“3 biết” cho lao động nông thôn

Nguồn tin: Sài Gòn Giải Phóng, 25/03/2009
Ngày cập nhật: 27/3/2009

Ngày 25-3, từ 7 điểm cầu: Hà Nội (2 điểm), TPHCM, Phú Thọ, Đà Nẵng, Phú Yên, Cần Thơ, Chính phủ đã tổ chức hội nghị trực tuyến lấy ý kiến các địa phương cho nội dung đề án đào tạo nghề cho lao động nông thôn nhằm hoàn thiện lần cuối trước khi trình Thường trực Chính phủ.

Đây là đề án lớn, thu hút sự quan tâm của toàn xã hội, những vấn đề mà Bộ LĐTB-XH, Bộ NN-PTNT, Bộ Nội vụ đưa ra về đào tạo lao động nông nghiệp, phi nông nghiệp, đào tạo cán bộ công chức xã đã nhận được sự góp ý sôi nổi của các địa phương.

Lộ trình thực hiện đề án đào tạo lao động nông thôn

* Giai đoạn 2009 - 2010: Tổ chức thí điểm các mô hình đào tạo phù hợp cho các nhóm đối tượng lao động nông thôn, gồm lao động làm nông nghiệp (gồm cả lao động ở các vùng chuyên canh); lao động chuyển sang phi nông nghiệp ở nông thôn; lao động làm việc trong các doanh nghiệp, KCN; lao động trong các làng nghề... với khoảng 50 nghề.

* Giai đoạn 2011 - 2015: Triển khai mở rộng các mô hình thí điểm dạy nghề cho lao động nông thôn để thực hiện mục tiêu đào tạo cho 5,2 triệu người. Đào tạo, bồi dưỡng khoảng 500.000 cán bộ, công chức xã.

* Giai đoạn 2016 - 2020: Đào tạo 6 triệu lao động nông thôn. Đào tạo, bồi dưỡng khoảng 500.000 cán bộ, công chức xã.

Hỗ trợ lao động nông thôn học nghề

Theo đề án đào tạo nghề cho lao động nông thôn được Thứ trưởng Bộ LĐTB-XH Đàm Hữu Đắc đưa ra, thì năm 2007, lực lượng lao động nông thôn của cả nước là 34,8 triệu người, chiếm 74,5% tổng lực lượng lao động.

Dự báo lao động nông thôn và lao động nông nghiệp có xu hướng giảm dần: đến năm 2010 tỷ lệ lao động nông thôn chiếm 68,98% (34,2 triệu người).

Nhu cầu lao động qua đào tạo nghề ở một số ngành, lĩnh vực từ nay đến năm 2020 rất lớn vì hiện tại tỷ lệ lao động nông thôn qua đào tạo nghề đến nay mới đạt 18,7%.

Đó là lý do để Chính phủ triển khai đề án đào tạo nghề cho lao động nông thôn với mục tiêu đảm bảo từ năm 2011 trở đi, hàng năm đào tạo khoảng trên 1 triệu lao động nông thôn, góp phần thực hiện mục tiêu đến năm 2020 lao động nông nghiệp còn khoảng 30% lao động xã hội, tỷ lệ lao động nông thôn qua đào tạo đạt trên 50%, nâng cao thu nhập của dân cư nông thôn tăng trên 2,5 lần so với hiện nay.

Chính phủ sẽ chi hơn 23.140 tỷ đồng cho đề án đào tạo lao động nông nghiệp.

Các bộ ngành và địa phương đều khẳng định đề án này sẽ tạo bước đột phá để hiện đại hóa nông nghiệp, công nghiệp hóa nông thôn. Nhưng vấn đề là phải đề ra được những cơ chế, chính sách, những cách làm thiết thực để hiệu quả học nghề cao nhất. Vì không thể phủ nhận thực tế là người nông dân rất “ngại” học nghề.

Để khuyến khích người học nghề, Đề án đề ra rất nhiều chính sách đối với người học. Lao động nông thôn học nghề được hỗ trợ đồng bộ từ học phí, tiền ăn, ở, đi lại. Đặc biệt, đối với những người học nghề và làm việc ổn định ở nông thôn được vay tín dụng ưu đãi với lãi suất 0%. Theo ý kiến của các địa phương, đây là chính sách hỗ trợ học nghề “mở” nhất dành cho lao động nông thôn từ trước đến nay.

Băn khoăn việc cấp thẻ học nghề

Trong đề án lần này, theo đề xuất của Bộ NN-PTNT, Nhà nước sẽ cấp Thẻ học nghề nông nghiệp cho lao động nông thôn trực tiếp sản xuất nông nghiệp và làm các nghề dịch vụ cho sản xuất nông nghiệp.

Thứ trưởng Bộ NN-PTNT Đào Xuân Học cho biết, thẻ có giá trị 700.000 đồng/tháng nhưng tối đa không quá 2 triệu đồng cho 1 khóa học nghề. Người nông dân có nhu cầu học nghề sẽ đăng ký với xã (phù hợp với nhu cầu của vùng đó), trên thẻ sẽ ghi rõ tên người học, số chứng minh nhân dân, năm sinh, hộ khẩu thường trú, nơi phát hành và có xác nhận của UBND xã.

Mỗi LĐNT đủ điều kiện thì được cấp thẻ trong thời gian 5 năm để học nghề trong thời gian từ 1 - 3 tháng.

Theo ông Học, ưu thế của việc cấp thẻ là người học có quyền lựa chọn nghề cần học, lựa chọn cơ sở đào tạo nghề - kể cả đó là cơ sở đào tạo tư nhân, liên doanh. Điều này cũng sẽ thúc đẩy cơ sở đào tạo nghề nâng cao chất lượng vì cơ sở tốt sẽ thu hút được đông học viên theo học.

Tuy nhiên, nếu dùng phương thức này, thì các cơ sở dạy nghề sẽ không chủ động được kế hoạch đào tạo. Ngoài ra, khó tránh khỏi cơ chế xin - cho thẻ học nghề, vì nhu cầu học nghề có thể lớn hơn số lượng thẻ. Đây cũng là điều mà các địa phương băn khoăn nhiều nhất.

Có ý kiến còn cho rằng không nên làm, vì có thể sẽ gây lãng phí lớn. Chính Bộ NN-PTNT cũng mới chỉ dám đề xuất thí điểm hình thức này trong năm 2009, dành cho các cơ sở đào tạo có năng lực. Phó Thủ tướng Nguyễn Thiện Nhân cũng cho rằng, cấp thẻ học nghề không mới, Hà Nội và một số địa phương đã từng làm. Thẻ học nghề có điểm rất lợi là người đi học có thể chọn lựa cơ sở mà họ thích. Vì vậy, Phó Thủ tướng đồng ý để Bộ NN-PTNT làm thí điểm.

Khuyến khích thanh niên nông thôn học nghề

Một vấn đề mà các địa phương quan tâm, đó là cùng với đào tạo nghề cho nông dân, cần quan tâm xây dựng đội ngũ doanh nhân ở nông thôn, vì nếu nông dân học nghề thành công, làm ra sản phẩm mà không tiêu thụ được thì lại rơi vào vòng luẩn quẩn.

Thay mặt điểm cầu tại TPHCM, bà Nguyễn Thị Thu Hà, Phó Chủ tịch UBND TPHCM cũng cho rằng, cần có biện pháp huy động những người có tay nghề để tham gia hướng dẫn hành nghề ngắn hạn cho nông dân.

“Đề án mới chỉ đề cập đến hỗ trợ đạo tạo nghề cho ngắn hạn, sơ cấp, theo tôi cần bổ sung việc hỗ trợ học nghề trung cấp cho cả người học nghề lẫn trường trung cấp nghề. Có như thế mới bảo đảm mục tiêu phát triển nền nông nghiệp tiên tiến”, bà Hà nhấn mạnh.

Tất cả những ý kiến này theo Phó Thủ tướng Nguyễn Thiện Nhân sẽ được các bộ ngành tiếp tục xem xét, hoàn thiện đề án trước khi trình Chính phủ. Theo Phó Thủ tướng, điều quan trọng nhất khi triển khai đề án này, đó là phải tạo được những đột phá. Trước hết là đột phá về nhận thức của xã hội của người học nghề. Tiếp đó là đột phá chuyển mạnh đào tạo theo khả năng sang đào tạo theo nhu cầu xã hội. Trên cơ sở đó để quy hoạch lại hệ thống cơ sở dạy nghề, chuyển hóa chương trình đào tạo, chuyển hóa đội ngũ giáo viên dạy nghề không chỉ đủ về số lượng mà còn được chuẩn hóa chất lượng.

Cũng theo Phó Thủ tướng, điểm khác biệt của đề án này là giúp lao động nông thôn nắm vững phương châm “3 biết”: biết thông tin về triển vọng công việc ở địa phương mình; biết chính sách học nghề và nghĩa vụ người học nghề; biết cơ hội việc làm sau khi học nghề.

“Người học nghề phải được tư vấn trước khi đi học, tránh tình trạng cứ học xong rồi mới tính tiếp như từ trước đến nay”, Phó Thủ tướng nói.

Bước đột phá thứ 3 của đề án này theo Phó Thủ tướng là tập trung các chính sách cho người học nghề. “Chính phủ sẽ tạo điều kiện để cho lao động nông thôn, nhất là vùng khó khăn được đi học nghề mà không bị cản trở về vấn đề tài chính”, Phó Thủ tướng nói.

Đối với cơ sở đào tạo nghề cho lao động nông thôn tại địa phương, mỗi huyện cần xây dựng một trung tâm dạy nghề. Vấn đề xã hội hóa dạy nghề cũng sẽ được đặc biệt quan tâm.

Một vấn đề cũng được Phó Thủ tướng nhắc lại nhiều lần, là cần vận động nhiều lao động nông thôn trẻ tham gia học nghề.

“Một trong những giải pháp đặc biệt trong đề án này là khuyến khích thanh niên về làm nông nghiệp. Đây là giải pháp cũng phù hợp với xu hướng của thế giới. Lao động nông nghiệp tại nông thôn của Việt Nam đang ngày càng già đi”.

LÂM NGUYÊN