Giải nỗi lo “được mùa mất giá”

Nguồn tin: Sài Gòn Giải Phóng, 25/02/2009
Ngày cập nhật: 27/2/2009

Làm sao để giúp nông dân thoát cảnh “được mùa thì lại rớt giá”? Hôm qua, 25-2, tại Hà Nội, Bộ NN-PTNT và Viện Nghiên cứu rau quả đã tổ chức một hội nghị chuyên đề về cây ăn quả để trả lời những câu hỏi mà hàng vạn nông dân đang chờ đợi.

Hầu như năm nào cũng vậy, cứ đến mùa quả chín rộ là lại tái diễn cảnh nông dân “bỗng dưng muốn khóc” khi cả đống nông sản làm ra không bán được hoặc phải bán với giá rẻ như cho. Nhiều năm nay, tình trạng này cứ lặp đi lặp lại ở nhiều nơi trong cả nước như một câu chuyện “khổ lắm biết rồi nói mãi”.

Sau vựa vải thiều Lục Ngạn (Bắc Giang), nhãn lồng Hưng Yên, hồng không hạt Lục Yên (Yên Bái), na dai Chi Lăng (Lạng Sơn), dứa Đồng Giao (Ninh Bình), cam xã Đoài (Nghệ An)… mới đây, lại có thêm tỉnh Hà Giang được “kết nạp” vào danh sách những địa phương bị “khủng hoảng thừa” hoa quả. Hàng tấn cam sau khi trẩy xuống, bà con không biết bán cho ai, đành để cả đống thối dưới gốc, nhiều gia đình lại ngậm ngùi chặt cam hàng loạt.

Nguyên nhân là do bà con đổ xô trồng cam khi cam được giá, “xé” cả quy hoạch làm cho diện tích cũng như sản lượng tăng vọt. Trong khi đó, cam Trung Quốc tràn vào ồ ạt, giá rẻ hơn 30% - 40%, còn cam Hà Giang thì không có đường để chở về xuôi.

Trao đổi với PV Báo SGGP, ông Phan Huy Thông, Phó cục trưởng Cục Trồng trọt khẳng định, Bộ NN-PTNT và các tỉnh đều có những quy hoạch chung. Song trên thực tế thì tình trạng “xé” quy hoạch, trồng theo phong trào đã gây hậu quả nhãn tiền là sản phẩm làm ra không bán được.

Theo Bộ NN-PTNT, chỉ trong vòng 10 năm qua, diện tích cây ăn quả ở miền Bắc cũng như cả nước nói chung đã tăng khá nhanh. Trong đó, chỉ riêng miền Bắc hiện đã có khoảng 314.600ha (chiếm gần 40% tổng diện tích cây ăn quả cả nước). Mỗi năm, diện tích cây ăn quả ở miền Bắc tăng trung bình 8,9%, có nơi như ở các tỉnh Bắc Giang, Lạng Sơn… mỗi năm tăng tới 14,9%. Nguy hiểm hơn là đang xảy ra mất cân đối về cơ cấu cây ăn quả. Trong đó, vải nhãn là hai loại cây ăn quả chiếm tỷ lệ cao nhất với 45%. Ở vùng Đông Bắc bộ hiện nay có 140.000ha cây ăn quả thì có tới 80% là cây vải.

Để tránh tình trạng đổ xô trồng cây ăn quả theo phong trào, ông Phan Huy Thông cho rằng, mỗi tỉnh chỉ nên chọn trồng 1 - 2 cây chủ lực để không gặp phải những rủi ro như hiện nay.

Hiện nay, có tới 90% hoa quả sau khi thu hoạch nông dân phải tiêu thụ bằng hình thức bán quả tươi. Nguyên nhân là vì kỹ thuật bảo quản hoa quả của người nông dân hiện rất lạc hậu, nhiều khi hoa quả đưa từ miền Bắc vào miền Nam chỉ là đóng thùng xốp, đưa lên xe tải, do đó chỉ bảo quản được trong khoảng thời gian ngắn (vải, nhãn, chuối trong 3 - 4 ngày, dứa, xoài khoảng 5 - 7 ngày, cam, quýt 15 - 20 ngày). Do bảo quản kém, nông dân không những phải bán giá rẻ, bán đổ bán tháo ngay sau khi vừa thu hoạch mà còn chịu hao hụt lên tới 15% - 20%, đặc biệt là với vải, nhãn, chuối, xoài, dứa…

Do đó, theo ông Trịnh Khắc Quang, Viện trưởng Viện Nghiên cứu rau quả - giải pháp đang được nhiều nhà khoa học tán thành bên cạnh không ngừng tăng cường đầu tư năng lực bảo quản, chế biến hoa quả là giúp nông dân kéo dài mùa vụ chín của hoa quả để có thể bán được giá cao. Đó là các giống quả chín sớm và chín muộn.

Chẳng hạn, tại vựa vải thiều Bắc Giang, người dân đang dần cải tạo các giống vải cũ bằng các giống vải chín sớm. Còn ở Hưng Yên và Hà Nội, người dân đang chuyển hướng trồng loại vải chín muộn, chất lượng cao.

Trong đó, giống nhãn chín muộn Đại Thành (Hà Nội) đã chiếm 25% diện tích, còn ở Hưng Yên, giống vải chín muộn là 17,9% và chín sớm là 13,5% để giảm bớt sản lượng quả chín “đổ bộ” vào chính vụ.

PHÚC VĂN