“Săn” lan ở Phước Thạnh

Nguồn tin: BRVT, 14/12/2007
Ngày cập nhật: 18/12/2007

Vườn phong lan ở Vũng Tàu không phải là hiếm, nhưng để tìm được một giò lan đẹp, độc đáo đòi hỏi người chơi phải có sự tìm tòi. Để tìm loại lan quý bổ sung vào bộ sưu tập, không ít người đã tìm đến những vườn lan nằm ở những nơi xa thành phố, hay lặn lội vào tận trong rừng. Theo chân một người bạn đang tìm một loại hoa lan quý – lan bầu rượu, chúng tôi đã có một ngày “săn” hoa lan ở vườn lan Phước Thạnh, huyện Đất Đỏ...

"Niềm đam mê đưa tôi đến hoa lan"

Từ TP. Vũng Tàu vượt qua gần 40 cây số, hỏi thăm 5 lần chúng tôi mới tìm được vườn lan Phước Thạnh (huyện Đất Đỏ). Vừa đặt chân đến cổng vườn chúng tôi bị thu hút ngay bởi màu xanh của lá và đủ màu sắc của hàng ngàn loại hoa lan nằm ngay ngắn theo hàng theo lối. Tiếp chúng tôi ông Huỳnh Văn Trưng, chủ vườn - một cựu giáo viên tỏ ra khá niềm nở. Tuy nhiên, khi biết chúng tôi tìm mua loại hoa lan có tên khoa học là Calanthe rubens (tên Việt Nam là lan bầu rượu), ông tỏ ra lấy làm tiếc vì loại lan này ông không còn trồng nữa, nhưng ông đã tặng cho chúng tôi một giống lan cũng thuộc họ lan bầu rượu duy nhất còn lại trong vườn.

Ông Huỳnh Văn Trưng, trước là một giáo viên trung học, dạy môn Pháp văn. Đến nay đã ngoài 70 tuổi nhưng trông ông vẫn rất khỏe mạnh. Ông kể: “Sau khi nghỉ dạy, tôi về làm ruộng. Lúc đó, tôi đã có máy cày, máy xới, máy bơm đủ phục vụ cho 10 sào ruộng của gia đình. Năm 2001, niềm đam mê với loại hoa được coi là nữ hoàng của các loài hoa, đã làm tôi bỏ hẳn nghề làm ruộng chuyển sang trồng hoa lan. Đến nay, tôi đã sống và làm nghề này được 6 năm”.

So với nhiều người trồng hoa lan khác, ông có nhiều thuận lợi hơn, bởi nhờ sự hỗ trợ về kỹ thuật trồng và chăm sóc hoa lan của con trai ông, anh Huỳnh Việt Phương. Với 9 năm kinh nghiệm từ vườn lan của mình ở huyện Long Điền, anh Phương đã giúp cha rất nhiều về kỹ thuật cũng như giống trong những ngày đầu tạo dựng vườn lan. Ông tâm sự: “Cũng nhờ con trai tôi có sẵn kinh nghiệm và kiến thức về trồng và chăm sóc hoa lan, nên so với người khác tôi có phần thuận lợi hơn khi bắt tay vào nghề kinh doanh hoa lan. Hoa lan là loài hoa rất kén trong việc chăm sóc, vì vậy nếu thiếu kiến thức và kinh nghiệm sẽ rất khó để có thể phát triển tốt vườn lan. Nhiều người bỏ ra số vốn lớn lên tới hàng trăm triệu đồng, có đầy đủ kỹ thuật viên, chuyên gia nhưng vẫn không trụ lại được đành phải chuyển sang nghề khác, vì kiến thức về hoa lan họ chỉ là kiến thức trên sách vở”.

Đã đến với nghề trồng và chăm sóc hoa lan, ngoài những kiến thức học được qua sách vở, người trồng còn phải có kinh nghiệm sống và phải biết lăn lóc, kinh qua kinh nghiệm thực tiễn mới có thể gắn bó với nghề. Ông ví von: “Một kỹ sư nông nghiệp chưa chắc đã giỏi bằng một chú bé chăn trâu khi bắt chuột đồng. Bởi qua kinh nghiệm thực tiễn, chú bé trăn trâu chỉ cần nhìn qua là biết hang nào có chuột và trong hang đó chuột đã đẻ mấy lứa thông qua cục đất mà con chuột đào lên.

Chăm sóc hoa lan phải có mẹo

Đó là nhận xét của ông chủ vườn lan Phước Thạnh Huỳnh Văn Trưng khi nghe chúng tôi hỏi về cách chăm sóc cho hoa lan. Ông nói: Hoa lan có hàng chục, hàng trăm loại khác nhau, và cách chăm sóc cho mỗi loại hoa đều khác nhau.

Trong vườn lan rộng khoảng 3.500 m2 với hơn 10 ngàn giò lan của mình ông giới thiệu tỉ mỉ về lý lịch, tính cách và cách chăm sóc cho từng giống lan. Ông nói: “Chăm sóc hoa lan cũng giống như chăm sóc một đứa trẻ, phải thật tỉ mỉ và cẩn thận, vì hoa lan là giống cây nắng không ưa, mưa không chịu, kỵ mù sương. Nếu chỉ cần một sơ suất nhỏ là bao nhiêu công sức chăm sóc của mình trước đó coi như đổ sông, đổ biển”.

Đối với các giống hoa lan Việt Nam, cách chăm sóc dễ hơn, vì điều kiện sống của hoa không khắt khe như các giống lan nước ngoài. Đối với các loại lan nước ngoài như họ Dendro, Vanda… việc chăm sóc đòi hỏi sự tỉ mỉ, và cẩn thận. Chỉ riêng việc tưới nước cũng rất kỳ công, bởi không phải loại nước nào cũng có thể tưới cho hoa lan được. Trước khi đưa nước tưới cho hoa phải qua công đoạn xét nghiệm độ pH, hàm lượng vôi, độ khoáng trong nước nghiêm ngặt. Về điều này ông Trưng cho biết: “Ở độ sâu khác nhau, nước sẽ mang một hàm lượng các chất khác nhau, do đó người trồng lan phải biết được loại lan đó cần những chất gì để khoan giếng nước đến độ sâu có các chất cần thiết. Như ở vườn lan của gia đình tôi, giếng chỉ khoan được ở độ sâu khoảng 40m hoa lan “mới chịu”. Ngoài ra, khi lấy nước từ dưới đất lên, phải để nước chảy tràn qua một lớp sàn để lấy oxy trong không khí và trữ trong hồ đáy qua 24 tiếng đồng hồ. Khi tưới phải tưới theo kiểu phun sương, nếu không nước đọng vào ngọn, lan sẽ bị úng”.

Không chỉ nước tưới, các tác động từ tự nhiên như môi trường, gió, sương muối, đặc biệt là gió bão cũng ảnh hưởng rất lớn đến quá trình sinh trưởng và ra hoa của hoa lan. Theo một kinh nghiệm của người trồng hoa lan thì chỉ cần nhìn lá, hoặc rễ lan sẽ biết được nó đang thiếu chất gì, hay đang bị “bệnh” gì. “Mỗi sáng vào lúc 7 giờ con trai tôi đi kiểm tra từng chiếc lá một để xem sau một đêm trên lá có sự bất thường nào không để có biện pháp xử lý kịp thời” – ông Trưng chia sẻ.

Mặc dù mới làm nghề được 6 năm nhưng vườn lan của ông được nhiều người biết đến, trong đó khách chủ yếu là thị trường TP. Hồ Chí Minh và một số tỉnh miền Bắc. Số lượng hoa lan tiêu thụ hàng năm của gia đình ông lên đến vài chục ngàn giò, thu nhập khoảng hơn trăm triệu đồng. Tuy nhiên, một vài năm trở lại đây giá của một số loài lan rớt mạnh, nên thu nhập cũng giảm nhiều. Chỉ cho chúng tôi xem những giò lan Vanda ông nói: “Cách đây khoảng 3 năm, mỗi giò lan Vanda đang ở giai đoạn ra nụ có giá khoảng 500 ngàn đồng, nhưng nay giá rớt mạnh chỉ còn khoảng 130 ngàn -150 ngàn đồng/giò, trừ tiền công chăm sóc, phân bón tiền lãi không được bao nhiêu. Nhưng cũng có những loài lan như Dã Hạt (một loại lan lai giữa lan nước ngoài với giống lan Long tu của Việt Nam) có giá khá cao. Một cây lan Dã Hạt có 10 nhánh lá có giá thấp nhất là 500 ngàn/giò, bởi loại lan này hoa mọc ra từ các nhánh lá, và một nhánh như vậy có giá thấp nhất là 50 ngàn đồng/ nhánh…”.

Có đến tận nơi, chứng kiến tận mắt mới thấy nghề trồng và chăm sóc hoa lan công phu và tỉ mỉ. Mặc dù không tìm được đúng loài lan bầu rượu đang cần tìm nhưng ai cũng thấy vui vì tấm lòng nhiệt thành của ông chủ vườn lan Phước Thạnh, cũng như những kiến thức về loài hoa được coi là hoa nữ hoàng mà ông đã truyền cho chúng tôi thông qua lời kể chân chất của người dân Nam bộ.

Vân Anh