Xây dựng nông thôn kiểu mới

Nguồn tin: Người Lao Động, 03/01/2009
Ngày cập nhật: 5/2/2009

Trong mỗi cuộc suy thoái kinh tế, nông dân thường chịu nhiều thiệt thòi nhất và thời điểm hiện nay là cơ hội để nước ta đầu tư cho nông thôn VN, xây dựng nên những nông dân kiểu mới để họ thoát nghèo và đi lên

Trong lúc vẫn còn “phát sốt” vì mất hàng ngàn tỉ đồng bởi cơ hội xuất khẩu gạo với giá cao bị những người có trách nhiệm bỏ lỡ, nay nông dân nói riêng và người dân nói chung lại chạnh lòng trước doanh thu vượt mức của các công ty và tổng công ty lương thực Nhà nước trong năm qua. Người làm ra hạt gạo cứ nghèo vẫn hoàn nghèo, trong khi các doanh nghiệp (DN) lương thực quốc doanh lãi kếch sù. Nghịch lý này không xóa được và cứ diễn ra khơi khơi.

Tạo việc làm, cải thiện hạ tầng

Thực trạng đó là một minh chứng rất rõ ràng giúp các nhà làm chính sách nông nghiệp cũng như người làm ra nông sản nhìn ra sự yếu kém của hệ thống chính sách về tam nông ở nước ta để quyết tâm đổi mới nông thôn VN bằng những quyết sách xây dựng nông thôn kiểu mới. Đâu là mô hình nông thôn kiểu mới cho VN?

Nông thôn kiểu mới là địa bàn sinh sống của những người nông dân kiểu mới. Nông dân kiểu mới phải được trang bị kiến thức và kỹ năng vừa đủ để có thể tham gia hoạt động kinh tế tại địa phương mình. Nông thôn kiểu mới là nơi có nhiều việc làm, có những điều kiện cơ sở hạ tầng tối thiểu.

Ngoài ra, nông thôn kiểu mới phải xóa được tình trạng thiếu đầu ra cho nông sản. Trồng lúa, nuôi cá, trồng cây ăn trái mà không biết sẽ bán cho ai, giá bao nhiêu nên nông dân luôn thấp thỏm lo. Hoàn cảnh này buộc nông dân không có lựa chọn nào khác là phó thác “phận” mình cho thương lái - những người/đơn vị trung gian giữa nông dân và các “đại gia” phân phối, xuất khẩu. Sau cuộc khủng hoảng ảo về lương thực vừa qua, nông dân lãnh đủ phần rủi, còn thương lái và các ông lớn phân phối, xuất khẩu chia nhau phần may. Nghị quyết Trung ương 7 về tam nông đã có rồi, chúng ta không thể để tình trạng chia sẻ may rủi kiểu này kéo dài mãi được.

Chi ngân sách cải tạo nông thôn

Để chấm dứt tình trạng đó, trước tiên, phải giải quyết vấn đề việc làm ở nông thôn. Trung Quốc đầu tư vào công nghiệp hương trấn để thu hút lao động nông dân. Các nước phát triển thường tạo thêm việc làm cho dân bằng cách đầu tư vào xây dựng các công trình công cộng, nhất là cầu đường để kích cầu nền kinh tế. Từ góc tham chiếu này, tôi liền nghĩ đến giao thông nông thôn của nước ta. Đây là huyết mạch của nông thôn, có thể biến nông thôn thành đô thị nếu được xây dựng tốt. Cái khó hiện nay là tư duy cũ “việc của dân, dân tự làm” hoặc “Nhà nước và nhân dân cùng làm” tồn tại dai dẳng. Dân nghèo lấy đâu ra tiền để xây đường mới, xóa hết cầu khỉ? Theo tôi, Nhà nước cần cấp đủ kinh phí cho dân xây dựng đường làng, thay cầu khỉ, xây bến bãi đúng quy cách. Đây là cách kích cầu trực tiếp và hữu hiệu nhất vì dân nông thôn sẽ có việc làm, có thu nhập, ổn định cuộc sống. Để có những quyết sách kiểu mới như đề nghị trên đây thực thi hiệu quả, toàn bộ hệ thống chính trị nước ta phải vào cuộc và quyết tâm cao hơn nữa. Có như thế, tôi tin rằng “giặc” nghèo và lạc hậu trong nông dân VN sẽ sớm bị tiêu diệt.

Lập các tập đoàn sản xuất

Đào tạo nghề và tìm đầu ra cho nông sản cũng có thể giải quyết được bằng chính sách khuyến khích nông dân gắn kết với nhau thành những tập đoàn sản xuất và gắn những tập đoàn sản xuất này với các DN chế biến, phân phối, xuất khẩu sản phẩm có thương hiệu được làm ra từ vùng nguyên liệu của nông dân. Từ đó, nông dân sẽ hết lo vì biết chắc sẽ bán sản phẩm, nguyên liệu cho ai, giá bao nhiêu. Toàn thể nông dân trong tập đoàn sản xuất sẽ được đào tạo bài bản để trồng được những loại cây, nuôi được những vật nuôi đạt tiêu chuẩn quốc tế mà DN cần mua. Được như vậy, lại sống trong môi trường nông thôn được cải tiến, nông dân sẽ trở thành nông dân kiểu mới với kiến thức và tay nghề hiện đại nhất về ngành hàng của mình, được trang bị thêm kiến thức bảo vệ môi trường, lối sống - gia đình và dinh dưỡng, chăm sóc sức khỏe.

GS-TS Võ Tòng Xuân