các doanh nghiệp chê muối đen (muối sản xuất trên ruộng đất truyền thống), chỉ mua toàn muối trắng, trong khi 90% sản lượng muối của Bạc Liêu là muối đen.

Nhiều doanh nghiệp sản xuất, chế biến muối cũng thừa nhận họ chỉ có nhu cầu mua muối trắng, còn muối đen họ không mua.

Ông Nguyễn Ngọc Hà, phó giám đốc Công ty TNHH phát triển khoa học kỹ thuật Gia Thịnh (TP. HCM), nói muối đen chỉ dùng để ướp cá, làm mắm. Trước đây trúng mùa cá nên tiêu thụ nhiều, còn năm nay mất mùa cá trong khi diện tích sản xuất muối tăng nên xảy ra tình trạng muối tồn đọng.

Theo ông Hà, nhu cầu tiêu thụ muối hiện nay vẫn khá cao song người tiêu dùng đòi hỏi muối có chất lượng cao, nên doanh nghiệp không thể mua muối đen chế biến để bán ra thị trường.

“Muối trắng được sản xuất trên ruộng trải bạt có bao nhiêu chúng tôi mua hết. Còn muối đen lẫn tạp chất, nhiễm phèn như ở ĐBSCL muốn chế biến thì phải hòa tan để loại tạp chất, sau đó lọc, lắng, kết tinh lại rất phức tạp và không có hiệu quả kinh tế” - ông Hà giải thích.

Cứu nghề muối bằng cách nào?

Theo các doanh nghiệp chế biến muối, chỉ có cách duy nhất là người dân phải chuyển sang sản xuất muối trải bạt trên nền đất hiện hữu thì mới sống được với nghề này. Ông Nguyễn Ngọc Hà cho biết nhiều công ty muối ký hợp đồng bao tiêu muối trắng của người dân với giá khá cao. Trong khi muối đen giá 200 - 400 đồng/kg không ai mua thì muối trắng được doanh nghiệp mua tại ruộng với giá 700 - 800 đồng/kg.

Theo ông Mai Văn Trí - phó Phòng NN&PTNT huyện Ba Tri (Bến Tre), chi phí đầu tư trải bạt cho 1 ha đất làm muối khoảng 40 triệu đồng. Tấm bạt này sẽ sử dụng được cho ba vụ muối. Sản xuất muối trải bạt có áp dụng tiến bộ khoa học kỹ thuật thì thời gian muối kết tinh, thu hoạch sẽ ngắn hơn, sản lượng cũng cao hơn cách làm truyền thống. Với giá sàn bao tiêu khoảng 750 đồng/kg tại ruộng, chắc chắn có lãi nhiều hơn so với làm muối đen.

Ông Trần Văn Đức, giám đốc Ngân hàng Nhà nước chi nhánh tỉnh Bến Tre, cho biết sẽ không đứng ngoài cuộc trước khó khăn của người làm muối. “Chúng tôi cũng đã trao đổi với Ngân hàng NN&PTNT, bên đó nói sẵn sàng cho người làm muối vay tiếp. Tuy nhiên, tới đây tôi sẽ trực tiếp đi khảo sát tình hình và sẽ làm việc với lãnh đạo tỉnh bàn biện pháp hỗ trợ dân chuyển sang sản xuất muối trải bạt” - ông Đức khẳng định.

Còn tại Bạc Liêu, ông Phan Minh Quang cho biết trước mắt tỉnh sẽ xuất ngân sách khoảng 300 triệu đồng hỗ trợ dân mua lá, bạt đậy muối sắp thu hoạch chờ tìm nơi tiêu thụ. Tuy nhiên hướng lâu dài vẫn phải vận động dân chuyển sang sản xuất muối trải bạt.

Cả nước tồn đọng 263.000 tấn muối

Vùng sản xuất muối chính ở ĐBSCL tập trung ở các tỉnh ven biển như Bến Tre, Trà Vinh, Sóc Trăng, Bạc Liêu và một phần của tỉnh Cà Mau. Trong đó, chỉ riêng Bạc Liêu đã chiếm khoảng 70% diện tích muối toàn vùng.

Theo báo cáo của Bộ NN&PTNT, hiện cả nước còn tồn đọng hơn 263.000 tấn muối, chủ yếu là muối đen ở các tỉnh ĐBSCL.

VÂN TRƯỜNG