Đối thoại với người trồng mía ở Quảng Ngãi: Lối ra cho cây mía vẫn bế tắc

Nguồn tin: LĐ, 01/02/2007
Ngày cập nhật: 2/2/2007

Sáng ngày 31.1, lần đầu tiên tỉnh Quảng Ngãi và Cty cổ phần đường Quảng Ngãi đã tổ chức một cuộc đối thoại với người trồng mía nhằm tìm lối ra cho loại cây truyền thống này. Tuy nhiên, người trồng mía (nông dân) và người mua mía (Cty đường) đã không tìm được tiếng nói chung.

30 năm giẫm chân tại chỗ

Cty đường Quảng Ngãi hiện có 3 nhà máy đường trực thuộc, song cái "gốc" vẫn là Nhà máy đường Quảng Phú. Đây là nhà máy do người Nhật xây dựng từ trước giải phóng, Cty đường Quảng Ngãi trở thành "lá cờ đầu của miền Trung" trong việc sản xuất mía đường cũng nhờ vào nhà máy này.

Mía là cây truyền thống của nông dân Quảng Ngãi nên phần lớn diện tích đều được nông dân trồng mía. Nhà máy đường được nằm trên một vựa mía khổng lồ như thế, song hầu như họ không có một kế hoạch dài hơi nào để giữ vùng nguyên liệu lý tưởng này.

Bằng chứng là suốt 30 năm qua, năng suất mía bình quân của Quảng Ngãi vẫn nằm ở con số 45-50 tấn/ha. Việc độc quyền của nhà máy đường đã dẫn đến hệ quả: Người trồng mía thì nghèo thê thảm, trong khi nhà máy thì liên tục phát đạt. Cho đến khi cây mì (sắn) xuất hiện, hàng nghìn hécta mía được nông dân phá bỏ không thương tiếc để chuyển sang trồng mì.

Ông Nguyễn Xuân Huế - nguyên Giám đốc Cty đường - rất nhanh chân trong việc mở rộng Nhà máy đường Quảng Phú với số tiền lên đến 300 tỉ đồng, song không có mía ép nên phải chuyển gấp một nửa nhà máy lên huyện An Khê, tỉnh Gia Lai, để lại hậu quả cho đến nay vẫn chưa gỡ nổi! Năng suất thì giẫm tại chỗ, còn diện tích thì tụt từ 12.000 hécta xuống còn 8.000 hécta.

Mới đây, Cty đường Quảng Ngãi một lần nữa quyết tâm chuyển nốt nửa nhà máy còn lại lên An Khê, nhưng bị tỉnh Quảng Ngãi "thổi còi" nên đành nằm im chờ... chết từ từ!

Không tìm được tiếng nói chung

Trong số 8.000 hécta mía hiện có ở Quảng Ngãi còn đang "trụ" lại với nhà máy đường, phần lớn trong số này là do người nông dân không thể trồng mì hoặc các loại cây khác.

Ông Võ Thành Đàng - Tổng Giám đốc Cty đường Quảng Ngãi - nói: "Chúng tôi đã "biếu không" cho nông dân 8 tỉ đồng trong vụ mía vừa qua thông qua một số chương trình hỗ trợ về phân, giống".

Trong khi ông Huỳnh Thanh - một nông dân trồng mía ở Đức Lân, Mộ Đức - thì kêu: "Lúc chúng tôi cần phân thì không có phân. Cây mía đang khát nước thì không thấy nước đâu, nhưng khi cần ráo đất để cây mía phát triển thì nhà máy đường lại cho nước ngập đồng!". Tuy

nhiên đó chỉ là những lỗi kỹ thuật, chưa "chuẩn" trong việc hợp đồng tác chiến, đây mới là mâu thuẫn trầm trọng, mấy chục năm rồi chưa giải quyết được.

Nông dân Phạm Văn Quang - ở Phổ Nhơn, Đức Phổ - "tố" nhà máy đường: "Hễ nông dân đi cân mía của mình thì chữ đường luôn bị đánh tụt còn 8-9 chữ, nhưng cũng đám mía đó mà số người buôn mía mua lại và đi cân thì chữ đường vọt lên trên 11 chữ!".

Cũng theo ông Quang, nông dân không thể sống nổi nếu dựa hoàn toàn vào cây mía. Làm 5 sào mía suốt năm kiếm được 800 ngàn. Nguyên nhân chính dẫn đến người nông dân không có lãi là do năng suất mía quá thấp, trong khi bình quân mỗi hộ gia đình cũng chỉ có 4-5 sào đất để trồng mía mà thôi.

Trong lúc những mâu thuẫn giữa nông dân và nhà máy không giải quyết được khiến diện tích mía giảm sút buộc nhà máy phải chuyển đi, thì tỉnh chỉ "ra lệnh" nhà máy phải "ở lại", còn họ không đưa ra một giải pháp nào khả dĩ để cứu đồng mía.

"Sẽ xem xét để miễn thu tiền thuỷ lợi phí cho số diện tích mía được hưởng nước Thạch Nham". Có lẽ đó là giải pháp hỗ trợ mà người nông dân thấy được từ tỉnh qua cuộc đối thoại này, song số diện tích được hưởng nước ấy chỉ chiếm chừng 10% số mía hiện có mà thôi. Đồng mía vẫn rơi vào cảnh bế tắc.