Kinh tế trang trại nhìn từ thực tiễn - Giàu nuôi cá, khá nuôi heo

Nguồn tin: Sài Gòn Giải Phóng, 17/11/2010
Ngày cập nhật: 18/11/2010

Kinh tế trang trại thời gian qua đã góp phần không nhỏ vào sự phát triển chung của các thành phần kinh tế. Nước ta hiện có 150.000 trang trại, trong đó ĐBSCL khoảng 40.000 trang trại. Kinh tế trang trại ĐBSCL khá đa dạng, nhiều nhất thuộc lĩnh vực nông, thủy sản và chăn nuôi… Kinh tế trang trại góp phần cải tạo, khôi phục và đưa vào khai thác diện tích lớn những vùng đất hoang hóa, bưng biền, nhiễm phèn, mặn để trồng trọt, nuôi tôm, cá… góp phần chuyển dịch cơ cấu kinh tế, giải quyết việc làm, nâng cao thu nhập cho người lao động và chủ trang trại. Tuy nhiên, ở một số địa phương, kinh tế trang trại đang sống dở chết dở vì làm ăn thua lỗ, bên bờ vực phá sản.

ĐBSCL xuất hiện rất nhiều mô hình trang trại làm ăn giỏi. Quy mô kinh tế trang trại đa dạng, tập trung theo hướng sản xuất hàng hóa. Hầu hết các mô hình trang trại lớn đều liên kết chặt chẽ với những đối tác để được đầu tư, thu mua sản phẩm, đem lại hiệu quả kinh tế cao.

Liên kết chia sẻ lợi nhuận, rủi ro

Ở các vùng ven biển ĐBSCL hình thành rất nhiều trang trại tập trung nuôi tôm sú, tôm thẻ, cua, sò huyết, nghêu… Còn vùng nước ngọt, tập trung nuôi cá tra, cá ba sa, tôm càng xanh và các loại tôm, cá khác. Các tỉnh Sóc Trăng, Bạc Liêu có nhiều trang trại nuôi tôm sú, tôm thẻ công nghiệp đạt hiệu quả cao.

Chúng tôi đến cánh đồng năn thuộc ấp Mỏ Ó, xã Trung Bình, huyện Trần Đề, tỉnh Sóc Trăng. Cả cánh đồng trên 5.000 ha cặp biển Mỏ Ó, trải dài bên bờ sông Mỹ Thanh khoảng trên 10 km đến ấp Tổng Cán, xã Liêu Tú là những vuông tôm công nghiệp trùng điệp. Nơi đây có hàng chục trang trại, mỗi trang trại rộng vài chục đến vài trăm ha. Mỗi mùa tôm chính vụ, các chủ trang trại thu nhập từ vài tỷ đến vài chục tỷ đồng; giải quyết công ăn việc làm cho hàng ngàn lao động.

Ông Thống Nhứt, một chủ trang trại ở đây cho biết: “Chúng tôi nuôi tôm với mô hình khép kín từ khâu thời vụ, xử lý nguồn nước, làm ao, giống, thức ăn, chăm sóc, thu hoạch… Nhờ vậy ít bị thiệt hại. Đầu ra cũng rất tốt vì có hợp đồng liên kết với các doanh nghiệp chế biến, xuất khẩu trong tỉnh”.

Đến An Giang, Đồng Tháp và các huyện Thốt Nốt, Ô Môn của TP Cần Thơ, trang trại nuôi cá tra, cá ba sa phát triển chóng mặt. Hầu hết trang trại nằm ven sông Tiền, sông Hậu. Nhờ nguồn nước dồi dào, dễ xử lý môi trường, con cá tra phát triển tốt, chất lượng xuất khẩu được đảm bảo.

Trong điều kiện gặp khó khăn khi giá thức ăn tăng cao, trong khi giá cá nguyên liệu giảm, ông Nguyễn Ngọc Hải, một chủ trang trại quy mô lớn ở xã Thới An, quận Ô Môn, TP Cân Thơ có cách làm khá hay là quy tụ các trang trại cùng ngành ở địa phương “bắt tay” với một doanh nghiệp chế biến thủy sản lớn ở Tiền Giang theo phương thức cùng “chia sẻ lợi nhuận và rủi ro”.

Ông Nguyễn Ngọc Hải cho biết: “Chúng tôi hoạt động theo mô hình hợp tác xã (HTX) doanh nghiệp đầu tư toàn bộ thức ăn; hợp tác xã chịu con giống, công chăm sóc, kỹ thuật dưới sự kiểm tra giám sát chặt chẽ từ doanh nghiệp. Sau khi thu mua, doanh nghiệp thanh toán lại cho HTX các khoản trên. Hơn 2 năm qua, vụ nào chúng tôi cũng cầm chắc mức lãi từ 15% - 25%/vụ cho mỗi trang trại”.

Lực lượng trong mối liên kết do ông Nguyễn Ngọc Hải làm đại diện rất hùng hậu, chiếm 90% sản lượng cá tra của quận Ô Môn với sản lượng 30.000 tấn/năm.

Các trang trại chăn nuôi ở Sóc Trăng cũng mang lại hiệu quả kinh tế cao. Chúng tôi đến ấp Cống Đôi, xã Hồ Đắc Kiện, huyện Châu Thành, ghé thăm trang trại của ông Phạm Văn Dư. Khu trang trại rộng và bề thế với gần 100.000 con gà thịt, 60.000 con gà đẻ và 2.200 con heo nái, heo thịt. Nhìn chung, đàn heo, gà của ông Dư phát triển tốt; đầu ra, đầu vào ổn định vì đã liên kết tiêu thụ sản phẩm với Công ty cổ phần CP-VN. Hàng năm, lợi nhuận của ông Dư khoảng 4 tỷ đồng.

Ở huyện Châu Thành, có rất đông hộ nông nghiệp phát triển thêm nghề chăn nuôi ngoài cây lúa. Không ít hộ gia đình nuôi vài trăm con heo, hàng ngàn con gà. Số trang trại chăn nuôi có quy mô như ông Phạm Văn Dư phải có trên 40.

Theo ông Quách Văn Tây, Trưởng phòng Chăn nuôi Sở NN-PTNT Sóc Trăng, tỉnh này có 181 trang trại chăn nuôi: heo, bò thịt, bò sữa và gia cầm. Các trang trại này đều cho thu nhập khá, giải quyết việc làm cho hàng ngàn lao động. Phần lớn trang trại đều ứng dụng tiến bộ khoa học kỹ thuật vào sản xuất, như đầu tư đồng bộ con giống, thức ăn, chuồng trại, hệ thống xử lý nước thải…

Vương quốc hoa kiểng

Tỉnh Bến Tre được mệnh danh “vương quốc hoa kiểng”. Ở huyện Chợ Lách có rất nhiều trang trại trồng hoa kiểng nổi tiếng, tạo ra nhiều sản phẩm xuất khẩu theo đơn đặt hàng. Các chủ trang trại sản xuất cây giống, hoa kiểng ở đây phất lên như diều gặp gió khi giao thông ngày càng thuận tiện, nhiều đối tác trong và ngoài nước đến liên hệ làm ăn.

Nông dân Nguyễn Văn Hóa (Chín Hóa) lai tạo ra giống sầu riêng cơm vàng hạt lép nổi tiếng khắp vùng. Năm 1996, Viện Nghiên cứu cây ăn quả miền Nam mở cuộc thi “đấu xảo trái ngon” vùng ĐBSCL, ông Chín Hóa đem trái sầu riêng giống mới của mình đi tranh tài và đoạt giải A. Mỗi năm trang trại của ông Chín Hóa thu nhập từ 500 đến 600 triệu đồng.

Dân trồng kiểng Chợ Lách hiện đang sở hữu hàng trăm chủng loại cây kiểng trong và ngoài nước. Mỗi dịp Tết Nguyên đán, họ cung ứng từ 6 đến 9 triệu sản phẩm ra thị trường. Ở trang trại của các nghệ nhân cao tuổi còn lưu giữ nhiều loại cây kiểng quý hiếm, kiểng cổ có tuổi thọ hàng trăm năm trị giá hàng tỷ đồng.

Mấy năm gần đây, nhiều chủ trang trại nổi tiếng như các nghệ nhân: Xuân Hoàng, Nguyệt Thu, Lý Hải, Bảy Xuyên… đã tạo ra được loại kiểng thú (hình 12 con giáp, các công trình kiến trúc nổi tiếng, nhà hát bằng cây sanh, cây si)…

Đặc biệt, chủ trang trại Nguyễn Văn Công (Năm Công) ở xã Hưng Khánh Trung B, huyện Chợ Lách đã xuất được nhiều lô hàng kiểng thú, nhà mát sang Singapore. Hiện mỗi năm, trang trại của nghệ nhân Năm Công sản xuất khoảng 200 căn nhà lục giác, bát giác. Riêng nhà dài 50 m làm theo đơn đặt hàng của Nhật Bản, Singapore…

Huyện Chợ Lách hiện có 8.000 hộ sản xuất hoa kiểng, cây giống (chiếm 30% số hộ dân tại địa phương). Mỗi năm nơi đây cung ứng cho thị trường từ 6 - 8 triệu sản phẩm hoa kiểng, 16 - 20 triệu cây giống các loại, thu lợi nhuận khoảng 100 tỷ đồng.

Trang trại ở ĐBSCL đa dạng, phong phú. Mỗi mô hình có cách làm ăn khác nhau nhưng quy tụ họ làm ăn giỏi và biết liên kết với các đối tác để thành công và đáng được nhân rộng.

ĐBSCL hiện đang xuất hiện khá nhiều trang trại sản xuất mô hình mới: nuôi cá rô đầu vuông và cá hô.

Năm 2008, ông Nguyễn Văn Khải, một chủ trang trại nuôi thủy sản ở ấp 5, xã Vĩnh Thuận Tây, huyện Vị Thủy, tỉnh Hậu Giang phát hiện khoảng 80 con cá rô đầu vuông lẫn trong ao nuôi cá rô đồng của mình. Khi thu hoạch ao cá, ông thấy những con cá rô đầu vuông có hình dạng lạ so với cá rô thường, vóc dáng to, thân dài, đầu có hình hơi vuông, môi trề, bụng sệ, đuôi dài nên quyết định giữ lại làm giống.

Vụ nuôi đầu tiên, cá rô đầu vuông lớn rất nhanh, đạt trọng lượng 100 - 150 g/con chỉ sau 3 tháng. Thịt cá rô đầu vuông rất ngọt, thơm ngon nên được thị trường ưa chuộng. Thu hoạch 11 tấn cá rô đầu vuông thịt vụ đầu, bán cho thương lái 30.000 đồng/kg, ông Khải lời gần 200 triệu đồng, hiệu quả gấp nhiều lần so với cá rô đồng.

Trang trại của ông Khải đầu tư mạnh vào cá rô đầu vuông, đồng thời nhân giống cung ứng cho nông dân trong và ngoài tỉnh. Từ đó, hiện rất nhiều trang trại ở Hậu Giang và các nơi nuôi cá rô đầu vuông vì giá thị trường hiện nay trên 60.000 đồng/kg. Ngành nông nghiệp tỉnh Hậu Giang đang hoàn tất thủ tục đăng ký thương hiệu cho loại cá đặc sản này.

Lê Bình - Bình Đại