Ai mua khoai mì trộn cát?

Nguồn tin: Sài Gòn Tiếp Thị, 02/08/2010
Ngày cập nhật: 3/8/2010

Trên địa bàn hai huyện Tư Nghĩa và Sơn Tịnh – những địa phương nằm dọc sông Trà thuộc tỉnh Quảng Ngãi – đang diễn ra cảnh tượng rất kỳ lạ, đó là trộn cát vào khoai mì (sắn) lát để đưa vô Quy Nhơn, Bình Định rồi xuất đi nước ngoài.

Khoai mì xắt lát lên ngôi?

Sẽ không ngoa khi cho rằng, cây khoai mì đang lên ngôi so với các loại nông sản khác ở Quảng Ngãi. Cây dưa, cây đậu cũng mang lại lợi nhuận cao, song giá cả lại rất phập phù, nhiều người đã từng trắng tay vì dưa nên khoai mì vẫn là loại cây trồng chủ lực của nông dân. Diện tích khoai mì từ chỗ “da beo”, đứng chen lẫn với cây mía, nay đã ngấp nghé 10.000 hecta. Hai năm qua, nông dân ở nhiều vùng thậm chí đã bỏ hẳn cây mía ra khỏi danh mục trồng trọt, bởi trồng mía, cửa tiêu thụ duy nhất là các nhà máy đường và một vài nơi dựng “che” để nấu đường thủ công nhưng không đáng kể. Còn trồng khoai mì, đầu ra lại khá phong phú.

Ngoài hai nhà máy chế biến tinh bột khoai mì ở Tịnh Phong và Sơn Hải tiêu thụ khoai mì “bất kể giờ giấc”, thời gian gần đây người trồng khoai mì còn có một cửa tiêu thụ riêng rất đặc biệt, đó là khoai mì xắt lát phơi khô xuất khẩu. Ở lĩnh vực này, những đầu mối thu mua tư nhân “so găng” quyết liệt với các nhà máy chế biến khoai mì trong việc thu mua nguyên liệu. Thời điểm tháng 7.2010, nhà máy chế biến mua 1.800 đồng/kg khoai mì tươi có độ bột 30% và trừ 5% tạp chất thì những đầu mối thu mua tư nhân cũng mua 1.800 đồng/kg khoai mì tươi mà không quan tâm đến tỷ lệ bột hoặc tạp chất, thủ tục lại đơn giản, gọn nhẹ.

Phải chăng thị trường khoai mì xắt lát phơi khô thực sự hút hàng đến vậy?

Khoai mì trộn cát mà nhiều người… khoái

Nhu cầu nhiên liệu ngày càng cao trong khi các mỏ dầu ngày một cạn kiệt và loại nhiên liệu sinh học mới chế biến từ khoai mì được tìm thấy thời gian gần đây khiến khoai mì đột nhiên lên ngôi?

Vấn đề là người ta không chỉ mua và bán khoai mì!

Hiện nay, các khu công nghiệp, làng nghề nằm dọc sông Trà được coi là “bãi đỗ” lý tưởng của công trường “khoai mì trộn cát”. Tại các công trường này, khoai mì tập kết từ các huyện miền núi về được xắt thành lát bởi các máy cắt hoạt động hết công suất mỗi đêm. Người làm thuê tại các “công trường” này gần như phải thức suốt đêm để trải số khoai mì lát vừa xắt ra để phơi. Nhiều bãi đất rộng vài hecta phủ kín khoai mì đã xắt lát chỉ qua một đêm. Vào khoảng 2 giờ chiều, cứ mỗi bãi phơi khoai mì như thế có từ hai đến ba xe tải đến đổ cát lên, bình quân mỗi xe trên 15 tấn cát. Khoai mì bấy giờ đã bắt đầu khô. Những người đàn bà làm thuê tại các bãi phơi khoai mì này có nhiệm vụ vun khoai mì thành luống, sau đó cát được đổ vào giữa những luống này. Họ dùng xẻng để trộn đều khoai mì với… cát, sau đó dùng một loại xẻng chuyên dụng xúc “hỗn hợp” cát – khoai mì nói trên đổ vào bao tời rồi đưa lên xe tải.

Mỗi bao tải, nếu chỉ để đựng khoai mì lát phơi khô sẽ chỉ có trọng lượng chừng 45 – 50 kg/bao là cùng. Nhưng khi cho cát vào, bao khoai mì này sẽ vọt lên một tạ (100 kg), trong đó, cát chiếm 80%, chỉ có 20% là khoai mì. Chị Châu, một người làm thuê cho chủ vựa khoai mì lát ở Tịnh Ấn Tây, cho biết: “Vì nước ngoài họ chấp nhận cách trộn cát như thế nên các đầu nậu cho trộn vô tư. Vô cảng Quy Nhơn, trước khi xuống tàu xuất khẩu, dù có trừ đến 50% tạp chất thì vẫn có lãi vì cát chiếm tới… 80% mà!”

Cảnh giác với chiêu thức mới

Quả thật, đây là kiểu cách làm ăn hết sức lạ lùng! Càng lạ hơn khi đối tác chẳng những không phản ứng mà còn có vẻ cổ xuý cho cách làm ăn kỳ lạ ấy. Nếu không, con số mười điểm chuyên thực hiện công đoạn “khoai mì trộn cát” trên địa bàn tỉnh Quảng Ngãi hiện nay làm sao tồn tại được?

Theo ước tính của người viết, mỗi điểm làm khoai mì trộn cát này có ba xe tải (tải trọng 15 tấn/xe) đến đổ cát, vị chi có 45 tấn cát được trộn và xuất đi cùng với khoai mì lát mỗi ngày. Nếu đem con số này nhân với mười điểm, tính ra chỉ có chừng… 400 – 500 tấn cát/ngày được xuất đi. Chuyện gì đang xảy ra đằng sau những bao tải khoai mì lát trộn cát?

Có phải là câu trả lời cho kiểu làm ăn lạ đời nói trên không nếu liên tưởng đến lệnh cấm xuất khẩu cát xây dựng do Thủ tướng Chính phủ ban hành cách đây chừng vài tháng?

Dưới danh nghĩa xuất khẩu khoai mì lát, có thể thấy 80% cát trong các bao tải kia sẽ không phải chịu mức thuế 17%, bởi thuế suất xuất khẩu khoai mì lát – nông sản – là 0% và dưới sự chở che của khoai mì lát, phải chăng cát xây dựng vẫn ung dung “chảy” qua cửa khẩu, bất chấp lệnh cấm của Thủ tướng Chính phủ?

Hy vọng các cơ quan hữu quan thấy… giật mình!

QUỲNH NHƯ