“Ông dở người” và chiếc máy “5 trong 1”

Nguồn tin: Tiếng nói Việt Nam, 02/08/2009
Ngày cập nhật: 3/8/2009

Khi cặm cụi chế tạo máy tẽ ngô, lắm người bảo “ông dở người”. Nhưng khi máy của ông được cấp bản quyền sáng chế cấp Nhà nước thì nhiều người lại ao ước được “dở người” như thế.

Chỉ được học 3 tháng bình dân học vụ, không được đào tạo cơ khí ở bất kỳ đâu nhưng người nông dân này đã tự mày mò chế tạo thành công chiếc máy đa năng “5 trong 1” (vừa tẽ ngô, tuốt lạc, vò đỗ, vò lúa, trộn thức ăn chăn nuôi) giúp nông dân giảm rất nhiều công lao động. Ông là Đinh Công Viên ở xóm 5, thôn Khuyến Công (Khả Phong, Kim Bảng, Hà Nam).

“Vì tức mà làm…”

Đó là lời của lão nông Đinh Công Viên khi nói về động lực thúc đẩy ông bắt tay vào chế tạo máy nông cụ. Sinh năm 1931 trong một gia đình nông dân nghèo khó, lớn lên trong sự lam lũ của nông dân vùng chiêm trũng, rồi đi thanh niên xung phong ra hỏa tuyến. Sau 3 tháng học bình dân học vụ chỉ đủ để ông Viên biết ghép chữ cái và đánh vần tiếng Việt. Khi rời chiến trường, ông lại bươn chải nhiều tỉnh vùng Tây Bắc để kiếm sống. Nhưng đến năm 1985, ông quyết định trở lại quê hương mong an cư lập nghiệp. Từ đó, cuộc sống “bán mặt cho đất, bán lưng cho trời” khiến ông thấm hơn cái cực nhọc của nông dân.

Ông kể: “Ngày mùa nào cũng cặm cụi từ sáng sớm đến khuya với ruộng đồng, lúa má, ngô khoai. Tôi thấy mệt bã cả người. Nhất là lắm hôm tẽ ngô chùn móng, xước da tay. Càng làm càng tức”. Ông bèn nghĩ đến chuyện phải làm cái máy tẽ ngô cho đỡ khổ. Thế là năm 1999 ông Viên bắt đầu những ngày tháng cặm cụi thực hiện ý tưởng của mình.

Ông tận dụng những bộ phận của máy tuốt lúa hỏng và hỳ hục đục, đẽo, tháo, lắp mất hai tháng trời nhưng máy vẫn chưa tẽ được ngô, lúc thì kẹt, lúc thì hạt ra lẫn lõi. Xóm giềng bắt đầu dèm pha. Thậm chí có người còn bảo ông bị “dở người”. Người thân thì can ngăn không cho ông vì xót hơn 1 triệu đồng mà ông đã đổ vào cái “thử nghiệm máy”.

Lắm lúc đang ngủ ông cũng bật dậy để hỳ hục “tẽ ngô đêm” khiến cả nhà mất ngủ và càng tin cái ì xèo của làng xóm về sự “ngớ ngẩn” của ông. Ông nghe và biết hết những suy nghĩ, thái độ phản đối của mọi người. Nhưng càng làm càng hăng, với lại ông luôn tự nhủ “không thể thấy sóng cả mà ngã tay chèo”. Nên ông vẫn miệt mài “chế tạo”.

Cuối năm 1999, chiếc máy tẽ ngô đầu tiên do ông chế tạo thành công. Ông chia sẻ: “Nhìn những bắp ngô chui qua máy tẽ của tôi liền tách hạt ra đằng hạt, lõi ra đằng lõi. Tôi mừng đến rơi nước mắt”. Chẳng mấy chốc, “công nghệ” của ông Viên đã nhanh chóng được nhiều người trong làng ngoài xã biết đến. Công suất ban đầu của máy tẽ 3 tạ ngô chỉ trong 30 phút, nhanh gấp 20 lần làm thủ công bằng tay. Từ đó ông Viên trở thành thợ tẽ ngô thuê nổi tiếng trong vùng.

Chiếc máy đa năng

Từ năm 2001, thấy bà con có nhu cầu mua máy riêng để làm. Ông bắt đầu sản xuất máy để bán. Và ông nghĩ đến việc sẽ tích hợp nhiều chức năng trong cùng một máy để làm được nhiều việc hơn. Ông cứ vừa làm thuê vừa mày mò lắp ráp. Sang năm 2004, ông chế tạo thành công máy 3 chức năng (gồm tẽ ngô, tuốt lạc, vò đậu tương). Rồi năm 2005 đã tích hợp được 4 chức năng (thêm vò lúa). Đến 2008, chiếc máy đa năng của ông Viên đã có thể thái trộn thức ăn chăn nuôi và trở thành chiếc máy có chức năng “5 trong 1”.

Tất cả các máy đa năng này đều có cấu tạo gồm có hai phần cơ bản là thân máy và đầu động cơ (bằng mô tơ điện hoặc đầu máy nổ; có thể tháo rời và ghép nối với những loại đầu nổ công suất khác nhau). Thân máy được thiết kế đơn giản bao gồm khung máy (làm bằng vỏ thùng phuy cũ hoặc tôn) và quả lu vận tải vật liệu nằm bên trong khung máy. Ngoài ra còn có khung ghế ngồi của máy và hai bánh dẫn chuyển máy. Phần quan trọng và khó làm nhất, đó là quả lu và búa đập băng chuyển tải. Người sử dụng có thể tháo rời quả lu để thay thế quả lu khác khi sử dụng máy với chức năng khác.

Để tiện dụng cho người nông dân ngay cả khi sản xuất ở ngoài đồng hay trong nhà, chiếc máy được cấu tạo có thể chạy cả bằng điện hoặc bằng xăng. Trung bình tiêu thụ nhiên liệu nếu chạy bằng điện thì 1 giờ mới hết 1kw, còn chạy xăng thì 1 giờ tốn khoảng 0,65 lít. Đến nay, ông Viên đã bán được gần 100 chiếc máy các loại. Trong nhà ông Viên đã có các loại máy có thể tẽ ngô với công suất từ 1 tấn, 3 tấn, 4 tấn, 5 tấn, 10 tấn ngô/giờ. Còn khi vò lúa và đỗ, tối thiểu cũng đạt 3 sào/giờ.

Với mỗi chiếc máy đa năng loại công suất 1 tấn ngô/giờ, ông Viên đang bán 2,5 triệu đồng. Còn tùy theo công suất mà có giá khác nhau, máy 10 tấn/giờ giá là 6 triệu.

Với mức chi phí này, máy của ông Viên được đánh giá là phù hợp với điều kiện kinh tế của nhà nông. Chiếc máy được coi như giải pháp góp phần giảm sức lao động thủ công, giảm bớt sự vất vả, cực nhọc của người nông dân. Không những thế, ông còn sản xuất cả những chiếc máy tẽ ngô đơn giản (không dùng động cơ), công suất gấp khoảng 5 lần tẽ bằng tay không, để dành bán cho những nông dân ở vùng sâu, vùng xa, những nơi không có điện để dùng máy có động cơ. Mỗi máy này ông bán chỉ 50.000 đồng.

Chính vì thế, những chiếc máy của “nhà chế tạo chân đất” này đã được giới thiệu tại nhiều kỳ triển lãm Techmart vùng và được bà con nông dân ở nhiều vùng Hòa Bình, Hà Nam, Nam Định, Hưng Yên, Thái Bình, Ninh Bình… sử dụng. Với những giá trị hữu ích đã mang lại cho nông dân, chiếc máy của ông Đinh Công Viên đã được Hội cơ khí nông nghiệp Việt Nam, Sở NN& PTNT tỉnh Hà Nam trao tặng cúp vàng sáng tạo và tặng nhiều bằng khen.

Bán máy không phải để kiếm lời…

Với ông Viên, mục đích ông sản xuất máy đa năng này không phải để kiếm lợi. Chính vì thế, làm nghề hàng chục năm nay, bán gần trăm chiếc máy rồi nhưng ông vẫn chưa có tiền để mở xưởng và thuê thợ. Hằng ngày, chỉ một mình ông cặm cụi lắp ráp máy ngay trong góc gân nhà mình. Còn toàn bộ đồ đạc, dụng cụ làm việc thì tập trung ở đầu hè của căn nhà cấp 4 đã cũ nát.

Thậm chí, ông chưa sắm được chiếc máy khoan sắt nên ông vẫn phải đục thủ công bằng tay búa. Đây cũng chính là nguyên nhân khiến sản phẩm của ông làm ra không được trau truốt bóng bẫy như những máy khác trên thị trường và bán cũng rẻ hơn nhiều. Nhưng ông vẫn tự hào về sản phẩm của mình.

“Bà con mình còn nghèo, tôi cũng biết làm đẹp sẽ ưng mắt hơn, nhưng bà con nông dân sẽ khó có thể tự mua được máy cho mình. Máy của tôi tuy không bóng bẫy lắm, nhưng công suất có kém ai đâu?”. Ông Viên cười vui và còn tiết lộ thêm: “Tôi đang thử nghiệm chiếc máy cấy mạ trên nền đất mềm. Có thể sẽ hoàn tất nay mai thôi!”.

Có thể nhiều người dễ dàng nhẩm tính và thấy ông Viên đang thua về lợi nhuận khi bán máy. Nhưng tác giả bài viết này lại nhận thấy dù những sáng chế của ông chưa mang lại sự giàu sang cho bản thân ông và gia đình, nhưng cái tâm của ông đang chế tạo máy nông cụ để xóa đói giảm nghèo và giải phóng sức lao động cho người nông dân, đã là một tài sản vô giá./.

Trần Xuân Thân