TP.HCM: Làm nông ngày càng khó

Nguồn tin: Tuổi Trẻ, 29/09/2009
Ngày cập nhật: 2/10/2009

Làm thế nào để nông dân có việc làm thường xuyên, đất đai không bỏ hoang phí và có thể làm giàu ngay trên chính mảnh đất của mình? Ngày 30-9, ban chỉ đạo nông nghiệp, nông thôn TP.HCM, Sở Nông nghiệp và phát triển nông thôn, UBND huyện Bình Chánh và báo Tuổi Trẻ sẽ tổ chức hội thảo “Nông nghiệp đô thị - thực trạng và giải pháp”.

Không xoay xở làm giàu được từ nông nghiệp, hiện nhiều nông dân đô thị chỉ còn trông chờ vào việc bán đất, đổi đời...

Tại huyện Hóc Môn, Củ Chi (TP.HCM), rất nhiều khu đất nông nghiệp rộng mênh mông đang bị bỏ hoang, cỏ dại mọc um tùm. Nhiều chủ đất cho biết do công, chi phí đầu tư quá cao, trồng trọt thua lỗ nên họ đành bỏ đất hoang tìm việc khác để làm.

Làm nông không bằng bán đất

Ông N.V.T., một người dân ở xã Tân Nhật, huyện Bình Chánh, nói: “Bên xã Lê Minh Xuân bây giờ bán đất được nhiều tiền, có trồng trọt gì mà giàu được như bán đất. Nhà tôi có hơn 2 công đất, lâu nay có làm ăn được gì đâu”. Giống như ông T., nhiều bà con nông dân ở xã Tân Nhựt, huyện Bình Chánh cho biết họ thường thất nghiệp khoảng sáu tháng/năm. “Những lúc nông nhàn chỉ biết làm thuê, làm mướn, được đồng nào hay đồng nấy” - ông T. chia sẻ. Nhiều nông dân rơi vào tình trạng thất nghiệp sau khi bán đất, không xin được việc làm ổn định nên đời sống bấp bênh, khó khăn. Chị Nga - ở xã Tân Phú Trung, huyện Củ Chi - cho biết gia đình chị có 3 công đất, nay đã bán 2 công. “Hiện chỉ còn chưa đến 1 công để trồng rau, nên thu nhập tính bình quân mỗi tháng chưa đến 3 triệu đồng. “Ngoài trồng rau, chúng tôi cũng đang suy nghĩ để canh tác loại cây gì hay nuôi con gì để cải thiện thu nhập hiện nay” - chị Nga tâm sự.

Nhiều hộ nông dân khác ở các vùng ven TP.HCM cũng có chung tâm lý trên, hầu hết đều lo ngại khi đất đai, ruộng vườn thuộc diện quy hoạch họ sẽ không có việc làm ổn định, tiếp tục luẩn quẩn tìm việc làm... Ông Nguyễn Hồng Tân, cán bộ nông nghiệp xã Tân Phú Trung, thừa nhận có thực trạng nông dân bỏ hoang đất đai, thấp thỏm chờ quy hoạch hoặc muốn bán đất do thu nhập từ làm nông nghiệp chưa cao, bà con chưa thể làm giàu. Ngay cả với mô hình trồng rau khá thành công ở xã, một lao động cũng chỉ có thu nhập trung bình khoảng 1,5 triệu đồng/tháng (với số đất canh tác khoảng 250m2).

Trồng cây gì cũng thua!

Anh Trần Văn Miên - ngụ tại xã Tân Phú Trung, huyện Củ Chi - cho biết gia đình anh có tới 13 công đất. Một năm làm hai vụ hoa màu và một vụ lúa. “Riêng vụ trồng lúa, hầu như không lời được đồng nào. Liên tục mấy năm gần đây vụ nào cũng bị sâu bệnh, thất bát trong khi vật tư, công cán tăng giá liên tục” - anh Miên than thở. Những cơn mưa liên tục trong nửa đầu tháng 9-2009 khiến phần lớn diện tích lúa của gia đình anh đã bị ngập úng chết sạch, thiệt hại gần 5 triệu đồng. Hiện anh Miên đang thuê máy bừa làm lại đất để tiếp tục gieo hạt. Bởi nếu bỏ hoang đất trong một vụ thì sang vụ hoa màu, cỏ dại sẽ mọc um tùm, khi đó làm đất trồng rau còn cực gấp nhiều lần.

Mặc dù đang làm lại lần thứ hai nhưng anh Miên và nhiều nông dân khác ở đây vẫn tiếp tục lo lắng vụ này sẽ “không ăn thua” vì thời tiết không ủng hộ bà con! Nhiều nông dân cho biết mặc dù biết rõ trồng lúa “không lời được mấy đồng” nhưng “không trồng lúa thì biết trồng gì”. Tương tự cây lúa, nhiều hộ dân trồng mía ở xã Bình Lợi (huyện Bình Chánh) cũng cho biết liên tiếp nhiều năm nay cây mía không có giá trị kinh tế. Anh Nguyễn Văn Hùng (xã Bình Lợi) cho hay toàn bộ diện tích đất trồng mía của gia đình anh hiện hơn 1ha. Trung bình mỗi vụ thu hoạch được khoảng 70 tấn. Với giá thương lái thu mua tại ruộng hiện nay là 400.000 đồng/tấn, số tiền bán mía được khoảng 28 triệu đồng. Trong khi mức đầu tư khoảng 25 triệu đồng/ha.

Mất hơn 1.000ha mỗi năm

Theo Sở Tài nguyên - môi trường TP.HCM, năm 2008 đất nông lâm nghiệp của TP chỉ còn 121.313ha, giảm 9.407ha so với năm 2000, bình quân giảm 1.176ha/năm và bị xé lẻ bởi quá trình công nghiệp hóa và đô thị hóa.

Trong khi đó, theo Sở NN&PTNT TP.HCM, sản lượng nông nghiệp sản xuất của TP mới chỉ đáp ứng 20 - 30% nhu cầu thường ngày của người dân. Cụ thể, TP mới đáp ứng được 15 - 20% thực phẩm tươi sống động vật, 20 - 30% rau củ, 15% hoa cây cảnh, 15 - 20% thủy sản. Như vậy, có tới 70 - 80% các loại rau hoa quả và thực phẩm còn lại phải nhập từ bên ngoài.

Nhận định về thực trạng nông nghiệp đô thị tại TP.HCM, ông Trương Hoàng, phó ban chỉ đạo NN&PTNT TP.HCM, cho rằng sản xuất nông nghiệp phát triển kém bền vững, chưa phát huy hết khả năng tiềm năng và các nguồn lực. Phần lớn vẫn là sản xuất nhỏ lẻ, phân tán, chưa hình thành cùng sản xuất tập trung có khối lượng hàng hóa lớn. Đặc biệt, việc quy hoạch các vùng chuyên canh nông nghiệp làm chưa tốt nên đã không phát huy được lợi thế của vùng đô thị lớn hàng đầu của cả nước. Và kết quả là nhiều nơi nông dân vẫn loay hoay với câu hỏi trồng cây gì, nuôi con gì sẽ mang lại hiệu quả kinh tế nhất?

Mô hình nông nghiệp đô thị

Theo ban chỉ đạo nông nghiệp nông thôn TP.HCM, bước đầu hình thành các mô hình nông nghiệp đô thị với những sản phẩm có giá trị cao như hoa lan, hoa kiểng, cá cảnh, rau an toàn, cá sấu... Diện tích gieo trồng rau các loại năm 2008 đạt 10.853ha, tăng 2,11%/năm, trong đó diện tích rau an toàn chiếm 98%. Tốc độ phát triển diện tích trồng cây hoa kiểng khoảng 10,14%/năm và năm 2008 đạt 1.440ha. Năm 2008, sản lượng cá cảnh của TP đạt 51 triệu con, tốc độ tăng trưởng giai đoạn 2000 - 2008 là 22,59%/năm.

BẠCH HOÀN - TRẦN MẠNH