Hội thảo giảm nứt hạt gạo sau thu hoạch

Nguồn tin: Kiên Giang, 27/11/2009
Ngày cập nhật: 29/11/2009

Sáng nay, tại UBND tỉnh Kiên Giang, Trường Đại học Nông lâm TP.Hồ Chí Minh và Đại học Queensland (Úc) đã tổ chức Hội thảo điều tra kiểm soát sự nứt hạt lúa trên đồng ruộng và sau thu hoạch ở đồng bằng sông Cửu Long (Đề án Card 026/VIEO5, gọi tắt là đề án).

ĐBSCL là vựa lúa lớn nhất của cả nước với tổng diện tích canh tác trên 3,8 triệu ha. Mỗi năm nông dân sản xuất từ 2 - 3 vụ lúa, đạt tổng năng suất khoảng 20 triệu tấn lúa, trong đó có hơn 7 triệu tấn thu hoạch trong mùa mưa (vụ hè thu). Tỉnh Kiên Giang có tổng diện tích đất nông nghiệp là 441.321 ha, trong đó đất trồng lúa trên 358 ngàn ha, và là tỉnh sản xuất lúa đứng thứ 2 ở khu vực ĐBSCL, tổng sản lượng lúa thu hoạch năm 2008 đạt 3,38 triệu tấn. Những năm qua, tỉnh đã quan tâm đầu tư cơ giới hoá sản xuất nông nghiệp. Toàn tỉnh hiện có 3.675 máy cày xới, đảm bảo 95% diện tích đất cày bằng máy; 5.117 dụng cụ sạ hàng, diện tích sạ hàng đạt 12%; 168 máy gặt lúa xếp dãy, 837 máy gặt đập liên hợp; 1.674 lò sấy lúa phục vụ 30% sản lượng. Tuy nhiên, về tổng thể tốc độ cơ giới hoá diễn ra khá chậm do nông dân thiếu vốn đầu tư.

Vào năm 1997, một khảo sát tài trợ bởi Chính phủ Việt nam và Chính phủ Úc về đánh giá hiện trạng xử lý sau thu hoạch lúa ở ĐBSCL thuộc Chương trình hỗ trợ nông nghiệp đã khuyến cáo rất mạnh rằng cần thiết phải thực hiện công việc tiếp theo để giảm tổn thất sau thu hoạch. Bộ NN & PTNT Việt Nam đã giao đề án cho Trường Đại học Nông lâm TP.Hồ Chí Minh phối hợp với Trường Đại học Queensland Úc thực hiện. Đề án này nhằm mục tiêu cải thiện chất lượng và nâng cao giá trị lúa gạo nhờ sự tiếp cận tổng hợp giữa nông dân, chủ máy xay, người cung cấp dịch vụ, cán bộ khuyến nông và cơ quan nghiên cứu. Một mục tiêu then chốt nữa của đề án này là cải thiện kiến thức tiểu nông hộ bằng cách tổ chức hội thảo và thao diễn cho các hợp tác xã nông dân trong vùng để họ quan sát việc thu hoạch và kỹ thuật xử lý hạt nhằm hoàn thiện chất lượng hạt.

Theo khảo sát của đề án, hiện nay tất cả các khâu trong quá trình thu hoạch đều góp phần gây ra sự tổn thất hạt. Thời điểm thu hoạch không phù hợp gây tổn thất 3 – 28%; phương pháp thu hoạch gây tổn thất 6 – 17%, rơi vãi 1 – 3%; phơi sấy 8,7%; xay xát bằng máy móc lạc hậu gây tổn thất 6 – 13% (mức tổn thất tới hạn – cao nhất). Đây là tổng của những thất thoát do thao tác kém và các tổn thất giá trị. Tỉ lệ tổn thất trong một mùa vụ ở ĐBSCL dao động trong khoảng từ 9 – 18,9%, nếu lấy giá lúa tối thiểu 3.000đ/kg thì giá trị tổn thất lên tới khoảng trên 60 triệu USD, một con số không nhỏ chút nào trong điều kiện kinh tế hiện nay.

Tại Kiên Giang, Trường Đại học Nông lâm TP.Hồ Chí Minh đã chọn HTX Tân phát A, huyện Tân Hiệp là địa phương thí điểm để ứng dụng. Theo điều tra ở HTX Tân Phát A, các máy xay xát cỡ lớn có hệ số thu hồi gạo 60 - 65%, thấp hơn từ 3% đến 8% so với máy tiêu chuẩn 68%. Với máy sấy nhỏ thì chênh lệch này lớn hơn. Sự tổn thất này đã được Ban Chủ nhiệm hướng dẫn cho bà con trong HTX có thể giảm bằng cách chọn lựa thích hợp các thành phần xay xát trong hệ thống xay và hiểu biết bản chất lúa gạo, các điều kiện, thông số hoạt động xay xát. Ngoài ra, bà con nông dân HTX Tân Phát A cũng được hỗ trợ máy móc và tham gia các lớp tập huấn, tìm biện pháp khắc phục sự nứt hạt ở lúa.

Để giảm thiệt hại sau thu hoạch lúa, đề án nêu ra nhóm giải pháp tổng thể bao gồm nhiều nội dung thực hiện. Cụ thể nông dân cần chọn thời điểm thu hoạch thích hợp, sử dụng công nghệ sấy tinh vĩ ngang và sấy tầng sôi nhiệt độ cao, thay cối xay xát đá bằng cối cao su có thể tăng gạo nguyên thêm 4%, sử dụng máy gặt đập liên hợp trong thu hoạch. Mục tiêu là giảm tỉ lệ hao hụt bình quân xuống khoảng 7,2%.

Thay mặt UBND tỉnh, Phó Chủ tịch Thường trực Văn Hà Phong cám ơn các tổ chức quốc tế, các nhà khoa học trong và ngoài nước đã tạo điều kiện cho bà con nông dân Kiên Giang được tiếp cận với những kiến thức khoa học và máy móc hiện đại./.

P/v