Bạc Liêu: Lại một mùa muối đắng

Nguồn tin: Lao Động, 28/01/2010
Ngày cập nhật: 29/1/2010

Với diện tích trên 3.000ha, Bạc Liêu được xem là tỉnh có diện tích sản xuất muối lớn nhất ĐBSCL. Hàng năm diêm dân Bạc Liêu cung cấp ra thị trường trên 100.000 tấn muối các loại.

Dù vậy, mấy năm nay không ai giàu bằng nghề sản xuất muối. Có chăng là những đầu nậu muối chuyên mua đi bán lại. Cái vòng lẩn quẩn trúng mùa trật giá, thất mùa được giá có từ khi nghề làm muối khai sinh...

Ngọt đầu mùa

Cánh đồng muối Long Điền Đông, huyện Đông Hải (Bạc Liêu) những ngày giáp Tết nắng chang chang. Những tia nắng làm xạm da mặt kẻ thị dân dù đã được che chắn bởi những lớp vải khẩu trang dày cộp. Ông Nguyễn Văn Tâm, mặc áo ngắn tay, đầu quấn mỗi chiếc khăn rằn, vác từng cần xé muối ngoài ruộng chất lên như thách thức cái nắng rực lửa trước sự cảm phục của người tham quan vốn chưa từng vác nặng.

30 năm trong nghề làm muối, năm nay những tưởng ngồi đầu bờ chỉ trỏ cho nhân công vác, đong, nào ngờ đến giờ... vẫn phải lội đồng vác muối để tiết kiệm chi phí. Ông phân trần: "Đầu vụ muối giá cao lắm, 50.000 đồng/giạ, tôi bán được có mấy trăm giạ thôi, bây giờ thì tụt xuống còn chưa tới 20.000 đồng/giạ".

Năm nay trời dứt hạt mưa sớm nhường lại cho một vùng nắng chang chang. Những người thạo nghề muối ý thức được năm nay thuận lợi cho việc làm muối, có người còn chắc chắn rằng sẽ trúng đậm mùa muối. Chính vì vậy ông Nguyễn Văn Thanh, xã Điền Hải, ngay từ dứt hạt mưa đã lùa toàn bộ ao nước ót đã trữ từ năm ngoái ra đồng làm muối.

Ông là người có muối đầu tiên tại tỉnh Bạc Liêu trong niên vụ này. Ông khoe: “Tôi bán đợt đầu được gần 7 tấn, một tấn được 20 triệu đồng, thấy ham lắm”. Do thời tiết năm ngoái mưa trái mùa xảy ra liên tục, giá muối tăng cao, lượng muối tồn đọng trong dân không nhiều nên giá muối tại thị trường đầu vụ lên đến 2.000 đồng/kg. Tất cả những người thu hoạch đợt đầu đều lãi rất cao. Và họ gọi đó là mùa muối ngọt ngào.

Tuy vậy, hiện nay muối đã thu hoạch rộ giá chỉ còn 500 đồng/kg, muối trắng đồng mà lòng diêm dân vẫn thấp thỏm lo âu.

Đắng suốt năm

Theo thống kê của Chi cục phát triển nông thôn Bạc Liêu, diện tích muối năm tại tại Bạc Liêu có 3.120ha, tăng cao so với mọi năm. Nguyên nhân chính do những hộ dân nuôi trồng thủy sản thất bại đã ủi ao tôm sang làm muối. Con số này có đến gần 1.000ha, tập trung tại xã Vĩnh Thịnh, Vĩnh Hậu (huyện Hòa Bình) và một phần của huyện Đông Hải. Do đất mới chuyển đổi nên không thể có muối ngay đầu vụ.

Ông Nguyễn Văn Tám, xã Vĩnh Thịnh vừa mới thu hoạch gần 1 tấn muối bán với giá chỉ 450 đồng/kg chua chát: “Tôi tính giá muối 2.000 đồng/kg vào đầu vụ với 20 công năm nay ăn Tết lớn, nhưng giá cả thế này không bù vào được giá xăng dầu cứ lên liên tục”. Với giá muối như hiện nay, những hộ dân mới vừa chuyển đổi từ nuôi tôm sang trồng muối chắc chắn không có lãi.

Bây giờ đang vào mùa nuôi tôm, họ đã lỡ đầu tư vào muối nên không còn cơ hội trở lại nuôi tôm được nữa. Chính giá cả bấp bênh đã vô tình đẩy người dân vào cảnh bỏ thì thương vương thì tội.

Đối với diện tích chuyên sản xuất muối, do có kinh nghiệm, nhờ vào năng suất cao nên phần nào họ cũng bù được giá nên tỷ lệ lỗ vốn ít hơn. Những người có ít đất cơ hội hòa vốn rất thấp. Ông Nguyễn Văn Tám có 35 công làm muối than: “Do không có vốn đầu tư nên tôi đã mượn vốn của thương lái sản xuất, bây giờ dù giá thể nào cũng phải bán để có tiền trả cho người ta”.

Cảnh ăn trước trả sau đối với những người nghèo làm muối diễn ra khắp nơi trên cánh đồng muối Bạc Liêu nhiều năm nay nhưng chưa được ngăn chặn do mức vay ngân hàng rất thấp không đủ vốn đầu tư ban đầu.

Thay đổi công nghệ mong bù vào giá

Năm nào nắng to, trúng mùa thì mất giá; năm nào mưa trái mùa, muối thất thì giá tăng lên. Tuy nhiên, nói như vậy không phải thời tiết chi phối giá muối mà tất cả do những thương lái quy định. Hiện nay thị trường tiêu thụ muối nội tỉnh chủ yếu từ Nhà máy muối Bạc Liêu, mỗi năm chỉ thu mua sản xuất trên 10.000 tấn, còn lại gần 100.000 tấn không biết người dân tiêu thụ ở đâu. Tất cả đều thông qua thương lái họ trả bao nhiêu, diêm dân bán bấy nhiêu. Chính vì vậy người sản xuất ra hạt muối không thể làm chủ, định đoạt giá trị của sản phẩm mình làm ra.

Sau nhiều lần khảo sát, đầu năm 2010, Sở Khoa học Công nghệ Bạc Liêu phối hợp với Trường Đại học Cần Thơ xây dựng xong chỉ giới địa lý nhằm tạo một bước cho việc xây dựng thương hiệu muối Bạc Liêu. Trước đó, Sở NNPTNT Bạc Liêu đã trình diễn mô hình sản trải bạt trong sản xuất muối. Năm 2010, có trên 100ha được diêm dân sản xuất theo mô hình này.

Theo ông Nguyễn Trường Hận, Trưởng phòng NNPTNT huyện Đông Hải, kỹ thuật sản xuất muối bằng trải bạt năng suất tăng 30% so với nền đất truyền thống. Dự kiến, toàn huyện sẽ được nhận chuyển giao công nghệ theo mô hình này trên 1.000 ha. Thế nhưng, nhiều diêm dân chưa muốn theo vì chưa có kinh nghiệm, thiếu vốn đầu tư, diện tích sản xuất nhỏ lẻ...

Trong khi chờ đợi những chính sách hợp lý cho hạt muối, diêm dân buộc phải chấp nhận bơi trên cánh đồng muối trắng trong cái nắng gay gắt của đất trời cuối năm.

Nhật Hồ