Nuôi cá quý thời ô nhiễm

Nguồn tin: Nông Nghiệp VN, 08/09/2011
Ngày cập nhật: 9/9/2011

Nhiều người chơi cá lâu năm từng khẳng định ở Việt Nam, cá hồng vện gần như chỉ có trên sông Vàm Cỏ Đông, vì thế nghề nuôi cá hồng vện ở đầu con sông này từng giúp cho không ít hộ nông dân trở nên khá giả.

Cứ nhắc tới nghề nuôi cá lồng bè ở đầu nguồn sông Vàm Cỏ Đông, ông Lê Văn Thuận, một nông dân ở ấp Phước Thanh, xã Phước Vinh, huyện Châu Thành, Tây Ninh, lại không giấu được nỗi buồn. Ông Thuận nhớ lại, 5 - 6 năm về trước, suốt dọc mấy chục km sông Vàm Cỏ Đông, từ xã đầu nguồn Phước Vinh xuôi về các xã Hòa Thạnh, Hậu Đước, Hòa Hội, Thành Long… từng là nơi nhộn nhịp lồng, bè nuôi cá các loại như điêu hồng, bống tượng… Trong đó, giá trị kinh tế cao nhất là cá hồng vện, một loài cá cảnh được dân chơi cá trong và ngoài nước ưa chuộng.

Theo ông Thuận, trước đây, cá bột hồng vện rất dễ kiếm ở đầu nguồn sông Vàm Cỏ Đông. Nông dân ra sông bắt cá bột bằng đầu kim về bán cho những người nuôi lồng bè với giá khoảng 8.000 - 10.000 đ/con. Khi cá lớn từ khoảng 5 cm trở lên, người nuôi bắt đầu bán cho thương lái từ TP HCM và các tỉnh khác tới mua, với giá khoảng trên dưới 70.000 đ/con. Một bè nuôi cá hồng vện, thường có 4 lồng, mỗi lồng nuôi khoảng 1.000 con. Tính ra, mỗi lần bán thu về tới 70 triệu đồng/lồng. Trừ giá vốn, chi phí thức ăn, công chăm sóc…, người nuôi cá hồng vện còn thu được một khoản lợi nhuận không nhỏ. Những người nuôi lớn như ông Nguyễn Văn Lềnh (ấp Nam Bến Sỏi, xã Thành Long, huyện Châu Thành), mỗi vụ thu lời tới hàng tỷ đồng.

Nghề nuôi cá hồng vện trên sông Vàm Cỏ Đông đang “xuôi chèo mát mái”, bỗng gặp tai họa lớn. Năm 2005, nguồn nước đầu nguồn sông Vàm Cỏ Đông bị ô nhiễm nặng nề, hàng loạt bè cá hồng vện cũng như các bè cá khác, cá thi nhau chết như ngả rạ. Ông Đặng Văn Đảnh, nông dân ấp Nam Bến Sỏi, nhớ lại “Hồi ấy, tôi làm một bè nhỏ, nuôi vài ngàn con. Sắp đến hồi xuất bán, bỗng đâu cá chết nổi đầy lồng. Chỉ trong chốc lát mà đi tong tới mấy chục triệu đồng tiền vốn”. Nhưng lỗ như ông Tư Đảnh chỉ là chuyện nhỏ, vì nhiều hộ nuôi lớn, bị ô nhiễm cướp trắng từ vài trăm triệu đến cả trên tỷ đồng.

Sau đận ấy, chuyện ô nhiễm đầu nguồn sông Vàm Cỏ Đông đã trở thành “chuyện thường ngày ở huyện”. Ô nhiễm không chỉ làm cho cá nuôi trong lồng bè liên tục bị chết, mà còn làm cho cá hồng vện trong môi trường tự nhiên cứ vắng bóng dần. Đến nay, gần như không còn thấy cá hồng vện ở đầu nguồn con sông này nữa, cả cá lớn lẫn cá con. Ông Tư Đảnh bảo cá hồng vện giờ đây đã di tản lên thượng nguồn con sông bên kia đập Đá Hàn, thuộc đất Campuchia. Không còn cá giống trên sông Vàm Cỏ Đông, lại thêm nỗi lo cá chết vì ô nhiễm, những bè nuôi cá hồng vện vì thế đã phải “dẹp tiệm”.

Cũng vì nghề nuôi cá hồng vện trên sông Vàm Cỏ Đông bị phá sản, mà loài cá này hiện đang trở nên khá đắt đỏ so với 5 - 6 năm trước. Chị Đỗ Thị Lý, nông dân ấp Phước Trung, xã Phước Vinh (Châu Thành, Tây Ninh) cho biết năm rồi, anh trai chị may mắn bắt được một con cá hồng vện cỡ bằng bàn tay ở ngay bến Trung Dân. Một thương lái trên thị xã Tây Ninh nghe tin, xuống mua ngay với giá 5 triệu đồng.

Chính vì giá cá quá cao, nên nhiều người dân ở đầu nguồn sông Vàm Cỏ Đông lại đang quay lại “đánh bạc” với con cá hồng vện. Trong đó có ông Nguyễn Văn Lềnh, một nhân vật đã nhắc tới ở trên. Tháng 3 năm ngoái, ông Lềnh đã cất công sang tận vùng thượng nguồn sông Vàm Cỏ Đông trên đất Campuchia để mua về 500 con cá bột hồng vện. Không thể ương nuôi đàn cá này trên các bể xây trên bờ vì chi phí tốn kém mà cá lại khó lớn, ông Lềnh đánh liều dựng lại bè cá trên sông và thả nuôi ở đó.

Để phòng tránh ô nhiễm, ông nảy ra sáng kiến nhờ bà con, họ hàng, bạn bè, người quen biết sinh sống hoặc nuôi cá dọc hai bờ sông Vàm Cỏ Đông ở phía đầu nguồn làm… trinh sát môi trường. Hễ thấy cá tép ở đầu nguồn có dấu hiệu bị ngạt, phải ngoi lên mặt nước, là dấu hiệu cho thấy nguồn nước lại bị ô nhiễm, những “trinh sát” này sẽ gọi điện báo ngay cho ông Lềnh biết để ông sơ tán ngay đàn cá hồng vện lên các bể trên bờ và chạy máy sục ôxy. Đến khi sông Vàm Cỏ Đông không còn thấy dấu hiệu ô nhiễm nữa, ông Lềnh lại mang cá ra thả xuống lồng bè trên sông.

Cứ như thế, đến nay, đàn cá hồng vện của ông Lềnh từ chỗ bé bằng đầu kim đã đạt kích cỡ từ 5 cm trở lên, tức là đã đủ tiêu chuẩn để xuất bán. Nhưng ông Lềnh lại đang gặp khó vì đàn cá của mình lại bị căn bệnh đốm sọc trên da, da cá bị bay màu, rất khó bán. Nguyên nhân được cho là ô nhiễm trên sông Vàm Cỏ Đông.

Sự sốt ruột của ông Lềnh lại càng tăng thêm khi nghe tin ông Tư Mạnh, một nông dân ở xã Phước Trạch, huyện Gò Dầu, cũng sang Campuchia mua được 700 con cá bột hồng vện, sau một thời gian ương nuôi, giờ đã có thể xuất bán với giá mỗi con (cỡ bằng 3 ngón tay người lớn) với giá mỗi con tới trên dưới 10 triệu đồng. Thậm chí có con, ông Tư Mạnh bán được tới 1.000 USD cho một công ty chuyên xuất khẩu cá cảnh.

Dân chơi cá chuyên nghiệp cho rằng chưa bao giờ cá hồng vện có giá cao đến mức không tưởng như thế. Chung quy cũng chỉ tại sông Vàm Cỏ Đông bị ô nhiễm mà loài cá này bỗng trở nên cực kỳ khan hiếm.

THANH SƠN