Hà Nội: Kỳ vọng nông thôn mới

Nguồn tin: Hà nội mới, 27/01/2009
Ngày cập nhật: 29/1/2009

Hà Nội có tới trên 60% dân số sống phụ thuộc vào nông nghiệp, nông thôn. Trong số đó lại có quá nửa nông dân ngoài bám vào đồng ruộng họ còn làm đủ thứ nghề như kim cơ khí, mây tre đan, làm bánh kẹo... tạo nên một bức tranh nhiều màu sắc của nông thôn Thủ đô.

Một vị lãnh đạo của ngành nông nghiệp nói: Chúng ta đang nợ những người nông dân, nợ đất nước này một câu trả lời thỏa đáng: Đâu là mô hình nông thôn mới? Để người nông dân lấy đó làm khuôn mẫu, soi mình, uốn nắn mình vào “gương chung” ấy để không tuột dốc trong lộ trình CNH-HĐH hiện nay. Mô hình nông thôn mới càng trở nên cấp thiết đối với khu vực nông thôn của Thủ đô mở rộng.

Làng quê chộn rộn buồn vui

Có lẽ đây là cái Tết đầu tiên của gia đình bà Dung với danh nghĩa là người Thủ đô. Giờ đây, những người phụ nữ ở làng Xá này không còn nói một câu quen thuộc “đi chợ Hà Nội” nữa mà thay vào đó là “đi chợ phố”. Nhiều người Hà Nội về quê ăn Tết từ vùng đất phật Hương Sơn đến vùng chiêm trũng Phú Xuyên hay xa hơn là miền núi cao Khánh Thượng, Ba Vì... thì đâu cũng là Hà Nội rồi.

Làng quê Việt Nam bao đời vẫn đẹp, đẹp bởi sự thanh bình, yên ả, đẹp bởi có cây đa, giếng nước, sân đình... có hội làng mỗi khi mùa xuân về... Nhưng nay không phải làng quê nào cũng giữ được những nét tinh nguyên ấy bởi cuộc sống ngày càng đổi thay. Có ai đó đã nói: Không nên níu giữ những cái thuộc về thời xưa cũ nữa. Phải biết vươn tới và thích nghi. Văn hóa là do con người ta xây dựng. Nhưng rồi tôi vẫn thấy có một chút gì đó lưu luyến. Vẫn biết làng lên phố là cuộc sống đang đi lên. Những làng thuần nông bao đời người nông dân nghèo khó nay nhờ có công nghiệp, ngành nghề tiểu thủ công mà cuộc sống đã no đủ. Nhiều người năng động có tiền tỷ như người nội đô. Nhưng hình như cả làng quê đang chuyển mình trong một sự vội vàng, gấp gáp. Công nghiệp hóa, đô thị hóa, cơ khí hóa đem lại cho làng quê một cuộc sống đủ đầy hơn, nhưng có khi con người như đang bị vô tình đưa đẩy vào một nỗi lo sinh kế lung lạc và bế tắc khác. Làng lên phố chộn rộn những buồn vui, xung khắc giữa quá khứ và hiện tại, chênh chao giữa sáng và tối, thiện và ác...

Làm ăn xa mãi phía trời Tây, về thăm quê, ăn Tết, bác tôi bảo: Làng quê mình giàu có hơn xưa nhiều, nhà cao tầng mọc lên san sát, dịch vụ cũng phát triển đến chóng mặt, vài bước chân ra đầu ngõ là đã có đủ, từ ti vi, tủ lạnh, sim, thẻ điện thoại đến internet... Nhưng bác vẫn thấy làng quê ta còn thiếu thiếu một cái gì đó. Nghĩ mãi bác bảo: Đó là thiếu những cơn gió trong lành, những con đường sạch sẽ, thiếu những rặng tre già chở che bao bọc xóm làng, thiếu một sự thoáng đãng cần có của một làng quê Việt và còn thiếu rất nhiều thứ khác để làng đúng nghĩa là làng. Quả thật, hơn chục năm nay, 8 ngôi làng của xã nghề cỏ tế nằm ven bờ sông Nhuệ này đã khác, cùng với sự giàu sang, tiện nghi có cả sự nhếch nhác trong đó. Bởi đi liền với công nghiệp, tiểu thủ công nghiệp và cả chăn nuôi nông nghiệp phát triển là ô nhiễm môi trường, bệnh tật gia tăng. Ai cũng biết, nhưng để thay đổi cái tập quán xả rác thải bừa bãi, vô tội vạ ra đường làng, ngõ xóm xem ra khó quá. Mà muốn làm được chắc phải cần tới một cuộc cách mạng nông thôn một cách triệt để. Bà con nông dân mình biết cả đấy nhưng vì miếng cơm manh áo, vì những toan tính cá nhân, vì cái lợi trước mắt và cả một chút lạnh lùng, vô cảm mà làng quê đang mất dần đi những điều căn cốt nhất để làm nên vẻ đẹp đúng nghĩa của làng quê Việt.

Cần lắm một tầm nhìn chiến lược

Đô thị hóa nông thôn là sự tất yếu của một đất nước đang đổi mới, tiến lên văn minh, hiện đại. Nhưng sự tất yếu ấy phải đem lại cái bền vững và ổn định cho cư dân mỗi vùng quê chứ không phải sự giàu sang nhất thời và lối sống “hưởng lạc” trước mắt- do sống trên một đống tiền “đền bù”. Để rồi làng và mỗi người nông dân nếu không kịp ý thức sẽ dễ dàng tự hủy hoại mình trong cái “vỏ bọc” văn minh. Cuộc sống luôn vận động và phát triển. Sự phát triển nào cũng là cả một quá trình và đều phải trả giá. Nhưng cái giá ấy có khi trở thành “rất đắt” nếu như chúng ta thiếu một tầm nhìn chiến lược mang tính nhân văn. Cái giá ấy phụ thuộc vào trách nhiệm của những nhà lãnh đạo, những người quản lý, nhà thiết kế các dự án, quy hoạch... cũng như sự sáng suốt và bản lĩnh của mỗi vùng quê. Phát triển phải luôn đi liền với bảo tồn và gìn giữ. Làm sao để trong lộ trình chuyển dịch ấy, làng quê mang dáng hình của phố, “mất” đi cái hạn chế, cái tầm nhìn nông cạn, hẹp hòi, đầy định kiến không sao vượt ra khỏi lũy tre làng. Nhưng lại vẫn giữ được tâm hồn nhân ái, những giá trị văn hóa trở thành cốt cách, phẩm giá tốt đẹp của làng.

Tùy vào đặc trưng của mỗi vùng cần sớm có những mô hình nông thôn mới với những tiêu chí cụ thể về hạ tầng nông thôn, nước sạch, vệ sinh môi trường, kiến trúc... Để làng ra làng, phố ra phố. Mỗi làng quê là một bức tranh sinh động vừa giữ được những nét đẹp truyền thống mà vẫn không bị lạc hậu với thời cuộc. Để rồi khi rời nội đô ồn ã, nhiều người dân Thủ đô có một nơi đi về xanh mát, thanh bình. Mùa xuân này, mỗi người phố thị hay những người nông dân quanh năm tảo tần đi làm ăn xa lại háo hức về quê ăn Tết. Để rồi trên mỗi bước đường về ai cũng thấy bồi hồi, đong đầy một niềm yêu thương về một miền quê.