Bà Rịa - Vũng Tàu: Chuyển đổi cơ cấu cây trồng, vật nuôi: Còn "chạy theo phong trào"

Nguồn tin: Báo Bà Rịa Vũng Tàu, 14/05/2009
Ngày cập nhật: 14/5/2009

Những năm gần đây, bà con nông dân trong tỉnh Bà Rịa - Vũng Tàu mạnh dạn chuyển đổi cơ cấu cây trồng, vật nuôi, áp dụng công nghệ tiên tiến vào sản xuất, chọn giống nhờ đó năng suất cây trồng, vật nuôi đều tăng, đời sống của người nông dân đã được cải thiện đáng kể. Nhiều hộ nông dân không chỉ thoát nghèo mà còn vươn lên khá giả, giàu có. Tuy nhiên, cũng có không ít mô hình chuyển đổi cơ cấu cây trồng, vật nuôi đã không mang lại hiệu quả như mong muốn.

NHỮNG HƯỚNG ĐI ĐÚNG

Theo số liệu thống kê, từ năm 2006 đến 2008 tốc độ tăng trưởng nông nghiệp của tỉnh bình quân là 7%/năm. Trong trồng trọt, sản xuất cây công nghiệp, cây ăn quả có sự điều chỉnh khá rõ nét theo nhu cầu thị trường, hình thành một số vùng sản xuất hàng hóa tập trung. Giá trị sản lượng trồng trọt bình quân năm 2008 đạt khoảng 17 triệu đồng/ha đất canh tác. Đến nay, ngành nông nghiệp đã hình thành hệ thống sản xuất và dịch vụ giống cây trồng, vật nuôi phù hợp với điều kiện, tiềm năng, nhu cầu phát triển sản xuất nông nghiệp của tỉnh và thị trường. Có thể kể đến như: trại giống lúa nguyên chủng và xác nhận, trại giống heo, trại giống gà thả vườn, trại giống cây ăn quả... Năm 2008, sản lượng lương thực của tỉnh đạt gần 167.000 tấn, sản lượng các cây trồng đều tăng như: lúa tăng 7.520 tấn; bắp tăng 553 tấn; rau các loại 7.536 tấn, mì tăng 34.386 tấn, cà phê 531 tấn; cao su 3.983 tấn, hồ tiêu 3.494 tấn, cây ăn quả 21.105 tấn.

Thời gian qua, nhiều vùng đất của bà con nông dân trong tỉnh nhờ chuyển đổi cơ cấu cây trồng thích hợp, sản xuất mang lại hiệu quả kinh tế cao. Điển hình như bà con ở các xã Tân Hải (huyện Tân Thành); Long Hương (TX. Bà Rịa), Phước Thuận (huyện Xuyên Mộc)… từ khi chuyển đổi cơ cấu cây trồng từ đất trồng lúa, hoa màu sang trồng rau, mỗi năm thu lãi hơn 180 triệu đồng/ha. So với trồng lúa trước đây, trồng rau cho thu nhập cao gấp 30-40 lần.

Ngành chăn nuôi được chú trọng, mạng lưới thú y cơ sở phát triển, nhiều cơ sở sản xuất giống, vật nuôi có năng suất và chất lượng cao được hình thành, người chăn nuôi có ý thức bảo đảm chăn nuôi sạch, không sử dụng kháng sinh, thuốc kích thích tăng trưởng. Nhiều nông dân biết ứng dụng công nghệ kỹ thuật mới trong chăn nuôi, nên chất lượng gia súc, gia cầm được cải thiện đáng kể. Nhiều trang trại biết áp dụng phương pháp tự lai giống để có giống phù hợp với từng điều kiện khí hậu, tự phối trộn thức ăn để giảm giá thành. Nhờ vậy, ngành chăn nuôi phát triển với tốc độ khá cao, tỷ trọng chăn nuôi trong ngành nông nghiệp đã có sự chuyển dịch rõ rệt, năm 2008 chiếm tỷ lệ 39,4% trong tổng giá trị sản xuất nông nghiệp toàn tỉnh.

CẦN SỚM ĐỊNH HƯỚNG

Toàn tỉnh hiện có 111.811 ha đất nông nghiệp, ngoài hơn 25.000 ha đất trồng lúa, số còn lại tập trung vào một số cây công nghiệp, cây ăn quả các loại, chủ yếu gồm: cao su, cà phê, tiêu, điều, xoài, sầu riêng, nhãn. Bên cạnh những mặt đã đạt được, việc chuyển đổi cơ cấu cây trồng lại nảy sinh nhiều vấn đề đáng lo ngại, trong đó việc nuôi con gì, trồng cây gì của nông dân vẫn còn mang tính tự phát. Điển hình là những năm 2002-2004, khi thấy mô hình chăn nuôi bò thịt trong tỉnh đạt hiệu quả, hàng ngàn nông dân đã đua nhau vay vốn ngân hàng nuôi bò, dẫn đến việc nhiều hộ nông dân đổ xô vào nuôi bò giống, đẩy giá bò giống lên tới 14-15 triệu đồng/con. Với tâm lý chỉ cần bò mẹ đẻ một con bê cái thì thu lãi về hơn 1/2 số vốn, nông dân đua nhau đi mua bò giống. Vậy là bà con nông dân ở nhiều địa phương không có lợi thế về chăn nuôi bò, vẫn đầu tư chăn nuôi bò trong khi không có kiến thức chăn nuôi lẫn sự hiểu biết về cán cân “cung cầu” của thị trường. Vì thế, chỉ 2 năm sau, các hộ nuôi bò trên địa bàn tỉnh lâm vào tình trạng “dở khóc dở cười” vì giá bò tụt dốc không phanh.

Nhớ lại những năm trước khi cao su, khoai mỳ được giá, hàng ngàn hecta đất trồng cây nhãn, điều, tiêu đang ở tuổi cho thu hoạch ở các huyện: Châu Đức, Xuyên Mộc, Tân Thành… cũng bị bà con nông dân phá bỏ để chuyển sang trồng một số loại cây như: cao su, mỳ. Nhà có hơn 500 m2 đất cũng trồng cao su, nhà nào không có đất thì đua nhau thuê đất trồng khoai mỳ. Thế rồi, khi cao su, khoai mỳ “rớt giá”, nông dân lại lâm vào thế “tiến thoái lưỡng nan”, chặt bỏ cây cao su thì không biết lấy cây gì thế vào, còn khoai mỳ thu hoạch thì không đủ trả tiền chi phí thuê nhân công.

Trước thực trạng nông dân chuyển đổi cơ cấu cây trồng, vật nuôi một cách tự phát, ông Võ Công Hậu, Phó Giám đốc Sở Nông nghiệp và Phát triển nông thôn cho biết, ngành nông nghiệp sẽ có định hướng cho người nông dân thực hiện nhiều giải pháp đồng bộ như: Chuyển đổi lúa một vụ năng suất thấp sang trồng rau màu; Giữ ổn định diện tích cây cao su, điều, cây ăn quả; Tiếp tục tăng đàn gia súc, gia cầm theo hướng chăn nuôi công nghiệp, trang trại; Đa dạng hóa đối tượng nuôi trồng thủy sản…để tiếp tục xây dựng thương hiệu hàng hóa gắn với việc chứng nhận sản xuất theo tiêu chuẩn GAP; Hướng dẫn nông dân thực hiện các biện pháp kỹ thuật canh tác tiết kiệm, hiệu quả, giảm chi phí nhằm hạ giá thành đến mức thấp nhất để nâng cao sức cạnh tranh; Tăng cường hơn nữa công tác thông tin dự báo thị trường và hoạt động xúc tiến thương mại để giúp nông, ngư dân định hướng sản xuất.

Ông Nguyễn Văn Thống, Chủ tịch Hội Nông dân tỉnh: TRỒNG CÂY GÌ, NUÔI CON GÌ NÊN ĐỊNH HƯỚNG CHO NGƯỜI NÔNG DÂN

Sự chuyển đổi cơ cấu, cây trồng vật nuôi của nông dân trong tỉnh thời gian qua vẫn chưa đạt yêu cầu và thiếu tính bền vững. Người nông dân cứ trong vòng lẫn quẩn hết trồng - chặt rồi lại trồng - chặt. Vì vậy, cơ quan chức năng nên có định hướng cho người nông dân nên trồng cây gì, nuôi con gì trên diện tích đất của mình. Để làm được điều đó, việc phối hợp đào tạo nguồn nhân lực cho nông nghiệp phải được ưu tiên và phải cụ thể. Người nông dân có đất, có lao động, doanh nghiệp có thị trường, có vốn, đầu tư cho nông dân sản xuất. Chỉ khi nào xây dựng được qui trình nhà nông sản xuất theo yêu cầu của nhà doanh nghiệp tức là khi nhà doanh nghiệp có thị trường, họ sẽ đặt hàng nông dân sản xuất; khi ấy việc chuyển đổi cơ cấu cây trồng, vật nuôi mới có hiệu quả và phát triển bền vững, bảo đảm cho sự phát triển của khu vực kinh tế nông thôn.

Thanh Nga