Miền Trung: Mùa muối đắng

Nguồn tin: Sài Gòn Giải Phóng, 18/07/2009
Ngày cập nhật: 20/7/2009

Đã bước sang giữa tháng 7, những cánh đồng muối ở miền Trung chưa thu hoạch được bao nhiêu, lại gặp những cơn mưa trái mùa như xé lòng diêm dân. Hy vọng sau mấy mùa thất bát sẽ có ngày muối được giá đã tan theo bọt nước...

Bỏ tôm theo muối

Tới thăm các cánh đồng muối nằm dọc theo các tỉnh miền Trung, tuy đang vào thời kỳ cao điểm sản xuất muối nhưng trên các cánh đồng muối không có một hạt để bán, diêm dân đang uể oải đắp lại bờ, đầm lại mặt ruộng. Đã hơn 20 ngày nay, việc sản xuất muối phải đình trệ do mưa trái mùa, đời sống diêm dân đang lâm vào cảnh khó khăn.

Trải qua bao chật vật với nghề nuôi tôm sú, tôm thẻ chân trắng, gia đình anh Nguyễn Văn Hạnh, xã Ninh Diêm, Ninh Hòa, Khánh Hòa quyết định chuyển đổi hơn 2ha nuôi tôm để làm muối, mong chờ ngày thái lai. Ai ngờ, muốn có hạt muối cũng không kém phần gian nan.

Nhìn đồng muối rộng mênh mông mà thu hoạch không bao nhiêu, anh Hạnh buồn rầu: “Chưa khi nào việc sản xuất muối lại khó khăn như năm nay. Mọi năm đến thời điểm này là muối trắng đồng, người cào, người gánh, người bơm nước tấp nập, làm không hết việc. Còn năm nay, đang vào chính vụ mà ông trời cứ đổ mưa liên tục, làm cho diêm dân mất mùa muối”.

Với diện tích muối gần 2ha, những năm trước, đến thời điểm này, gia đình anh đã thu trên 20 tấn, còn năm nay thu chưa nổi 3 tấn, giảm đến 3/4. Những ngày này, thấy thương lái đi lùng sục tìm mua muối với giá cao, bà con diêm dân ở đây lại tiếc héo ruột, héo gan. Giá như ông trời đừng làm mưa…

Cứ sau mỗi cơn mưa, diêm dân phải đầu tư cải tạo lại ruộng muối, đầm đi đầm lại nền ruộng, đắp lại bờ rồi tháo nước chờ 15 ngày liên tục có nắng to thì mới có muối kết tinh. Một năm, diêm dân chỉ sản xuất muối được từ 4 – 5 tháng. Trời cứ mưa liên tục thế này thì chỉ biết khóc.

Thu hoạch muối tại huyện Ninh Hải – Ninh Thuận.

Tại Ninh Thuận, vùng khô hạn nhất nước và cũng là vùng sản xuất muối lớn nhất nước. Sản lượng muối hàng năm tại Ninh Thuận tới trên 200.000 tấn. Thế nhưng, năm nay, ông trời dở chứng mưa liên tục, khiến cho diêm dân Ninh Thuận khóc ròng. Chúng tôi về vùng muối Tri Hải, huyện Ninh Hải, những ngày này không thấy có một ruộng muối nào đang thu hoạch, trên cánh đồng chỉ thấy toàn nước.

Vụ muối năm 2008, khi giá muối tăng cao, người dân đã mở rộng diện tích bằng nhiều cách. Người thì phá núi mở rộng diện tích, người thì vay mượn tiền mua thêm các đồng muối mới… để rồi năm nay, diêm dân lại hứng chịu những thiệt hại, nợ nần lại nhiều hơn.

Theo thống kê của Phòng Kinh tế huyện Ninh Hải, tổng diện tích sản xuất muối hiện lên đến gần 1.100ha, trong đó, muối công nghiệp 761ha, muối diêm dân 320ha. Đó là chưa tính vùng quy hoạch sản xuất muối với diện tích 400ha thuộc dự án vùng muối công nghiệp-diêm dân Bắc Tri Hải, diện tích tự phát, chạy trước quy hoạch, cải tạo từ đất trồng trọt, đất hoang và cơ sở hạ tầng làm muối huyện chưa nắm được. Ngoài ra, thời gian tới, sẽ thêm 1.200ha ở đồng muối Quán Thẻ, huyện Ninh Phước cho ra mẻ muối đầu tiên khoảng 50.000 tấn. Lúc đó, tình trạng khan muối sẽ bớt, giá muối có thể hạ nữa.

Muối được giá nhưng mất mùa

Được giá mất mùa, được mùa mất giá, điệp khúc này một lần nữa lại xảy ra với người làm muối miền Trung năm nay. Hiếm có khi nào mà giá muối lại sốt như hiện nay, giá muối tại các tỉnh Bình Định, Quảng Ngãi cao hơn hẳn so với các năm trước.

Thời điểm này, giá muối được các thương lái tìm mua ngay tại ruộng đã là 1.400 – 1.700 đồng/kg, thậm chí có thời điểm vọt lên trên 2.000 đồng/kg, cao gấp rưỡi so với năm ngoái. Theo tìm hiểu của chúng tôi, giá muối cao là do cung không đủ cầu. Những năm trước, muối của Ninh Thuận, Bình Thuận đưa ra nhiều, nhưng năm nay, các tỉnh này cũng bị mất mùa. Do vậy, các doanh nghiệp chế biến muối tại các tỉnh miền Trung bị thiếu nguyên liệu nghiêm trọng.

Ông Hồ Nghinh, Phó giám đốc Công ty CP muối Vĩnh Hảo, tỉnh Bình Thuận cho biết: Từ đầu năm đến nay, sản lượng muối của công ty mới đạt xấp xỉ 20.000 tấn, giảm một nửa so với cùng kỳ những năm trước.

Mặc dù là vùng khô hạn, nhưng trong mùa khô năm nay, tại Vĩnh Hảo, huyện Tuy Phong, Bình Thuận có mưa trái vụ liên tục, khiến cho việc sản xuất muối gặp rất nhiều khó khăn. Từ cuối tháng 4 đến nay, công ty chưa thu hoạch được một hạt muối nào.

Còn tại Ninh Thuận, theo Sở NN-PTNT: Đến hết tháng 5, sản lượng muối của tỉnh mới chỉ đạt 50.400 tấn, so với cùng kỳ năm trước giảm 47%, trong đó, muối diêm dân đạt 24.283 tấn. Kế hoạch 200.000 tấn trong năm 2009 chắc không đạt được

Tại Bình Định, tình cảnh của diêm dân các làng ven biển tại huyện Phù Mỹ và TP Quy Nhơn cũng chẳng khá hơn. Liên tục trong 2 năm qua, thời tiết diễn biến thất thường, mưa trái mùa ngày càng nhiều, nên sản xuất muối càng gặp nhiều khó khăn. Tỉnh Bình Định có khoảng 270ha đồng muối, nhưng hiện diêm dân chỉ thu hoạch được khoảng 4.000 tấn muối, thấp hơn trung bình cùng kỳ các năm trước 8.000-10.000 tấn. Tình trạng này đã khiến cho đời sống của hơn 2.000 hộ dân chuyên sản xuất muối ngày càng bấp bênh.

Ông Nguyễn Quang Khải, Giám đốc Xí nghiệp muối i-ốt Bình Định, cho biết: Do muối mất mùa, nên 6 tháng đầu năm 2009, xí nghiệp chỉ thu mua được khoảng 2.500 tấn, giảm 15% so với cùng kỳ năm 2008. Mặc dù xí nghiệp đã nâng giá mua vào tại nhà máy lên rất cao, khoảng 1,6 - 1,7 triệu đồng/tấn nhưng vẫn không có muối để mua. Rất có khả năng năm nay nhà máy sẽ thiếu nguyên liệu để sản xuất.

H. TRỌNG - VĂN NGỌC