Khôi phục đặc sản trà Mã Dọ

Vợ chồng ông Nhi thu hoạch trà Mã Dọ đem chế biến thành trà uống có giá trị kinh tế cao.

Mọc thành đám ở triền núi cao, cây trà rừng hay còn gọi là trà Mã Dọ được một người dân bứng về trồng trong vườn nhà để hái đọt, chế biến thành trà uống. Đã 43 năm, kể từ khi miền nam hoàn giải phóng, đất nước thống nhất, cũng là từng ấy thời gian trà Mã Dọ đứng vững trên vùng đất khô cằn và cho thu hoạch đều đặn, đem lại nguồn lợi khá cao cho người dân, nhưng ít người biết đến.

Đã 43 năm, kể từ khi ông Nguyễn Nhi, xã Xuân Lộc, thị xã Sông Cầu, tỉnh Phú Yên nhổ 10 cây trà Mã Dọ con đầu tiên trên núi Hòn Nhọn, thuộc xã Xuân Lộc, thị xã Sông Cầu, tỉnh Phú Yên (giáp ranh với tỉnh Bình Định) về trồng. Nay vườn trà của ông Nhi đã phát triển lên hơn 100 gốc, cho thu hoạch chính vụ hằng năm từ tháng Giêng đến tháng 8 Âm lịch.

Ông Nhi kể lại: “Từ thời cha tôi đã biết cây trà này. Trước giải phóng, đế quốc Mỹ rải chất hóa học, trà chết gần hết. Sau khi giải phóng, tôi lên núi nhổ 10 cây về làm giống trồng trong vườn. Vài năm sau trà có trái, mọc lan ra đến ngày hôm nay”.

Tương truyền rằng, thời xa xưa, một vị vua thất trận, kéo quân lên đóng tại khu vực núi Hòn Nhọn, sai lính hái búp trà cho người uống, lá cho ngựa ăn để nhanh phục hồi sức. Và cái tên trà Mã Dọ cũng xuất phát từ đó.

Theo bà Trần Thị Mẹo, cũng ở xã Xuân Lộc, trước đây, thân cây trà Mã Dọ to như cổ thụ. Đứng chen rừng, chỉ cần hái búp một cây về uống cả ngày. Nhiều năm qua, do hoạt động trồng rừng và đốt than, trà mai một dần và chỉ còn một số ít cây nhỏ. “Mỗi cây trà có mầu hoa khác nhau và có tới sáu đến bảy loại, nhưng ngon nhất vẫn là trà tía (hoa màu tía). Loại trà này dùng rất tốt cho cả những phụ nữ mới sinh. Hiện, trà Mã Dọ nằm ở vùng núi thuộc tỉnh Bình Định rất nhiều”, bà Mẹo nói.

Theo người dân địa phương, trà Mã Dọ có hương vị thơm đặc trưng của núi rừng, tác dụng chống mất ngủ, kích thích ăn ngon miệng và chữa các bệnh về đường tiêu hóa. “Trà đem pha với nước sôi hoặc ngâm rượu uống được nhiều người ưa chuộng đặt mua với giá 1,8 triệu đồng/kg, nhất là Việt kiều và người dân ở các tỉnh phía bắc”, bà Nguyễn Thị Mỹ Nữ, kinh doanh ở xã Xuân Cảnh, thị xã Sông Cầu cho hay.

Lần đầu tiên được thưởng thức loại trà rừng này, ông Trịnh Thạnh Đức, ở TP Tuy Hòa, tỉnh Phú Yên cảm nhận: “So với trà bình thường, trà Mã Dọ ngon hơn rất nhiều và có hương vị thơm đặc trưng”.

Do tác động của bàn tay con người nhiều năm qua, trà Mã Dọ ở Phú Yên nay không còn nhiều trên núi Hòn Nhọn, mà nằm rải rác về phía tỉnh Bình Định. Người dân mong muốn các ngành chức năng sớm nghiên cứu, tìm giải pháp khôi phục, nhân rộng loại trà này trước khi nó biến mất trên dải đất núi rừng miền trung.

KẾ NAM

Các tin mới:

Nhấn vào đây để xem các tin trước