Nuôi cá La hán: Thú tiêu khiển phong lưu

Nguồn tin: 15/08/2007
Ngày cập nhật: 22/8/2007

Anh Võ Công Minh với con La hán câu được trên sông Đồng Nai.

Với cái đầu có cục u tròn nhẵn trông giống hình tượng của vị thần Trường Thọ (trong tam thánh Phước, Lộc, Thọ theo truyền thuyết Trung Hoa) và những đốm hoa văn tựa hồ các Hán tự, mang màu sắc tương phản trải dài trên thân mình lấp lánh vảy trân châu..., cá La hán (LH) đã nhanh chóng chinh phục người đam mê và nghiễm nhiên soán ngôi vua trên thị trường cá kiểng.

* Nghề chơi cũng lắm công phu

Gần một thập niên qua, kể từ khi cá LH du nhập vào Việt Nam đã có không biết bao lời đồn đại tốt xấu xoay quanh loài cá "thần tiên" này. Sự gia tăng đột biến số lượng người nuôi cá LH, mà đa phần là do tính hiếu kỳ, đã tạo ra cơ hội làm ăn cho nhiều người. Rõ nét nhất là trên một số các con đường nội ô TP. Biên Hòa ngày càng có nhiều cửa hiệu bán cá LH cùng những dụng phẩm liên quan đua nhau mọc lên như nấm.

Nuôi cá LH tuy dễ mà khó! Đó là nhận định mang tính trải nghiệm của hầu hết các nghệ nhân chơi cá kiểng. Theo dân chơi cá kiểng chuyên nghiệp, để có được một con cá đẹp, đủ tiêu chuẩn đã hình thành trên thị trường quả là một kỳ công, bởi phụ thuộc rất nhiều vào yếu tố... Ngoài các "đại gia" chỉ việc nhẹ nhàng mở hầu bao chi vài ngàn đô-la "sắm" ngay cho mình một con cá ưng ý (chưa hẳn đã đẹp) thì những người chơi cá LH... tầm trung phải tốn nhiều thời gian, công sức và tiền bạc để tìm tòi học hỏi, nuôi tuyển chọn v.v... Anh Hoàng, nhà ở đường Võ Thị Sáu, phường Quyết Thắng (TP. Biên Hòa) sau ba năm mày mò nuôi cá, đến nay anh cũng chỉ nuôi được 6 con cá LH tạm coi là "có tiền đồ". Anh Hoàng kể: "Lúc đầu mình cứ ngỡ tiền nào của nấy, nên thường lựa mua các giống cá thật đắt tiền đem về nuôi. Nhưng khi cá lớn thì trông... diện mạo chẳng bằng ai, đành phải tìm người bán rẻ hoặc đem cho bạn bè để lấy chỗ nuôi con khác...".

Do ảnh hưởng từ tâm linh, nên ngoài cách ứng dụng phong thủy vào việc nuôi cá kiểng trong nhà, người chơi cá LH còn chú trọng đến vấn đề "giải mã" các đốm hoa văn (chữ) trên mình cá, qua đó giá trị đích thực của mỗi con cá LH mới được "công nhận". Tất nhiên, cái đầu gù vẫn là tiêu điểm nhất thiết, nhưng nếu may mắn trên mình cá hiển thị các "chữ" chung quy điều tốt lành như: tài, lộc, thọ, đại phát... thì chủ nhân sẽ vui mừng vô kể.

*... Và phong trào lan rộng

Chẳng nghi ngờ gì nữa, vẻ đẹp bề ngoài đầy hấp dẫn của cá LH như cơn lốc đem lại đam mê đến mọi nhà. Tại vài xóm lao động, nhiều em nhỏ cũng lăng xăng... hít hà, ráng dành dụm tiền để sở hữu cho bằng được một con cá LH ước mơ. Sự "tò mò khổ ải" ấy của các em hầu như không bị phụ huynh phản đối. Nhiều người còn cho rằng, nhờ "ma lực" cá LH quyến rũ đã giữ chân các con của họ bớt đi long nhong ngoài đường. Tuy nhiên, cũng có trường hợp gia đình bị xào xáo mà tác nhân chính là con cá "quái quỷ" này gây ra. Có khi đó là chuyện các em lơ đãng học hành hoặc có thể vì sợ nguy hiểm bị điện giật bởi bơm tuần hoàn nước ngâm trực tiếp trong hồ cá... Nhưng có lẽ rắc rối hay gặp nhất là các cuộc tranh cãi từ những suy luận mê tín, khi bỗng dưng từ đâu con mình "rước" về nhà một vài con cá LH của ai đó đang làm ăn thất bại hoặc chuyện xui rủi tống khứ cho. Đoạn kết của tấn bi hài kịch này vẫn thường là đem cá thả ra sông.

"Cơn địa chấn" cá LH không những đã khuynh đảo vị thế, mặc sức làm mưa làm gió giá cả trên thị trường cá kiểng, mà còn làm "mê hoặc" nhiều người. Anh N.V.K, nhân viên bảo vệ một trường tiểu học ở TP, Biên Hòa, kinh tế gia đình chỉ đủ sống đắp đổi qua ngày, vậy mà anh vẫn... qua mặt vợ tậu về một hồ kiếng thật to với hai con cá LH cứ "nhởn nhơ" để đêm ngày anh săm soi nhìn ngắm. Thỉnh thoảng có khách đến chơi, nếu ai vui miệng hỏi thăm cá đã lên đầu chưa, thì chị vợ liền xen ngang chì chiết: "Mấy con cá... ngu này chỉ có cú mạnh vào đầu nó mới lên cục u!".

Thật ra, việc chọn giống cá LH và nuôi như thế nào để cá lên đầu to tròn, bóng đẹp cân đối, xem ra cho đến nay cũng vẫn còn "lơ mơ" trong thực tiễn. Khi đến tìm hiểu tại một cửa hiệu bán cá LH "hạng sang" ở giữa trung tâm thành phố, tôi tỏ vẻ thích thú trước hàng loạt cá giống loại đắt tiền đều có tên "vua" như King Kam Fa, King Alpha, King Bacara, King Kamalau, King Casiono... Sau một hồi tham khảo giá cả, tôi nêu thắc mắc: "Liệu các con cá này khi nuôi lớn có chắc chắn lên đầu không?". Ông chủ tiệm rất thật lòng buông câu trả lời... trớt quớt: "Tùy hên xui anh ơi!".

Một cửa hàng bán cá La hán trên đường Phan Đình Phùng, phường Quang Vinh.

Trong thực tế, việc nuôi cá LH không lên đầu đã làm cho một số người tỏ ra chán nản. Hiện tượng phóng sinh cá LH ra sông và đem chiên xù làm mồi nhậu xảy ra không hiếm. Thời gian gần đây, nhiều ngư dân đánh bắt cá ven sông Đồng Nai vẫn thường "tóm" được loại cá kiểng "vương gia" này. Anh Võ Công Minh ở phường Thống Nhất, cho biết: "Việc câu được cá LH trên sông Đồng Nai là chuyện bình thường. Thịt cá LH ăn cũng rất ngon và béo chắc hơn cả thịt cá rô đồng...". Anh Dần, chủ cửa hiệu "Dần La hán" ở phường Thống Nhất phân tích: "Khởi nguồn của cá LH trên sông Đồng Nai là do... dân mình thả xuống. Qua quá trình sống đã tạp giao và lai tạo ra nhiều thế hệ. Thường gặp nhất là cá La hán lai rô phi, loại này có màu đen nhẻm bạc, phớt đỏ dưới bụng, dải chữ ngắn hơn và đặc biệt rất khỏe mạnh..., khôn lanh!".

Chuyện có nên phổ biến nuôi cá LH thịt, hay việc chúng ngẫu nhiên "se duyên" với cá bản địa rồi cho ra đời những hậu duệ đẹp lạ lùng hay không còn là vấn đề của tương lai. Thiết nghĩ, sự sôi động của thị trường cá LH hiện nay cũng chỉ mang hơi hướng phong trào. Mà đã là phong trào thì ắt có... khi phồng, khi xẹp!

Nguyên Trung