Trà Vinh: Lao đao vùng đất muối

Nguồn tin: Trà Vinh, 21/04/2010
Ngày cập nhật: 22/4/2010

Sắp vào tháng ba âm lịch nhưng cái nắng tháng hai gay gắt nóng ran người. Người làm muối ở xã Dân Thành, huyện Duyên Hải (Trà Vinh) trông trời nắng nhưng vụ muối này thời tiết đang rất thuận lợi mà ai cũng trĩu nặng nỗi lo lắng. Phó Chủ tịch UBND xã Võ Văn Dội lắc đầu nói: “Chưa có vụ muối nào ở đây làm cho người dân dở khóc dở cười như vụ muối này. Ai làm muối ruộng thuộc thì phá huề, ruộng muối mới phá chắc chắn lỗ nặng!”. Thì ra, giá muối đang là nỗi ám ảnh cho vùng chuyên muối của tỉnh.

Bức tranh vùng muối

Theo UBND xã Dân Thành, vụ muối năm 2009 – 2010, xã có đến 216 ha đất làm muối. Trong này có hơn 50 ha đất muối mới phá. Ấp Cồn Cù chiếm 50% diện tích, ấp Mù U 40% và ấp Láng Cháo 10%. Vụ muối năm nay ai cũng hăm hở đầu tư bắt tay sửa sang từng sở muối. Họ mướn cơ giới và nhân công đắp bờ, phân khuôn, dậm nền và bạc khuôn, cán khuôn. Hạt mưa cuối mùa vừa dứt là vùng muối xôn xao vào vụ. Nhiều vuông tôm, ao tôm công nghiệp cũng được bang xuống làm muối. Vụ này, xã được trên đầu tư 6 mô hình sản xuất muối sạch. Mỗi hộ được đầu tư 500 m2 bạc trải khuôn muối ăn, trị giá 25 triệu đồng.

Anh Dương Văn Tràng ở ấp Mù U mới trở lại làm muối vụ này. Năm nay anh làm đến hai sở muối: Một sở ruộng thuộc 6.000 m2 được chia làm 10 khuôn và một sở 7.000 m2 mới phá từ ao nuôi tôm công nghiệp. Từ đầu vụ đến nay, anh Tràng đã tốn tiền mướn bạn làm muối trên 30 triệu đồng, tiền mướn xe cuốc bang ao trên 20 triệu đồng. Anh nhẫm tính, từ đây đến cuối vụ, chi phí ít nhất cũng khoảng 70 triệu đồng. Nếu hai sở muối được tối đa 2.000 giạ và với giá này lỗ ít nhất trên 30 triệu đồng. Anh Phan Thái Hùng cũng ở ấp Mù U mới phá hai ao nuôi tôm công nghiệp chuyển qua làm muối. Anh Hùng cười buồn: “Tôi đã tốn khoảng 70 triệu đồng. Sở muối của tôi 14 công, lọt lòng 10 công, chia làm 13 khuôn. Tôi mới hốt được chừng 500 giạ. Vụ này nếu được 1.000 giạ thì với giá này tôi thu vào chưa được 20 triệu đồng”. Đứng trên ruộng muối, anh Tràng bức xúc: “Tôi làm muối qua hai đời. Chưa có lần nào bị giá muối làm cho thót tim như lần này. Dù được đầu tư vải bạc làm muối sạch nhưng với giá muối như vầy, tụi tôi thua trắng tay”.

Dưới cái nắng chói chang, tôi nhìn các khuôn muối rớt hạt trắng khuôn trãi bạc. Khuôn muối đất, muối trắng kết tủa dưới nước màu vàng sậm. Vợ anh Tràng đang đong muối bán ngay bên sở muối. Chị tiếc rẽ nói: “Giá muối sạch chỉ có 23.000 đồng/giạ, còn muối thường 19.000 đồng/giạ, riêng muối đen chỉ có 16.000 đồng/giạ. “Anh coi, giá muối như vầy làm sao làm có ăn được”.

Hóa ra, vùng muối Dân Thành năm nay hăm hở vào vụ là do giá muối rất hấp dẫn của vụ năm rồi. Cả vụ qua, giá muối luôn đứng ở mức 40.000 đồng, 50.000 đồng, có lúc vượt qua 60.000 đồng/giạ. Chính giá muối này đã làm cho nhiều người nôn nao chờ đợi bắt tay vào vụ này. Nhiều hộ trước đây phá đất muối nuôi tôm nay đổ xô “gồng mình” đầu tư phá ao tôm quay lại nghề làm muối. Tâm trạng hâm hở, nôn nao của họ ở đầu vụ phấn khởi bao nhiêu thì bây giờ lại trĩu nặng và lo lắng không kém.

Lao đao vì giá

Lão làng nghề muối, ông Nguyễn Văn Theo ở ấp Mù U làm bài toán với tôi: “Tôi tính kỷ rồi, một giạ muối làm ra tốn khoảng 15.000 – 16.000 đồng đối với ruộng thuộc, còn ruộng mới phá chi phí đội lên rất nhiều và chất lượng muối kém hơn. Người làm muối dãi nắng dầm sương đến cuối mùa chẳng tích lũy được đồng nào”. Tôi hỏi ông: “Giá muối cứ lên xuống hoài, sao ông không bỏ nghề muối?”. Ông lắc đầu ngay: “Tôi không bỏ được. Ở đây bỏ nghề muối rồi làm nghề gì? Với lại, tôi làm muối đã qua hai đời, đang nuối đời thứ ba. Tôi quen lắm không khí sở muối, vị mặn môi của nước và cứ hết mùa mưa là lại ra ruộng với các thao tác đã quá quen thuộc”. Ông Theo có một sở muối 12 công đất. Ông chia làm 16 khuôn có 5 khuôn ăn. Năm rồi, ông hốt được 1.500 giạ bán được 60 – 70 triệu đồng. Còn vụ này, ông đã hốt được 1.500 giạ. Từ đây đến cuối mùa, ông chắc mẫm hốt thêm hơn 500 giạ nữa. Ông đã chứa gần đầy một bồ muối khá rộng và che tạm một mái chuẩn bị làm bồ muối thứ hai.

Làm muối phải qua nhiều công đoạn và lệ thuộc vào ánh nắng của mùa nắng. Trước đây, làm muối chỉ cần cái sa quạt lấy nước từ mương dẫn nước lên ruộng muối. Sau đó, dùng sa quạt chuyển nước dần vào đến khuôn ăn. Còn bây giờ, người làm muối trang bị máy nổ, mô tơ và cả sa quạt. Khâu dọn ruộng, đắp bờ, dậm ruộng đã có sự hỗ trợ của cơ giới. Công sức họ bỏ ra ít hơn nhưng chi phí lại tăng nhiều hơn. Chính vì vậy, giá muối chi phối lớn hơn đến đồng lời của họ. Ông Theo nói chắc nịch: “Giá như vầy tôi vô bồ ví hết”. Ông là người có cơ ngơi vững chắc nên dựa muối chờ giá, còn hộ tiền vay bạc hỏi buộc lòng phải bán ngay để trang trải chi phí.

Giá muối rớt thảm hại nhưng hiện nay rất ít thương lái đến mua. Anh Phan Thái Hùng ao ước: “Giá muối chừng 30.000 đồng/giạ trở lên, người làm muối mới có ăn. Chứ giá này, năm nay ruộng mới phá như tôi hết đường gỡ gạc”. Anh Tràng ấm ức nói tiếp: “Tụi tôi làm muối giá thấp, tự bán ngoài thị trường. Vậy mà sao Nhà nước lại nhập muối? Chưa có đơn vị nào xuống mua muối, bao tiêu muối như lúa. Nếu có người mua hoặc dự án dày hơi nâng chất lượng hạt muối thì người làm muối ở Dân Thành mới ăn nên làm ra được”. Bí thư xã Dân Thành thông tin với tôi: Ngành nông nghiệp vừa làm việc và chốt lại với UBND huyện Duyên Hải sẽ triển khai dự án 500 ha muối ở Dân Thành, bao gồm đầu tư kết cấu hạ tầng, quy hoạch khu tái định cư với vốn khái toán khoảng 100 tỷ đồng.

Dù đã và đang có những tác động và tác động mạnh cho vùng muối Dân Thành nhưng mấu chốt là giá cả và đầu ra của hạt muối ở đây vẫn đang bỏ ngõ. Cơn mưa trái mùa đầu vụ muối đã cướp đi của họ tiền tỷ nhưng giá cả hiện nay sẽ còn làm họ mất con số nhiều hơn. Mà trong đó, không ít người âm một lượng vốn ban đầu phá đất tôm làm muối quá lớn.

Kiểm định chất lượng hạt muối, tạo đầu ra ổn định với giá cả hợp lý là mong muốn cháy lòng của người làm muối Dân Thành. Mong muốn này vượt khả năng địa phương và rất mong tỉnh sớm nhập cuộc để vùng đất muối trở thành một làng nghề, người làm muối không còn cảnh lao đao như vụ muối hiện nay.

HOÀI NHI