Đắk Nông: Đất phụt nước, cá lên rẫy

Nguồn tin: Tiền Phong, 16/11/2009
Ngày cập nhật: 16/11/2009

Nghe có vẻ khó tin, bởi rẫy là vùng đất khô trên cao để trồng màu và cây công nghiệp. Phải đến tận nơi chúng tôi mới tin chuyện nuôi cá trên rẫy là sự thật hiển hiện ở thôn Thanh Xuân ( Xã Ea Pô, huyện Cư Jút, tỉnh Đắk Nông).

Nước trời đổ xuống, nước giếng phun lên

Bão số 9 vừa tan, hàng trăm giếng nước ở xã Ea Pô đột nhiên phun trào gây ngập lụt gần 200 căn nhà của 6 thôn Tân Sơn, Đắc Thanh, Thanh Xuân, Tân Tiến, Hợp Tân, Nam Thanh. Thời điểm ngập nặng, ở 3 thôn Thanh Xuân, Tân Sơn, Đắk Thanh nhiều nơi nước dâng cao cả mét.

Chúng tôi đến đây thì nước đã bắt đầu rút, để lộ ra những hậu quả nặng nề với 175,5 ha cà phê, hồ tiêu, đậu bắp... bị hư hại. Những vườn tiêu um tùm giờ chỉ chỏng chơ trụ. Những rẫy cà phê, ca cao, điều lá héo rũ, vàng vọt. Những rẫy bắp, đậu tốt tươi giờ khô héo trắng cả vùng.

Dưới rẫy ngô nước ngập đến ngang bụng, chị Hoàng Thị Phú - thôn Thanh Xuân đang hì hục bẻ những bắp ngô đã bị nước làm hỏng để tận dụng về cho heo. “Ngập gần hai tháng rồi, bình thường mưa to lắm cũng chỉ vài ngày là nước rút, nhưng do nước từ các giếng phun ra đổ về đây nên lụt chưa thể hạ được. Tiếc của thì đi hái về thôi, mốc thế này chưa chắc heo chịu ăn” - Chị xót xa.

Nhà chị có 5 sào bắp, 400 cây cà phê và 300 trụ tiêu gần vào vụ thu hoạch đã bị hỏng hết quả do thời gian ngâm nước quá lâu.

Hàng xóm chị Xuân là anh Lang Hồng Sơn có tám sào cà phê trong vườn nhà. Trông nó thảm thương, dưới gốc lầy lội như ruộng sắp cấy, trên cây lá héo vàng. Anh lội nước mót từng quả chín sót lại. Hái xong không có chỗ phơi bởi sân nhà, nước ngập như ruộng, đành phải bán rẻ cà phê tươi.

Đây không phải là lần đầu xã bị nạn này. Năm 1996 và năm 2003 tại Ea Pô từng xảy ra hiện tượng giếng phun trào. Cứ mỗi lần như vậy cây công nghiệp đang độ thu hoạch lại bị nước làm chết sạch.

Trồng lại chưa kịp thu hồi vốn đã mất trắng, như hộ ông Trần Văn Tôn năm 1996 nước lên làm hư 700 cây cà phê, năm 2003 đến lượt 300 trụ tiêu chết ngộp, năm nay thì hơn 1ha rẫy cà phê và bắp đều mất trắng. “Để có tiền đầu tư tôi đã phải vay ngân hàng 80 triệu đồng, bây giờ tất cả đã mất sạch, lấy gì mà trả đây?” - Ông chán nản.

Nằm cạnh trung tâm xã, cô trò trường Mầm non Ea Pô cũng đang sinh hoạt trong tình cảnh nước tràn ngập sân trường. Những đu quay, ván trượt... đều phải trùm mền vì nước. Không có chỗ chơi, các em tìm niềm vui bằng trò lội nước, bắt cá giữa sân trường.

Hiệu trưởng Đoàn Thị Vinh lo lắng: “Sợ nước đọng lâu ngày cộng với rác thải nhiều nơi đổ về sẽ gây bệnh cho các em, nhà trường cũng chỉ biết vệ sinh phòng học sạch sẽ còn sân trường thì chịu thua”.

Ông Lương Văn Thắng, Phó Chủ tịch UBND xã, cho biết, xã đã chỉ đạo nhân dân những vùng ngập lụt nạo vét kênh mương để nước thoát nhanh. Phòng Nông nghiệp huyện cũng đã xuống kiểm tra tham mưu giúp dân khắc phục hậu quả.

Nhiều người cho rằng, do xã Ea Pô nằm ở vùng trũng nên khi lượng mưa lớn và lâu ngày nước từ những nơi cao tập trung dồn về, gặp điểm phát lộ là các giếng phun trào. Tuy nhiên, chưa có một cơ quan chức năng nào có kết luận cụ thể giải thích hiện tượng này để nhân dân nơi đây yên tâm.

Nuôi cá trên rẫy

Xót xa khi những rẫy ngô, rẫy đậu, cà phê đang vào độ thu hoạch bị nước nhấn chìm mất trắng, dân thôn Thanh Xuân đã làm một việc xưa nay hiếm là mua giống cá về thả.

Khoảng 10 ha rẫy của mười hai gia đình trong thôn nằm ở vùng trũng mênh mông nước, ông Trần Văn Tôn đã bàn với các hộ góp tiền để mua cá giống về thả.

Thế là, 7 hộ hăng hái tham gia. Họ chung nhau mỗi hộ 1 triệu đồng mua 4,5 tạ cá giống về thả ra rẫy. Nhìn cái hồ bất đắc dĩ rộng mênh mông, ông Tôn hồi hộp: “Đánh bạc với trời thôi. Cá nuôi được tháng rưỡi rồi, bờ bao thì không có, giờ trời mà mưa xuống nước tràn bờ là lại mất trắng thôi”.

Ông Lang Văn Trinh người có 1,5 ha diện tích bị ngập, gia đình hết sức khó khăn, không biết kiếm đâu ra tiền nuôi đứa con ông đang tuổi ăn tuổi học, kể: “Nghe ông ấy bàn thấy cũng hay nên tôi tham gia. Hi vọng vớt vát lại chút đỉnh, không thì gia đình lấy gì ăn trong thời gian tới”.

Một số hộ ở thôn khác quay sang trồng lúa nước. Nhưng đó cũng chỉ là hi vọng mong manh bởi trời mà nắng lên thiếu nước thì lúa cũng mất theo.

Hàng trăm hộ dân nơi đây đang đứng trước nguy cơ thiếu đói, dịch bệnh, ô nhiễm môi trường. Ở xã này, có hơn 80% hộ đồng bào các dân tộc sinh sống. Cuộc mưu sinh vốn dĩ đã khó khăn nay càng khó khăn hơn.

Vạn Tiếp - Lê Lệ