Quảng Ngãi: Khai thác rong mơ ồ ạt - Biết "lợi bất cập hại" nhưng khó cấm

Nguồn tin: Báo Quảng Ngãi, 14/04/2010
Ngày cập nhật: 15/4/2010

Hiện đang là mùa rong mơ nên những ngày này, đi dọc bãi biển các ở Bình Sơn và huyện đảo Lý Sơn, đâu đâu cũng thấy cảnh người dân khai thác rong mơ. Mặc dù biết khai thác rong mơ ồ ạt sẽ triệt tiêu nơi cư ngụ, sinh sản của các loài hải sản. Song, nhiều địa phương cũng không thể nào cấm người dân khai thác.

Dễ kiếm tiền như đi hái rong mơ

Có thể nói, chưa bao giờ người dân vùng biển Quảng Ngãi lại dễ kiếm tiền từ việc hái rong mơ như một hai năm trở lại đây. Những năm trước đây, tới mùa rong mơ nổi đầy biển, không ai mua. Người dân chỉ mong sao cuốn bỏ đi cho khỏi vướng tàu thuyền mỗi ra khơi.

Thế nhưng giờ thì lại khác, rong mơ trôi lại là thứ "hái" ra tiền. Người dân chỉ cần dùng thúng bơi ra một đoạn gần bờ là có thể hái rong mơ, sau đó vào bờ là có người thu mua ngay và được trả tiền khá sòng phẳng.

Từ người lớn, trẻ em, phụ nữ, cả những người đang đi biển cũng tạm nghỉ để đi hái rong mơ. Theo thống kê, chỉ riêng hai xã Bình Hải, Bình Châu của huyện Bình Sơn, hiện mỗi ngày có trên 200 hộ dân khai thác rong mơ. Chị Phạm Thị Bích, xã Bình Hải, huyện Bình Sơn cho biết: Chị làm nghề buôn bán cá ở bến, chồng chị đi biển (sáng đi chiều về). Thấy nhiều người trong xã rủ nhau đi hái rong mơ, vừa nhẹ nhàng vừa dễ kiếm ra tiền. Thế là chị cùng chồng nghỉ đi biển để khai thác rong mơ.

Ban đầu ít người khai thác thì trung bình mỗi ngày vợ chồng chị cũng kiếm được trên 300 ngàn đồng. Tuy nhiên dần dần, người dân đổ xô đi khai thác nên lượng rong mơ cũng ít dần đi. Cũng theo chị Bích thìrong mơ gần bờ ngày càng ít dần, nên nhiều gia đình sắm thúng máy ra xa để khai thác. Có gia đình, mỗi ngày thu nhập gần cả triệu đồng nhờ khai thác rong mơ.

Giống như ngư dân vùng biển Bình Sơn, thời gian gần đây phong trào khai thác rong mơ ở huyện đảo Lý Sơn phát triển một cách ồ ạt. So với vùng biển trong bờ thì giá thu mua rong mơ ở huyện đảo thấp hơn vì phải chịu chi phí vận chuyển, tuy nhiên với giá 3.000 - 3.500 đồng/kg rong mơ cũng đã thu hút hàng trăm người đổ xô ra biển hái rong mơ.

Chị Phạm Thị Lý, thôn An Vĩnh, huyện Lý Sơn cho biết: Hơn 1 tháng qua, gia đình chị có 4 người đều ra biển khai thác rong mơ. Chồng và con lớn thì dùng thúng bơi ra xa để lặn cắt rong mơ, còn chị và đứa con gái nhỏ thì hái rong mơ gần bờ. Trung bình mỗi ngày, gia đình chị kiếm được khoảng 200.000 đồng từ rong mơ.

Lợi bất cập hại:

Do rong mơ được giá nên bị người dân khai thác một cách vô tội vạ, khiến rong mơ gần bờ gần như cạn kiệt. Ngoài ra việc khai thác rong mơ cũng tiềm ẩn nhiều hiểm nguy đối với ngư dân. Mới đây, sáng 10/4, anh Ngô Văn Phát, ngụ thôn Phú Quý, xã Bình Châu, huyện Bình Sơn do lặn sâu xuống biển Mũi Đèn, thôn Phú Quý để cắt rong mơ đã không may bị chết phải gần chục tiếng đồng hồ sau, người dân mới tìm thấy thi thể anh.

Rong mơ là nơi ngư trú, sinh sản của nhiều loài hải sản. Vì vậy việc khai thác theo kiểu tận thu như hiện nay khiến nhiều loài hải sản có nguy cơ bị tận diệt. Nhiều địa phương vẫn biết việc tận thu rong mơ như hiện nay là thực trạng đáng lo ngại, song vẫn chưa thể cấm ngư dân khai thác.

Ông Lê Văn Sơn - Chi cục trưởng Chi cục Khai thác và bảo vệ nguồn lợi thủy sản tỉnh Quảng Ngãi cho biết: Rong mơ là nơi trú ẩn, kiếm ăn, sinh đẻ của nhiều loài thủy sản. Trước đây, nguồn rong mơ rất dồi dào do không ai mua, hai năm trở lại đây nhiều nơi thu mua mạnh nên người dân tổ chức khai thác ồ ạt.

Trung bình mỗi ngày lượng romg mơ khai thác từ 3 - 5 tấn, có ngày lên đến 5 tấn. Cũng theo ông Sơn thì rong mơ được sử dụng để chiết xuất keo aginat dùng trong y dược, làm phân bón và thức ăn chăn nuôi. Ngoài ra, rong mơ được làm gì khác và được mua khá mạnh để làm gì, xuất đi đâu thì không ai biết, song thực tế là việc khai thác rong thời kỳ mới sinh trưởng sẽ làm giảm giá trị kinh tế, ảnh hưởng nặng nề đến việc sinh sản, phát triển của một số loài thủy sản, tăng nguy cơ cạn kiệt nguồn thủy sản ven bờ.

Rong mơ sinh trưởng mạnh từ tháng 1 đến tháng 6 hằng năm và tự chết vào mùa mưa. Rong mơ sống từng đám lớn, cao 40 - 60 cm, bám vào đá hoặc san hô. Do rong mơ chưa được liệt vào danh mục cấm khai thác của Bộ NN&PTNT nên hiện rất khó cấm ngư dân khai thác.

Chính vì vậy, Chi cục bảo vệ nguồn lợi thủy sản đã đề xuất về lâu dài phải có giải pháp khai thác, bảo vệ một cách hợp lý và bền vững. Quy hoạch vùng khai thác rong mơ và chỉ cho ngư dân khai thác từ tháng 5, tháng 6 trở đi. Đồng thời hướng dẫn ngư dân khai thác hợp lý, chỉ sử dụng lưỡi liềm để cắt rong và để lại gốc rong tối thiểu là 25cm để đảm bảo hệ sinh thái biển cho thủy sản sinh trưởng và phát triển.

Ông Võ Xuân Huyện - Chủ tịch UBND huyện Lý Sơn cho biết, huyện đã ra một chỉ thị nghiêm cấm khai thác rong mơ, nhưng người dân vẫn lén lút ra biển cắt rong mơ (trên đảo gọi làm mơ trứng chuồn) rầm rộ, huyện không đủ lực lượng để tuần tra, kiểm soát và chưa có chức năng chế tài. Ông Huyện cho biết hiện tại chỉ tuyên truyền, vận động ngư dân không được khai thác kiểu tận diệt và phối hợp với lực lượng biên phòng không cho vận chuyển rong mơ ra khỏi đảo.

M.Toàn