Khi nhà nông “tự làm thủy lợi”

Nguồn tin: Sóc Trăng, 10/12/2009
Ngày cập nhật: 11/12/2009

Chỉ tính đến hết tháng 6/2009, người dân xã Liêu Tú (Long Phú - Sóc Trăng) đã góp vốn làm nạo vét, mở rộng và đào mới 10 kênh thuỷ lợi nội đồng với tổng chiều dài 13.300 m3, khối lượng đất đào đắp là 50.850 m3, giá trị qui ra tiền là 113 triệu đồng. 10 công trình này đảm bảo nước tưới tiêu úng cho 400ha đất sản xuất 2 vụ lúa/năm. Trước năm 2008, nông dân tự góp vốn làm 8 công trình thuỷ lợi nội đồng, trong đó có 4 con kênh phục vụ cho 300ha nuôi thuỷ sản. Trong khi một số địa phương còn loay hoay tìm lời giải cho bài toán thuỷ lợi nội đồng thì ở Liêu Tú (Long Phú), công tác này đã được tiến hành trôi chảy từ 4 năm nay bằng chính sức dân.

Hiệu quả trước mắt và lâu dài

Trò chuyện cùng chúng tôi trên bộ ván ngựa trước nhà, ông Châu Ngọc Thọ, ấp Đại Nôn, vui vẻ kể chuyện mình bị mất đất: “Nói thiệt là tôi bị mất tới 2 công đất. Nhưng chòm xóm không, rồi mé trong, mé ngoài đều có nước để mình làm quanh năm là thấy ngon”. Ông Thọ cho biết, từ ngày có con kênh nội đồng tới nay, chuyện làm lúa hàng năm đều thuận lợi hơn rất nhiều. 14 công ruộng của ông vụ đông xuân vừa qua là 70 giạ/công. Đúng là một kỷ lục của vùng đất chỉ cách đây 4 - 5 năm còn phèn, mùa khô thì thêm chuyện mặn nữa. Khi Nhà nước đầu tư hệ thống kênh thuỷ lợi tạo nguồn vào những năm 90 của thế kỷ trước thì sản xuất đã phát triển hơn nhưng chỉ tập trung ở những khu vực gần đầu kênh, còn khu vực phía trong vẫn bị thiếu nước hoặc ngập úng.

Cũng tại ấp Đại Nôn, trên bờ kênh nội đồng số 3 dài hơn 1.500 vừa mới làm xong, anh Kim Dươl đang sửa lại bờ kênh cho bằng phẳng ngừng tay nói cùng chúng tôi: “Phần đất của tui bị mất dài 60m, vô 3m. Coi như gần 2 công. Nhưng mình nằm chọi lõi ở giữa, tính ra tiền bơm, tưới, xin đường nước mỗi vụ thì tốn nhiều, chưa tính nếu có bị úng thì cũng phải neo nếu mé ngoài người ta chưa xả. Còn bây giờ thì mưa hay khô cũng không sao, làm 2 vụ ăn chắc, chưa tính tới mình có thể trồng thêm vụ rau màu vì nước vô tới ngon lành. Năm ngoái có người trúng mùa đậu bắp rau rồi, 1 công hơn 8 triệu”.

Đi cùng chúng tôi ra đồng, Phó Trưởng Ban nhân dân ấp Đại Nôn - Trần Văn Tài cũng vui vẻ nói: “Tập trung từ cuối năm ngoái đến nay làm xong mé đồng bên này, còn mé bên kia kênh Tiếp Nhựt cũng trong ấp này người dân đã vận động nhau góp tiền, góp đất để làm kênh sau khi thu hoạch xong vụ lúa hè thu. Nhiệm vụ của tôi bây giờ là lên qui hoạch và tổ chức thi công kịp thời cho bà con vì nếu trễ một vụ, bà con sẽ khó khăn thêm một năm cho nên cũng bận rộn”.

“Làm thủy lợi nội đồng là cách vận dụng đúng quy chế dân chủ”!

Bí thư Đảng uỷ xã Liêu Tú - Nguyễn Văn Quang cho biết: “Đảng ủy đã triển khai công tác này từ 4 năm trước. Cán bộ xã kiên trì vận động đến từng hộ, nhất là những hộ ở đầu nguồn nước để họ hiểu được sự cần thiết phải có kênh nội đồng thì sản xuất mới hiệu quả được. Đoàn chọn những hộ có uy tín trong vùng cùng vận động và tổ chức cho họ tự bàn bạc cách làm, mức đóng góp. Việc giám sát, kiểm tra trong thi công cũng do chính người dân thực hiện”. Phó Chủ tịch UBND xã - Lưu Phong cho biết thêm: “Một khi đã vận động được những hộ ở đầu kênh hiểu được tính cộng đồng trong sản xuất thì mọi chuyện trở nên dễ dàng hơn. Thuận lợi nhất nông dân bây giờ đã nắm rõ được việc phải xuống giống đồng loạt để né rầy, trừ sâu nên phần lớn đều đồng tâm để làm. 2 vụ lúa năm ngoái trúng “ngập bồ” nên ai cũng mê”.

Tính cộng đồng được chính người dân thực hiện theo cách của họ. Nếu những hộ đầu kênh nào quá khó khăn, những hộ phía trong sẽ góp tiền bồi thường phần đất bị mất hoặc tính giá trị đất bị mất để trừ vào phần góp đào kênh. Khoản hụt này sẽ do các hộ phía trong góp để bù vào. Trung bình 1m kênh mỗi hộ đóng 34.000 đồng nhưng có hộ mé đầu ngoài không phải góp, có những hộ góp cao hơn có thể là 45.000 hoặc 60.000 đồng cho mỗi mét tới trên phần đất của mình. Đảng ủy và UBND xã chỉ tham gia với vai trò “đầy tớ” liên hệ những đơn vị thi công có uy tính, chiết tính giá cả hợp lý, còn chính các hộ dân sẽ liên hệ với đơn vị thi công để tính toán việc thi công, giá cả cụ thể, giao kèo thời gian hoàn thành và giám sát “làm có đúng giao kèo hay không”. Chúng tôi đồng ý với Bí thư Quang khi anh nói “Tui hiểu quy chế dân chủ ở xã phường là vậy nên cách làm của tui là như vậy”!

Từ kinh nghiệm làm thủy lợi nội đồng, lãnh đạo xã Liêu Tú không giấu diếm kế hoạch nhân rộng phát huy dân chủ cơ sở ra các lĩnh vực khác. Chủ tịch UBND xã – Dương Văn Mành nói: “Vừa qua, trong xã đã có một số hộ liên hệ với Công ty An San của tỉnh trồng giống đậu bắp xanh rất hiệu quả. Do đó, xã sẽ quy hoạch lại những vùng có điều kiện thuận lợi và tổ chức các mô hình hợp tác để thuận lợi hơn trong việc ký kết hợp đồng bao tiêu sản phẩm và chuyển giao kỹ thuật canh tác giữa nông dân và công ty”.

Phương Quang