Vào rừng lấy mật

Nguồn tin: Lao Động, 03/11/2009
Ngày cập nhật: 3/11/2009

Mật ong U Minh hạ nổi tiếng thơm ngon, tinh khiết, được xem là vua của các loại mật ong. Có lẽ vì bề dầy ngon, bổ của loại đặc sản thiên nhiên này mà cũng có lắm chuyện cười ra nước mắt trong khai thác và kinh doanh mật ong, nơi chính vương quốc của nó...

Ăn ong không dễ

Nhà có 7ha diện tích rừng tràm, Trần Văn Hải, xã Khánh Lâm, huyện U Minh, Cà Mau năm nào cũng vào rừng lấy mật. Rừng chưa kịp lớn để anh khai thác, nhưng lấy mật ở rừng nhà mình cũng là kiểu theo gót cha, ông. Lúc đầu chỉ nghĩ là đi “ăn ong” cho vui, không ngờ tiếng vo ve của ông mật cứ cuốn hút Hải và lâu ngày “Hải ong mật” trở thành biệt danh.

Lân la làm quen mất mấy ngày Hải mới chịu cho tôi đi vào rừng lấy mật mùa mưa. Hải giải thích: “Mùa mưa mật ong loãng lắm, không có giá vã lại rất ít mật... đi như vậy không hứng chút nào”. Dù vậy Hải vẫn đồng ý vào rừng để tôi được theo.

Bơi xuồng sâu trong rừng, lội bộ mấy trăm mét luồn qua những bụi rậm mới tới nơi Hải đã gác kèo trước đó. Đúng là ong ít thật, qua hai ba chỗ tôi vẫn chưa thấy được những ổ ong vàng tươi mật chảy ròng ròng như trong ảnh đăng trên tập quảng cáo du lịch của tỉnh Cà Mau. Thấy tôi thẫn thờ, Hải lý giải: “Mùa này mà ông tìm được mật vàng óng thì chỉ có nước xem... phim”.

Mùa bông tràm nở, ong mật về làm tổ, những con ong hút mật từ những bông tràm làm nên vị ngọt, trở thành đặc sản của vùng đất. Nhưng cũng trớ trêu là thời điểm này là mùa khô, những cánh rừng đều đóng cửa để chuẩn bị cho mùa chống cháy.

Theo đó, cấm tất cả mọi người vào rừng. Những người lấy mật, ăn ong bị liệt vào nhóm có nguy cơ cao làm cho cháy rừng. Hải trầm tư: “Bất cứ người lấy mật chuyên nghiệp nào cũng thương rừng. Họ không bao giờ cẩu thả trong việc đốt lửa lấy mật vì rừng là nơi họ mưu sinh”. Cho dù vậy tại đây cũng đã có hàng trăm vụ cháy rừng nguyên nhân từ những người đi lấy mật.

Vào rừng gặp "vua" mật

Từ giã Hải, tôi lang thang vào U Minh Hạ lân la tìm mua mật ong thật. Người dân tại Khánh Lâm mách cho bà Năm An. Nhà bà An ở kinh T20, Khánh Lâm, U Minh. Đây là điểm thu mua các đặc sản của U Minh từ rắn, rùa, lươn... cho đến mật ong. Bà An cho biết mỗi năm thu mua vào trên 1 tấn mật.

Thấy tôi lạ lẫm với đơn vị đo lường mật ong, bà giải thích: “Mật ong thu mua mà đong bằng lít coi như thua. Ở đây cân bằng kí không hà. 1,2 kg bằng 1 lít, cứ thế mà tính tiền”. Quê tại huyện Cái Nước, về U Minh sống đã 20 năm nay, bà biết rất rõ ở vùng đất này khó khá lên từ nghề đi rừng. Một lần tình cờ đi TPHCM bà thấy nhiều người trưng bảng thu mua ong mật U Minh.

Vậy là về quê mở tiệm thu mua mật ong. Làm ăn riết rồi quen, bây giờ bà được xem là người thu mua có tiếng tại U Minh mỗi năm thu trên 1 tấn mật, bà cho biết: “Bây giờ có bao nhiêu mật bán cũng hết, nhưng khổ nỗi không còn nhiều”. Để phân biệt đâu là mật nguyên chất để đứng ra thu mua hàng tấn, bà An cũng nhiều lần “đóng học phí” bạc triệu mới có tay nghề như bây giờ.

Đó là năm 2007, có người ở TP.Cần Thơ xuống tận nhà đề nghị mua với số lượng lớn với giá 100.000 đồng/lít. Lúc này trong tay bà chỉ còn 50 lít nên hẹn 1 tháng mới giao đủ. Vậy là ngay ngày hôm sau có nhiều đứa trẻ đem đến nhà bà bán mật vàng óng. Có đứa xách cả can lớn 20 - 30 lít bán với giá chỉ 60.000 đồng.

Mấy ngày sau nhiều người mang đến nữa, sinh nghi bà kiểm tra lại mới phát hiện toàn mật trộn khá tinh vi. Vậy là gần 50 lít mật lỡ mua phải bỏ hết. Điều tra những người bán, bà An phát hiện, chính hai người hỏi mua cung cấp mật giả để họ bán cho bà.

Thật giả khó lường

Tại chợ U Minh mật được bày bán khá nhiều tại các cửa hàng tạp hóa đủ loại giá. Thấp nhất 40.000 đồng/lít, cao nhất cũng chỉ 70.000 đồng/lít. Những chai mật vàng óng ánh, không mùi được giới thiệu là mật ong U Minh nguyên chất. Thấy tôi chần chừ có ý mua mật thật về làm thuốc, ông chủ dẫn ra nhà sau: “Thấy chú cần mật thật để làm thuốc, tôi để lại cho. 120.000 đồng/lít, bảo đảm thiệt 100%, cho chú thử nếu không chất lượng cho chú đốt tiệm tui luôn”.

U Minh Hạ có diện tích rừng tràm trên 97.000ha, hàng năm lượng mật thu về từ những cánh rừng bạt ngàn này trên 10 tấn. Dù vậy do thời gian gần đây, chính sách khoán rừng cho doanh nghiệp, hộ tư nhân nên tình trạng vào rừng lấy mật nhiều hơn. Và dĩ nhiên, những con ong bé xíu không đủ thời gian tiết ra vị mật để đầy thùng của lượng người đông đúc vào rừng tìm kiếm. Những tổ ong mật to, vài chục lít mật chỉ còn lại tại Vườn Quốc gia Vồ Dơi và... trên phim tài liệu.

Ông Võ Quốc Việt, Chánh VP UBND tỉnh Cà Mau cho biết, UBND tỉnh Cà Mau đang xúc tiến các hoạt động để xây dựng thương hiệu mật ong U Minh. Theo đó chất lượng mật sẽ được ưu tiên hàng đầu.

Mật ong nguyên chất U Minh nổi tiếng cả nước. Tuy nhiên với số lượng ngày càng giảm và cách pha chế của một số người hám lợi sẽ vô tình giết chết sản phẩm nức tiếng này. Bởi, bất cứ người tiêu dùng bình thường nào cũng rất khó phân biệt đâu là mật nguyên chất đâu là mật đã pha chế dù các bảng hiệu đảm bảo 100% nguyên chất.

Nhật Hồ