Hứng cá trên Biển Hồ: Bến Phé – chợ sản vật Biển Hồ

Nguồn tin: Sài Gòn tiếp thị, 21/5/2010
Ngày cập nhật: 22/5/2010

Hơn ba giờ sáng, tôi tìm đến phiên chợ ở bến Phé thuộc tỉnh Kompong Chnang, đây là một chợ cá đầu mối lớn nhất tỉnh và có lẽ lớn nhất cả Campuchia, nơi tập trung sản vật của Biển Hồ đánh bắt được từ những lô cá, phân phát đi khắp nơi trong đất nước chùa tháp.

Thời tiết se lạnh, sương giăng đầy mặt trên dòng Mekong cũng không làm cho phiên chợ đặc sản về cá kém đi phần náo nhiệt. Trời càng về sáng, phiên chợ cá bến Phé càng trở nên nhộn nhịp, huyên náo, tấp nập hơn với những cần xé đựng đầy cá di chuyển liên tục từ thuyền xuống chợ, từ chợ xuống các loại phương tiện giao thông toả đi khắp miền. Người dẫn đường cho tôi biết: “Vùng Biển Hồ có gì đặc sản cứ ra phiên chợ này tìm là có hết, nơi đây tập trung đủ các loại cá Biển Hồ, từ cá tươi, cá khô, cá mắm… thứ gì cũng có”.

Phiên chợ đặc sản

Sam Chandara, nhân viên sở Du lịch của tỉnh Kompong Chnang nói tôi nghe về phiên chợ cá độc đáo nhất tỉnh: “Chợ này chủ yếu họp về đêm, bắt đầu từ 11 giờ kéo dài đến khoảng 6 – 7 giờ sáng thì vãn. Chợ chỉ bán mặt hàng duy nhất là cá, nếu buôn bán lớn, người ta mua – bán với nhau theo từng ghe, ghe này chuyển hàng qua ghe khác, hoặc mua bán theo hình thức nhỏ lẻ, cân ký bán cho các lái nhỏ đem phân phối ở các phiên chợ làng thuộc vùng quê, vùng xa. Chợ cá này ban đầu do những ngư dân Biển Hồ tự thành lập, sau mở rộng quy mô và tự thân nó phát triển đông đúc như bây giờ…”

Mới bước chân xuống bến Phé, đã nghe mùi cá xông lên mũi nồng nặc, khắp nơi chỗ nào cũng thấy cá, ngay cả dưới chân trong đám nước sình lầy cũng rải rác đầy những cá là cá. Phiên chợ người bu đông, ken đặc trước từng mẻ cá đổ đầy ra sàn, ý ới lựa chọn, ra giá, thu mua, vận chuyển… sử dụng hai ngôn ngữ chính là tiếng Việt lẫn tiếng Campuchia, không khí cứ tưng bừng suốt đêm, mạnh ai lo việc nấy, chẳng cần quan tâm đến những gì đang diễn ra xung quanh mình. Bích – thợ làm cá chuyên nghiệp đang đánh vảy mớ cá lóc ăn công cho bạn hàng – nói trong vội vã: “Đánh vảy một con lóc tính giá 100 ria, (khoảng 400 đồng), phải làm thiệt nhanh để người ta đem ướp đá đi bán phiên chợ sớm”. Đủ mọi âm thanh hỗn tạp va vào nhau suốt đêm không ngớt tại cái phiên chợ nhộn nhịp này.

Dưới bến nước, hàng ghe dài xếp san sát nhau thành một khu chợ nổi nhộn nhịp hơn, khách đi mua hàng tìm đến từng ghe, nhấc cái nắp nhìn xuống khoang thuyền soi ngọn đèn pin để lựa cá. Đây là những chú cá đã qua tuyển lựa, sàng lọc, có cả cá hô Biển Hồ với trọng lượng 4 – 5kg, được rộng trong chiếc ghe đục, bơi loăng quăng khoẻ mạnh nên có thể trữ được lâu ngày và vận chuyển đi xa theo đường sông.

Nhộn nhịp theo mùa

Sam Chandara, cho biết thêm: “Riêng với các lô cá trong tỉnh, chúng tôi quy định mùa đánh bắt từ mùng 1 tháng 10 đến mùng 1 tháng 6 hàng năm. Mùa đánh bắt cá chính thức và thu hoạch nhiều nhất của cả năm thường vào tháng 1 đến tháng 3.

Các lô cá sẽ bị cấm đánh bắt tuyệt đối từ tháng 6 đến tháng 9, ai vi phạm sẽ bị phạt nặng nhẹ tuỳ theo mức độ. Hình phạt là sẽ bị tạm giam, đưa đi học luật bảo vệ môi trường tự nhiên và nộp phạt. Ở mùa cấm đánh bắt trong lô cá, các lô cá sẽ được tháo dỡ cho thuyền bè qua lại. Chợ cá cũng giảm năng suất, không còn nhộn nhịp như mùa cá ăn theo sản lượng các lô cá nữa”.

Do là phiên chợ tự phát, tập trung đủ mọi loại hình buôn bán chủ yếu một mặt hàng là cá, gần như không có con số thống kê cụ thể nào xác định được mỗi ngày phiên chợ cá ở bến Phé tiêu thụ được bao nhiêu cá từ Biển Hồ cung cấp cho cả thị trường Campuchia. Càng về sáng, phiên chợ càng trở nên rộn ràng, hối hả hơn với những chuyến ghe cuối cùng cập bến, sang cá cho bạn hàng.

Dưới bến thuyền, Một – thương lái thu mua cá ở chợ, dân gốc Việt, quê ở Hồng Ngự, Đồng Tháp, kể về chợ bến Phé: “Thông thường suốt thời gian trong năm thì ba tháng 10, 11, 12 là lượng đánh bắt nhiều nhất. Còn các tháng khác, cứ từ mùng 8 – 10 âm lịch là cá nhiều. Tui không rõ chợ cá này lập từ khi nào, nhưng từ năm 1973 khi tôi đến đây mở vựa cá là chợ cá đã nhộn nhịp lắm rồi”.

Mặt trời lên xa xa trên dãy núi Kong Rey phản chiếu ánh nắng sớm xuống dòng Mekong cũng là lúc các ghe thuyền, thương lái, người đi chợ cá lục tục rời bến Phé, ai nấy cũng trông gương mặt hớn hở, lặc lè bên mình sản vật mua được từ vùng Biển Hồ ở chợ cá đêm nhộn nhịp nhất trên dòng Mekong.

LAM PHONG