Đắk Lắk: Vỡ nợ cà phê hàng loạt

Nguồn tin: Thanh Niên, 05/04/2010
Ngày cập nhật: 7/4/2010

Nhiều hộ dân ở Đắk Lắk lâm cảnh lao đao vì các doanh nghiệp, đại lý mà họ ký gửi cà phê tuyên bố vỡ nợ.

“Gửi trứng cho ác” (!?)

Những ngày qua, hàng chục hộ dân ở các xã cánh bắc H.Ea H’leo (Đắk Lắk) liên tục kéo đến Doanh nghiệp tư nhân (DNTN) thương mại Hai Thận ở thôn 2, xã Ea Răl, đòi thanh toán số cà phê mà họ ký gửi tại đây. Hầu hết người đòi nợ đều trở về tay không trong nỗi ngao ngán, bức xúc.

Chị Lê Thị Nghĩa, ở thôn 1, xã Ea Răl, thất vọng bày tỏ: “Vợ chồng tôi gửi đến 7 tấn cà phê (trị giá hơn 170 triệu đồng) cho DNTN Hai Thận, nhưng đến năm lần bảy lượt không đòi được đồng nào. Nhà có 2 ha cà phê đã vào đợt tưới thứ ba rồi, giờ không có tiền mua dầu, mua phân bón, thuê nhân công chăm sóc, thật khổ!”. Chị Nghĩa bảo, gửi nhiều cà phê như vậy còn nhằm mục đích dành dụm để giữa năm nay xây nhà mới, thay cho căn nhà gỗ lụp xụp của gia đình chị ở tạm hơn 10 năm nay. Giờ đây dự định làm nhà mới gần như tiêu tan.

Thôn 1 có 10 hộ gửi cà phê cho DNTN Hai Thận, mỗi hộ gửi bình quân từ 3 - 5 tấn cà phê. Bà Dương Thị Được, 68 tuổi, than thở: “Cả nhà tui cùng con trai, con rể gửi gần 5 tấn, bây giờ muốn chốt bán lấy tiền trả nợ ngân hàng thì cà phê của mình biến mất. Thật là gửi trứng cho ác”.

Tiếp chúng tôi với khuôn mặt ủ ê, ông Nguyễn Văn Thận, Giám đốc DNTN Hai Thận, phân trần: “Chúng tôi còn nợ hơn 150 hộ nông dân trong vùng khoảng 350 tấn cà phê, 6 tấn tiêu, và nợ ngân hàng hơn 4 tỉ đồng. Hiện không có khả năng trả nợ nên gia đình tôi tính chuyện bán toàn bộ kho xưởng, đất rẫy cà phê đang thế chấp ở ngân hàng”. Ông Thận cho rằng, sở dĩ không thanh toán được cho bà con là do kinh doanh xuất khẩu cà phê thua lỗ, phải lấy cà phê ký gửi bù vào.

Cùng cảnh vỡ nợ nhưng chủ DNTN Hai Thận ở lại “gồng mình” chịu trận đòi nợ của người dân, còn Giám đốc Công ty TNHH Hương Hiệp ở thị trấn Ea Đrăng, H.Ea H’leo, lại bỏ đi đâu không rõ. Bên trong kho hàng của Công ty Hương Hiệp trống rỗng, hoang tàn sau vụ cháy tại đây đêm 18.3. Một người dân ở cạnh văn phòng công ty này kể lại, đám cháy xảy ra một cách khó hiểu, khi mọi người dập được lửa thì phát hiện phần lớn những bao gai bị cháy nham nhở đựng vỏ cà phê hoặc cà phê nhân thải loại.

Sau vụ cháy, hàng chục người dân xông vào văn phòng công ty này lấy đi hết những vật dụng đáng giá còn sót lại. Theo một cán bộ Hội Nông dân H.Ea H’leo, hiện Công ty Hương Hiệp còn nợ các hộ nông dân khoảng 150 tấn cà phê ký gửi, nợ ngân hàng nhiều tỉ đồng nhưng không có khả năng thanh toán...

Chính quyền “không dám khuyến cáo”

Lâu nay, ở Đắk Lắk sau vụ thu hoạch cà phê, phần lớn nông hộ đều đem sản phẩm của mình đến ký gửi ở các DN, đại lý nông sản và thỏa thuận khi nào cần tiền thì chốt giá thanh toán. Người nông dân vẫn biết việc làm này tiềm ẩn rủi ro nhưng không còn cách nào khác do không có điều kiện bảo quản sản phẩm tại nhà và giá cà phê khi thu hoạch thường xuống thấp.

Những năm gần đây, gần như tại các vùng chuyên canh cà phê nào cũng xảy ra tình trạng vỡ nợ. Trước Tết Canh Dần, cả trăm người dân kéo đến đòi nợ ầm ĩ tại nhà ông Dương Tám - bà Phạm Thị Loan ở thôn 7 Bình Minh, xã Bình Thuận, thị xã Buôn Hồ. Đôi vợ chồng này đã đem 12 tỉ đồng tiền vay và hơn 160 tấn cà phê ký gửi cho nơi khác vay lại để lấy chênh lệch lãi suất nhưng không đòi được khiến nhiều chủ nợ là nông dân lao đao.

Gần đây, giữa tháng 3, gần 80 hộ dân đã kéo đến đại lý cà phê Kim Hoa ở xã Ea Kênh, H.Krông Pắk, bức xúc đập phá nhà cửa, tranh nhau lấy tài sản để xiết nợ. Chủ đại lý này nợ đến 230 tấn cà phê ký gửi và 170 triệu đồng tiền vay, giá trị tổng cộng hơn 5 tỉ đồng. Khi người dân kéo đến đòi nợ manh động, chủ đại lý mới trả được 300 triệu đồng...

Tại H.Ea H’leo, những ngày qua thông tin vỡ nợ cà phê của các DN Hai Thận, Hương Hiệp, Quyên Đua lan truyền đã khiến nhiều hộ dân lo lắng, đổ xô đến các DN, đại lý mà họ ký gửi cà phê để chốt giá bán lấy tiền. Ông Lê Thăng Long, Phó chủ tịch UBND H.Ea H’leo cho biết, có đại lý nông sản trong một ngày phải ứng tiền của DN xuất khẩu để thanh toán cả chục tỉ đồng cho nông dân.

Theo ông Long, chính quyền địa phương vẫn đánh giá hiện tượng vỡ nợ cà phê ký gửi có thể xảy ra nhưng rất khó can thiệp, khuyến cáo nông dân từ đầu, do đây là giao dịch dân sự được thỏa thuận đôi bên. “Hơn nữa, trước khi vỡ nợ, các DN đều chứng minh làm ăn đàng hoàng, có lãi, nộp thuế đầy đủ; các cơ quan chức năng không có căn cứ để cảnh báo người dân không ký gửi cà phê vào những đơn vị này” - ông Long lý giải.

Trung Chuyên