Sản xuất đặc sản từ thốt nốt: Cần tín dụng cứu cây nguyên liệu

Nguồn tin: Sài Gòn tiếp thị, 25/03/2009
Ngày cập nhật: 27/3/2009

Mùa này, nắng ở Tịnh Biên, Tri Tôn oi ả hơn vùng ven sông, tìm một quán nước ven đường, uống ly nước thốt nốt rồi mới thấy giá trị của loại nước giải khát này. Thắng nước thốt nốt thành đường là giải pháp đưa sản phẩm thốt nốt đi xa hơn. Sản phẩm đang có thị trường, nhưng dân đói lại chặt thốt nốt bán gỗ

Các lò đường thốt nốt tập trung ở xã Văn Giáo và Xuân Tô thành làng nghề. Chỗ dựa của họ là 100.000 cây thốt nốt có độ tuổi 20 năm trở lên, có thể lấy nước làm đường hoặc làm nước lên men đãi khách hành hương. Từ năm 2002, làng nghề này nổi lên cơ sở Thảo Hương, dù khởi nghiệp với mấy chục triệu đồng, nhưng đã thử nghiệm làm nước đường thốt nốt, mứt thốt nốt – chấp nhận “đụng hàng” Thái Lan.

Cơ hội lớn

Mỗi gia đình người Khmer ở Tri Tôn, Tịnh Biên, An Giang trồng vài chục cây thốt nốt. Cây thốt nốt, trồng 18 – 20 năm mới có thể khai thác. Cứ tám lít nước thốt nốt mới cho ra 1kg đường. Ông Thái Quốc Huy, chủ cơ sở Thảo Hương (Châu Đốc – An Giang), đã từng vô làng nghề khuyên bà con xài vỏ sến tự nhiên và hứa nâng giá thêm 1.000đ/kg đường bánh tổ xài vỏ sến tự nhiên thay vì dùng sến bột có chất tẩy đường. Hồi xưa trái thốt nốt bỏ đi, nhưng nay mỗi trái tươi bán được 1.000 đồng, nên thốt nốt trở thành cây xoá đói giảm nghèo. Thậm chí lá thốt nốt qua tay nghệ nhân vẽ tranh bằng bút lửa cũng hái ra tiền. Đó là công của những người như ông Huy, ông Tặng, người làm đường, kẻ vẽ tranh trên lá…

Năm 2004, lần đầu theo các doanh nghiệp tỉnh An Giang lên Sài Gòn tham gia khu đặc sản tại hội chợ Hàng Việt Nam chất lượng cao, ông Huy nói: “Mặc cảm lắm, mình là cơ sở nhỏ thôi mà”. Lần đầu tiên, cơ sở bán đường thốt nốt thu được 20 triệu đồng. Năm sau, doanh thu gấp ba lần. Ông Huy tiếp: “Số tiền này gấp đôi số vốn khởi nghiệp của Thảo Hương rồi còn gì”.

Đối với ông Huy, mừng vì doanh thu “vượt mong đợi”, nhưng vẫn không “đã” bằng cơ hội lớn xuất hàng đi Đài Loan khi một thương nhân dùng thử và quyết định mua mỗi năm 1.000 thùng (3.600kg). Năm sau, đơn đặt hàng lên tám tấn. Lần đó, “ông chủ nhỏ” rút ra một điều làm ăn bây giờ phải có tên tuổi, nhãn hiệu, xuất xứ hàng hoá… nếu không thì đặc sản rẻ như bèo.

Đối phó nạn lấy gỗ

Ông Huy, vừa được tỉnh An Giang chọn là doanh nhân tiêu biểu năm 2008 lo lắng: “Về lâu dài thì việc đốn hạ cây thốt nốt chắc chắn sẽ làm thui chột đặc sản thốt nốt”. Hiện nay, cả nước uống, đường và thân cây thốt nốt đang đứng trước nguy cơ giảm đi khi người dân gặp khó khăn nên chặt lấy gỗ bán lấy tiền ngay.

Ông Huy nói: “Năm nay, nhiều cây thốt nốt bị đốn, mưa trái mùa – thốt nốt không có nước – sản lượng đường ít đi nên giá đường thô từ các phum sóc đã lên đến 9.200đ/kg, cao hơn năm ngoái 2.000đ/kg”.

Ông Huy kiến nghị: “Nếu những người làm đường thô trong phum sóc được vay tiền làm đường thô, và những lò đường lớn được vay trung hạn để đầu tư cơ sở hạ tầng, làm lại quy trình vệ sinh an toàn thực phẩm, thì việc xoay trở vốn mua đường dự trữ sẽ tốt hơn, có thể làm thay đổi ý định của người đốn thốt nốt bán cho người lấy gỗ”.

Hoàng Lan