Phú Thọ: Chuyển giao tiến bộ KH-KT cho nông dân: cho "cần câu" thay vì "con cá"!

Nguồn tin: Báo Phú Thọ, 09/06/2010
Ngày cập nhật: 10/6/2010

Với nhận thức“cho nông dân cần câu thay vì cho con cá” lấy việc giúp họ thay đổi tập quán canh tác, cách nuôi trồng cây con cho năng suất, hiệu quả cao, từ đó tạo dựng cho họ phương pháp và cách thức làm ăn mới lâu dài thay cho sự hỗ trợ nhất thời. Với cách làm trên, đến nay ở nhiều địa phương, các cơ quan chuyên môn đã đưa tiến bộ KH-KT mới giúp cho nhiều hộ nông dân thoát nghèo, vươn lên làm giàu và hình thành một lớp nông dân mới biết làm giầu từ việc tiếp thu và ứng dụng các tiến bộ kỹ thuật.

Anh Vi Văn Toại ở khu 7, xã Đông Thành (Thanh Ba - Phú Thọ) vẫn còn nhớ như in những vụ thu hoạch chè trước đây, khi mà vào vụ, cả nhà anh 6 người phải dậy từ tờ mờ sáng, ăn vội , ăn vàng bát cơm rồi quẩy nào thúng, nào túi, nào nilon, sọt… tất tưởi lên đồi chè . Làm “lấm lưỡi” hàng tháng trời mới thu hoạch xong hơn hai ha chè. Công sức bỏ ra nhiều, nhưng trừ chi phí còn lại không đáng bao nhiêu. Thế nên, khi có thông tin về máy hái chè năng suất cao, giúp giảm công lao động mà lại tiện sử dụng, anh đã quyết định “tậu” một chiếc để giảm gánh nặng thu hái mỗi khi vào vụ. Từ khi có chiếc máy hái chè, chỉ mất bảy ngày anh thu hoạch xong hơn 2 ha, hiệu quả kinh tế cao lại bảo đảm được tuổi thọ và năng suất của cây chè. Anh cho biết: “Năm 2007, Trung tâm Khuyến nông đã hỗ trợ gia đình mua 1 máy hái chè của Nhật, trị giá 14 triệu đồng, riêng ngành nông nghiệp hỗ trợ 7 triệu. Chiếc máy này có nhiều tac dụng tốt, giúp chúng tôi thu hoạch nhanh, kịp thời vụ, sản lượng lại cao hơn, nhất là tiết kiệm được tới1/3 thời gian, chi phí cũng như công lao động” .

Không chỉ gia đình anh Toại, hiện nay ở Thanh Ba, rất nhiều gia đình trồng chè đã quyết định đầu tư mua máy hái chè. Câu chuyện về chiếc máy hái chè chỉ là chuyện nhỏ, song là một minh chứng rõ nét cho việc nhiều nông dân đã mạnh dạn đầu tư áp dụng tiếp bộ KH-KT mới vào sản xuất. Trong nhiều năm qua, ngành NN-PTNT, Hội nông dân, Đoàn TN…. đã tham gia chuyển giao nhiều tiến bộ KH-KT, công nghệ tiên tiến…. giúp nông dân, đoàn viên, hội viên xây dựng nhiều mô hình chăn nuôi, trồng trọt, phát triển kinh tế đồi rừng, trang trại, cây con giống mới, công nghệ mới cho hiệu quả kinh tế cao và có khả năng nhân diện nhanh, bền vững. Nhờ vậy, nhiều gia đình đã thoát khỏi đói nghèo, dần vươn lên lam giàu trên chính quê hương mình. Mô hình nuôi nhím của anh Trần Đức Huy, khu 10 phường Dữu Lâu ( Việt Trì) là một ví dụ tiêu biểu nữa cho việc người nông dân mạnh dạn áp dụng tiến bộ KH-KT và cây, con giống mới năng suất cao vào sản xuất. Trước khi đến với mô hình nuôi nhím, anh Huy cũng đã đầu tư cả trăm triệu đồng mở trang trại nuôi gà với hy vọng làm giầu từ những con gà giống mới, nhưng ảnh hưởng của dịch bệnh đã làm cho mô hình dần thui chột. Không nản chí, năm 2007, được các cán bộ khuyến nông hướng dẫn tận tình, anh đã quyết định chuyển sang mô hình chăn nuôi mới đó là đầu tư vào nuôi nhím sinh sản. Sau gần 4 năm vừa học, vừa áp dụng kinh nghiệm, kiến thức vào mô hình, gia đình đã nhân được 6 cặp nhím sinh sản. Hiện nay, trừ chi phí, mỗi năm thu từ 120 đến 150 triệu đồng. Anh Huy cho biết: “Nuôi nhím không tốn nhiều công, thức ăn lại đơn giản, dễ kiếm bởi nhím ăn chủ yếu là rau, củ, quả và quan trọng là không lo đầu ra . Hiện một cặp nhím bố, mẹ, mỗi năm đẻ được hai lứa, mỗi lứa tôi bán được từ 13 đến 15 triệu đồng”. Cùng với nuôi nhím, nhiều mô hình nuôi thỏ từ chuyển giao tiến bộ KH-KT mà nhiều gia đình ở huyện Lâm Thao đang áp dụng cũng đã cho hiệu quả kinh tế cao, có sức lan toả trong cộng đồng. Từ nuôi thỏ, nhiều hộ dân ở Tứ Xã, Sơn Vi, Cao Xá (Lâm Thao) đã có kinh tế khá giả như hộ các ông: Nguyễn Trường Sinh, Nguyễn Xuân Oanh, Kiều Văn Phụ... Ông Nguyễn Xuân Diễn, Chủ tịch hội nuôi thỏ Lâm Thao cho biết: “Trước đây đã có một số gia đình nuôi thỏ tự phát, nhưng từ khi có sự trợ giúp của ngành nông nghiệp, hiện có hàng trăm hộ ở Lâm Thao nuôi thỏ. Nuôi thỏ đơn giản, chi phí thấp, công sức bỏ ra không nhiều mà lãi cao là động lực thu hút nhiều hội viên nông dân”

Các cán bộ làm công tác khuyến nông được gọi gần gũi như là “bạn” của nhà nông. Hàng năm hệ thống khuyến nông 3 cấp đã mở hàng trăm lớp tập huấn, huấn luyện kỹ thuật và chuyển giao tiến bộ KH-KT cho nông dân. Nhiều năm qua, Trung tâm khuyến nông tỉnh, trạm khuyến công cấp huyện và hệ thống khuyến nông cơ sở đã tích cực đào tạo đội ngũ kỹ thuật viên và tăng cường chuyển giao KH-KT mới cho nông dân, giúp hàng vạn hộ nông dân, các chủ trang trại, người sản xuất kinh doanh được tiếp cận, học hỏi những tiến bộ kỹ thuật mới ứng dụng vào sản xuất. Ngành nông nghiệp với các cơ quan chuyên môn còn hỗ trợ và chuyển giao nhiều máy móc phục vụ cơ giới hóa nông nghiệp nông thôn như: máy làm đất đa năng, máy hái chè, giàn sạ kéo tay gieo thẳng. Theo báo cáo, đến nay toàn tỉnh đã có 610 giàn kéo tay gieo sạ được các hộ dân sử dụng. Qua thực tế áp dụng vào công việc cho thấy bình quân mỗi ha áp dụng hình thức gieo sạ đã tiết kiệm hơn 30 kg thóc giống, hơn 40 công cấy, bảo đảm thời vụ và nâng cao năng suất lúa lên từ 10 - 15%.

Mặc dù còn gặp khó khăn, nhưng công tác chuyển giao tiến bộ KHKT bước đầu đã đạt được những kết quả, giúp cho nhiều nông dân thay đổi phương thức canh tác, hiện đại hóa công cụ sản xuất để tăng năng suất cây trồng, vật nuôi. Tiến bộ KHKT cũng đã làm thay đổi nếp nghĩ, cách làm manh mún, nhỏ lẻ trong sản xuất, từng bước chuyển dần sang sản xuất đa canh, quy mô lớn và hình thành các vùng chuyên canh. Qua thực tế chuyển giao tiến bộ KHKT cho thấy, có “cần câu” nông dân tự chủ trên chính mảnh đất của mình thông qua hình thức “dắt tay, chỉ việc” của các cơ quan dịch vụ sản xuất, hơn hẳn việc họ được cho “con cá” trợ thời và không bền vững.

Minh chứng cho thành công của việc áp dụng tiến bộ KH-KT mới vào sản xuất là ngày càng xuất hiện nhiều mô hình kinh tế hiệu quả, các giống lúa, ngô lai được đưa vào sản xuất với diện tích ngày càng lớn. Những năm qua, nhiều mô hình mới, áp dụng thành công tiến bộ KHKT trong chăn nuôi, trồng trọt đã mang đến cho nông dân một cách làm hiệu quả như sử dụng lúa lai, trồng đậu tương đông, trồng hoa… thay thế những giống cũ, hình thức sản xuất lạc hậu, hình thành tập quán sản xuất mới, mang lại hiệu quả cao và từng bước hình thành vùng sản xuất hàng hóa theo hướng chuyên canh như mô hình ứng dụng gieo cấy lúa lai giống Thục hưng 6, Thiên nguyên ưu 16; chương trình cải tạo đàn bò cóc bằng giống bò lai Sind, chương trình nạc hóa đàn lợn… Cụ thể diện tích lúa lai năm 2009 đạt gần 50%, ngô lai đạt trên 95%; nhiều giống chè như LDP1, LDP2, Phúc Vân Tiên được nhân rộng; nhiều con giống giá trị kinh tế cao được đưa vào nuôi và dần thích nghi. Vụ chiêm xuân vừa qua, năng suất lúa, ngô đạt cao nhất từ trước tới nay, sản lượng chè búp tươi về đích kế hoạch trước hai năm, đưa Phú Thọ vươn lên đứng thứ ba trong toàn quốc về sản lượng và diện tích chè; đứng thứ 2/15 tỉnh miền núi phía Bắc về phát triển thuỷ sản, hoàn thành trồng một nghìn ha bưởi và nâng độ che phủ rừng đạt 48,7%.

Một trong những “đột phá” thành công để có thành tích như trên là việc chọn công tác chuyển giao tiến bộ KH-KT như một mũi nhọn, tích cực, hiệu quả cho nông dân, từ đó giúp họ chiếc “cần câu” để có được những “con cá” to ngay trên chính mảnh đất của họ bằng sự dám nghĩ, dám làm của những người nông dân mới.

Quốc Hội