Tết Rồng chơi Phật thủ

Nguồn tin: Báo Phú Thọ, 11/01/2012
Ngày cập nhật: 17/1/2012

Cây Phật thủ tên khoa học là Citrus media L.var Sarcodactylis Swingle. Ở Việt Nam gọi là Phật thủ, Trung Quốc (TQ) gọi là: Foshou. Cây Phật thủ được trồng nhiều ở TQ, Nhật Bản, Hàn Quốc... Lá và quả non có màu phơn phớt tím, sau chuyển thành màu xanh mướt. Hoa Phật thủ màu trắng, ra thành từng chùm có mùi thơm giống hoa chanh, cam, bưởi.

Giống Phật thủ cảnh được ươm trồng tại Công ty CP giống - vật tư nông nghiệp công nghệ cao Việt Nam phục vụ Tết Nguyên đán.

Quả Phật thủ có hai loại, loại quả to như quả bưởi ở chóp quả có hình bàn tay Phật, loại này có nhiều ở nước ta từ lâu, giá trị rất thấp. Còn loại Phật thủ được ưa chuộng nhất, trồng trong chậu làm cảnh, quả màu vàng kim giống bàn tay Phật, có từ 5 - 20 ngón chụm lại, toả mùi thơm mát dịu, quyến rũ. Người Á Đông xem quả Phật thủ là tượng trưng cho điềm may mắn, cát tường, mang đến nhiều điều tốt lành cho con người. Người TQ và Nhật Bản thường chúc tết, chúc thọ bằng quả Phật thủ. Đặc biệt là Phật thủ được coi là lễ vật quý báu và linh thiêng để cúng dâng Phật Tổ và gia tiên.

Cây Phật thủ có giá trị về nhiều mặt:

Giá trị thưởng ngoạn: Phật thủ là loại bonsai cây cảnh quý tộc. Hoa màu trắng mọc từng chùm có mùi thơm mát dịu. Quả màu vàng kim hình bàn tay Phật rất đẹp, cái đẹp tâm linh khó tả. Quả Phật thủ toả ra mùi hương tâm linh nơi chùa chiền, bàn thờ gia tiên... Mùi thơm kéo dài rất lâu, khi quả bị khô úa mới hết. Chậu cây cảnh Phật thủ đặt ở phòng khách gia đình, công sở... tôn thêm giá trị văn hoá, tâm linh, giúp con người thanh thản, hướng thiện.

Giá trị về dược thảo: Theo Đông y, Phật thủ có tác dụng giảm đau, cầm máu, hoá đờm, chữa các chứng ăn không tiêu, đầy bụng, đau dạ dày, đau gan, cổ họng nghẹn tắc, ngực tức đầy, mạn sườn trướng đau, giảm trừ co thắt cơ trơn, hạ huyết áp, cắt cơn hen và tăng chức năng tiêu hoá…

Giá trị kinh tế: Hiện nay ở TQ, Nhật Bản, Hàn Quốc đã đưa công nghệ sinh học vào sản xuất lớn các gốc ghép và chồi ghép, kinh doanh với số lượng cực lớn, doanh thu tới hàng chục triệu USD. Không những dùng trong nước, mà TQ và các nước còn xuất khẩu chậu cây Phật thủ sang các nước Âu, Mỹ. Tại các chợ và siêu thị ở thành phố Kim Hoa (TQ), San Francisco (Mỹ), Kobe (Nhật Bản)... đều bán các chậu cây và quả Phật thủ, các mặt hàng chế biến từ quả Phật thủ.

Phật thủ là cây cảnh cao cấp, quả là dược liệu quý hiếm. Tinh dầu quả Phật thủ là nguyên liệu để sản xuất các loại bánh mứt kẹo, nước giải khát, thực phẩm dinh dưỡng cao cấp. Theo Trung tâm nghiên cứu và kiểm định chè và nước uống của TQ, chè Phật thủ là đồ uống có giá trị mới được phát hiện. Hiện nay ở TQ đã hình thành ngành công nghiệp chế biến quả Phật thủ thành các sản phẩm cao cấp, được thị trường ưa chuộng. Các chuyên gia cho rằng, đây là ngành công nghiệp có triển vọng rất lớn.

Giá trị tâm linh: Theo mạng Bách độ Bách khoa của TQ, có truyền thuyết nói rằng công chúa Diệu Thiện là con duy nhất của vua Diệu Trang Vương xưa của TQ, vua cha muốn đào tạo công chúa sau này kế vị thành Nữ hoàng. Nhưng công chúa quyết chí ra đảo Phổ Đà Sơn ngoài biển Đông tu hành. Vua cha vì quá tức giận mà sinh bệnh. Thái y bảo phải có một bộ phận cốt nhục với nhà vua làm thang để sắc thuốc, thì thuốc mới hiệu nghiệm. Công chúa nghe tin liền hồi cung chặt hai cánh tay và móc hai con mắt của mình bỏ vào chảo luyện đan. Công chúa lại ra đảo tiếp tục tu luyện trở thành Quan Thế Âm Bồ Tát. Nhà vua uống thuốc khỏi bệnh. Thái y mò trong chảo thuốc còn sót lại bàn tay của công chúa, liền mang ra ngoài vườn. Bàn tay của công chúa mọc thành cây Phật thủ. Nhà vua ra lệnh cả nước phải thờ quả Phật thủ và chọn thợ mộc giỏi nhất trong cả nước để tạc tượng Quan Thế Âm Bồ Tát đủ mắt đủ tay, nhưng thợ mộc nghe nhầm và tạc thành Quan Thế Âm Bồ Tát nghìn mắt nghìn tay. Tuy trái ý chỉ, nhưng vua không trách phạt mà còn ân thưởng. Vì vua cho rằng công chúa vì vua cha mà mất đi hai mắt hai tay, thì vua trả lại nghìn mắt nghìn tay cũng là phải. Từ đấy thế gian thờ Quan Thế Âm Bồ Tát nghìn mắt nghìn tay và thờ quả Phật thủ.

Quả Phật thủ đặt ở trung tâm và cao nhất trong mâm ngũ quả. Năm màu vàng, xanh, đỏ, trắng, tím là năm màu của ngũ hành, lấy màu vàng làm trung tâm. Quả Phật thủ là sản phẩm đặc biệt được dùng để thờ Phật và gia tiên. Quả có mùi thơm quyến rũ, có tác dụng lưu giữ Thần, Phật và gia tiên ở lại nhà mình lâu hơn để được phù hộ độ trì nhiều hơn. Chậu cây Phật thủ có màu vàng kim và có mùi hương mát dịu đặt ở phòng khách có tác dụng đón và lưu giữ quan khách, đón nhận và lưu giữ vận may cát tường, vạn sự như ý ở lại mãi nhà mình.

Gần đây ở nhiều nơi như thành phố Hà Nội, Thanh Hoá, Yên Bái... đã khuyến khích nông dân trồng cây Phật thủ quả to bằng cách hỗ trợ giống, tập huấn kỹ thuật... Nhưng cây Phật thủ ghép mắt trồng trong chậu có quả màu vàng kim hình bàn tay Phật thì chưa thấy trồng nhiều ở Việt Nam. Giữa năm vừa qua, Công ty cổ phần giống - vật tư nông nghiệp công nghệ cao Việt Nam ở tỉnh Phú Thọ đã nhập khẩu mắt ghép cây Phật thủ, tạo gốc ghép và tự ghép thành công. Cây ra hoa, kết quả vào đúng dịp Nguyên đán. Tết này chơi cây Phật thủ, thờ quả Phật thủ hình bàn tay Phật có màu vàng và mùi hương mới lạ, là nét độc đáo để đón xuân con Rồng.

Phạm Gia