Làm sạch nước uống bằng phơi nắng

Một người dân ở tỉnh Đồng Tháp đang phơi nước theo phương pháp SODIS

Ngày 18-3, theo chân nhóm thực hiện dự án xử lý vi sinh vật trong nước bằng ánh sáng mặt trời (Solar Water Micro-Organism Disinfection- SODIS) tại xã Mỹ Quý 3, huyện Tháp Mười, tỉnh Đồng Tháp, dọc đường chúng tôi nhìn thấy trên các mái tôn trước hiên nhà dân, hộ nào cũng có 5-6 chai nhựa (chai nước suối thông dụng) chứa nước đang để phơi nắng. Nhiều nhà mái lá thì đặt chai trên mâm nhôm hoặc trên bàn ngoài sân để phơi.

Phơi nắng nước thay thế đun sôi

Trò chuyện với chị Lê Thị Diễm Hằng, một người dân ở xã Mỹ Quý 3, chị cho biết: “Trước đây gia đình từng dùng “nước sống”- nước lấy từ thiên nhiên, chưa qua bất kỳ phương pháp xử lý nào, để uống, sau này sợ bị bệnh nên đã dùng củi để nấu. Nhưng nhà nghèo, chồng làm mướn, tôi bán cá ngoài chợ nên thu nhập ít ỏi. Từ khi sử dụng kỹ thuật SODIS, sức khỏe được bảo đảm mà mỗi ngày còn tiết kiệm được tiền củi”. Bà Nguyễn Thị Nghiệm, Chủ tịch Hội Liên hiệp Phụ nữ tỉnh Đồng Tháp, kể: “Lúc đầu, khi được giới thiệu phương pháp này, hầu hết người dân đều không tin. Nhiều người cho rằng nước chỉ sạch khi đun sôi mà thôi. Nhưng sau khi chúng tôi kiên trì giải thích, thậm chí phải “làm gương” thì nhiều người bắt đầu tin và làm theo”. Bà Nghiệm phấn khởi cho biết thêm: Đến nay, có tới 90% người dân ở xã Mỹ Quý 3, huyện Tháp Mười áp dụng phương pháp này để làm sạch nước uống. Một số xã ở các huyện Hồng Ngự, Thanh Bình cũng có tới 60%-70% người dân áp dụng phương pháp này.

Ở nhiều vùng nông thôn của nước ta, do điều kiện sống còn khó khăn nên người dân chưa được tiếp xúc với nguồn nước sạch mà chủ yếu dùng nước từ các nguồn không an toàn như ao, hồ, sông, rạch... để sử dụng trong nấu nướng, tắm giặt, sinh hoạt hằng ngày. Đồng Tháp là một trong những tỉnh có số lượng lớn người dân ở nông thôn còn sử dụng cách sinh hoạt này. Nguy hiểm hơn, nhiều người còn có thói quen uống “nước sống”. Trước thực trạng này, năm 2006, một phương pháp xử lý nước sinh hoạt dành cho hộ gia đình có tên là SODIS đã được áp dụng. Cách thực hiện rất đơn giản, chỉ cần lấy nước từ thiên nhiên đổ vào các thiết bị chứa nước như lu, khạp, thau, chậu... để cho lắng cặn một ngày, hoặc dùng cát hay vải để lọc, dùng phèn chua để kết tủa cặn bẩn (đối với nước có độ đục cao), sau đó lấy phần nước trong đổ vào các chai nhựa trong và đem phơi dưới ánh nắng mặt trời từ 6 giờ đến 17 giờ (nếu trời nắng gắt) hoặc phơi 2 ngày nếu trời râm mát (xem sơ đồ). SODIS được các nhà khoa học thuộc Viện Khoa học - công nghệ Môi trường Liên bang Thụy Sĩ (EAWAG) và Trung tâm Nghiên cứu nước và Vệ sinh môi trường cho các nước đang phát triển ở Thụy Sĩ (SANDEC) nghiên cứu từ năm 1991.

Bốn bước tiến hành phơi nắng nước theo kỹ thuật SODIS

Đơn giản mà hiệu quả

SODIS là phương pháp xử lý nước dựa trên cơ chế tiêu diệt vi sinh vật nhờ tác động cộng hưởng của tia cực tím và tia hồng ngoại có trong ánh sáng mặt trời. Phần lớn các vi sinh vật trong nước, đặc biệt là vi khuẩn và virus, rất nhạy cảm với tác động của bức xạ tia cực tím (bước sóng 320-400 nm = nano mét) nên cấu trúc ADN trong tế bào của chúng bị phá vỡ. Chỉ một số rất ít các động vật đơn bào (protozoa) và ký sinh trùng là không bị tiêu diệt toàn bộ mà chuyển thành dạng bào tử.

Đây là một phương pháp có nhiều ưu điểm như: đơn giản, dễ áp dụng nên từ người lớn đến trẻ em, ai cũng có thể thực hiện được; ít tốn kém (chỉ dùng ánh sáng mặt trời và các chai nhựa trong vốn có trong sinh hoạt hằng ngày hoặc có thể mua tại địa phương với chi phí thấp); phương pháp này giảm tối đa nguy cơ tái nhiễm khuẩn, vì nước đã qua xử lý được đựng trong chai và sau đó rót ra cốc uống trực tiếp; ngoài ra, phương pháp này giúp giảm việc sử dụng chất đốt trong gia đình, từ đó giảm lượng khí nhà kính như CO2, CO thải ra môi trường. Vì những ưu điểm trên, phương pháp SODIS đã đoạt Giải thưởng Quốc tế Dubai năm 2002 và Giải thưởng Toàn cầu về năng lượng năm 2004 (theo EAWAG 2006).

Bộ Y tế đã chính thức công nhận SODIS là một giải pháp thay thế cho đun sôi và khuyến khích phổ biến phương pháp này tại Việt Nam. Đến nay, SODIS đã được triển khai ở 3 tỉnh là Ninh Thuận, Đồng Tháp và Tây Ninh. Theo một báo cáo của ngành y tế, số ca mắc bệnh đường ruột tại các xã thực hiện dự án đã giảm hơn 50% kể từ khi triển khai. Năm 2008, dự án sẽ tiếp tục triển khai tại tỉnh thứ 4 là Long An.

Thanh Lê

Các tinkhác

Các tin năm 2014

Các tin cũ: năm 2013 | 2012 | 2011 | 2010 | 2009 | 2008 | 2007: 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 25 26 27 28 29 30 31 32 33 34 35 36 37 38 39 40 41 42 43 44 45 46 47 48 49 50 51 52 53 54 55 56 57 58 59 60 61 62 63 64 65 66 67 68 69 70 71 72 73 74 75 76 77 78 79 80 81 82 83 84 85 86 87 88 89 90 91 92 93 94 95 96 97 98 99 100 101 102 103 104 105 106 107 108 109 110 111 112 113 114 115 116 117 118 119 120 121 122 123 124 125 126 127 128 129 130 131 132 133 134 135 136 137 138 139 140 141 142 143 144 145 146 147 148 149 150 151 152 153 154 155 156