Bài học “thông quan”

Nguồn tin: Quân đội nhân dân, 18/04/2009
Ngày cập nhật: 20/4/2009

Trong nhiều ngày qua, tại cửa khẩu Tân Thanh (Lạng Sơn) đã diễn ra tình trạng người, xe nhộn nhạo. Trong bến, ngoài đường, hàng trăm chiếc ô tô tải trọng lớn nối đuôi nhau… nhích từng mét. Trên ca-bin xe, dưới lòng đường, trong hàng quán, kẻ đứng, người ngồi vạ vật, ai ai cũng hướng cặp mắt về phía bên kia cửa khẩu mong đến lượt thông quan!

Tại sao lại xảy ra tình trạng quá tải này?

Thì ra, nguyên nhân là do… quả dưa hấu! Vụ dưa hấu năm nay trong nước thu hoạch muộn, còn dưa hấu của Trung Quốc lại vào mùa thu hoạch, làm cho nhu cầu nhập khẩu của nước bạn giảm đáng kể. Khách hàng đòi hỏi chất lượng dưa cao hơn, lựa chọn kỹ hơn, thời gian mua lâu hơn, gây ách tắc, ùn đọng hàng hóa. Được biết, số ô tô chở nông sản lên Lạng Sơn mỗi ngày lên tới 300 chiếc. Dù rất cố gắng, các lực lượng chức năng như Hải quan, Biên phòng, Kiểm dịch hàng hóa… cũng chỉ có thể thông quan được từ 100 đến 150 xe, số còn lại đành phải chấp nhận cảnh “ăn chực, nằm chờ”. Do không kịp thông quan, nhiều tấn dưa hấu, chuối, cam… đã bị héo, nhũn, hư hỏng. Ngay cả đối với những loại còn “tươi ngon” cũng bị ép giá, khiến nhiều chủ hàng rơi vào cảnh bán được hàng cũng lỗ mà không bán thì trắng tay!

Tình trạng ứ đọng hàng nông sản (hoa quả) tại khu vực cửa khẩu Tân Thanh đã diễn ra nhiều năm nay, nhưng vẫn chưa có giải pháp khắc phục, gây khó khăn rất lớn cho người nông dân và các chủ hàng kinh doanh. Xưa nay, người nông dân vốn chỉ quen canh tác theo mùa vụ, cứ thấy loại nông sản nào có khả năng đem lại hiệu quả trước mắt là trồng, bởi họ không có đủ thông tin để kịp thời điều chỉnh phương hướng canh tác. Xét một cách cụ thể, số nông sản dồn ứ tại cửa khẩu Tân Thanh là rơi vào tình trạng khủng hoảng thừa. Còn… xét một cách toàn diện, công tác quy hoạch, dự báo phát triển, định hướng khuyến cáo người nông dân “nuôi con nào, trồng cây gì” của các ngành chức năng còn rất nhiều hạn chế. Để giải quyết vấn đề này, các ngành chức năng cần phải “ngồi lại với nhau”, thống nhất các giải pháp cả trước mắt và lâu dài. Trong đó, về sản xuất, ngành nông nghiệp cần xây dựng kế hoạch, triển khai tới các địa phương như nghiên cứu tình hình thị trường, giá cả, nhu cầu… từng bước quy hoạch trồng hoa quả một cách hợp lý, tránh phát triển diện tích một cách tự phát, tràn lan; nghiên cứu, ứng dụng khoa học kỹ thuật để làm ra các loại hoa quả chất lượng cao, trái vụ, bảo đảm cho người nông dân canh tác ổn định. Trước mắt, có thể sử dụng một khoản kinh phí trong gói kích cầu của Chính phủ để hỗ trợ nông dân chuyển đổi cây trồng, vật nuôi, phát triển mạnh thị trường nội địa hàng nông sản, nâng cao năng lực chế biến để “chuyển hóa” thành sản phẩm có thời gian sử dụng lâu hơn. Bên cạnh đó, ngành thương mại khuyến khích các doanh nghiệp xây dựng hệ thống phân phối tại cửa khẩu, nâng cao chất lượng mẫu mã, bao bì, đặc biệt là việc ký hợp đồng, thỏa thuận tiêu thụ với đối tác Trung Quốc trước khi giao hàng, tránh tình trạng cứ mang hàng lên, bất kể có khách mua sản phẩm hay chưa.

Hiện nay, không chỉ riêng đối với cửa khẩu Tân Thanh, mà hầu hết các cửa khẩu biên giới khác, khu vực bến bãi, tập kết hàng hóa của Việt Nam đều chưa đủ năng lực tiếp nhận một lượng hàng hóa lớn. Do vậy, Nhà nước cần quan tâm đầu tư xây dựng hệ thống kết cấu hạ tầng thương mại như chợ mậu biên, kho tàng, bến bãi, đặc biệt là hệ thống kho lạnh… để bảo quản, phân loại, đóng gói trước khi xuất khẩu sang nước bạn. Chỉ có như vậy, người sản xuất kinh doanh trong nước mới chủ động điều chỉnh giá cả, nâng cao chất lượng và tiêu thụ hàng hóa một cách ổn định.

Bài học “thông quan” cho hàng nông sản tại cửa khẩu Tân Thanh - Lạng Sơn, suy rộng ra, chính là phải xây dựng chiến lược tiêu thụ nông sản, đặc biệt là xuất khẩu, một cách bền vững, khoa học và lâu dài, nhất là trong điều kiện hội nhập kinh tế quốc tế như hiện nay.

LÊ THIẾT HÙNG