Lào Cai: ‘Vựa’ quế ở Kim Sơn

Nằm ở cuối xã, nhiều năm trước, Cao Sơn được biết đến là bản xa nhất, nghèo nhất của Kim Sơn. Nhưng vài năm trở lại đây, “danh hiệu” đó không còn nữa, mà thay vào đó, Cao Sơn đang trở thành “vựa” quế của Kim Sơn (Bảo Yên, tỉnh Lào Cai), với nhiều triệu phú vườn rừng.

Cây quế đang phủ xanh đất đồi ở bản Cao Sơn.

Chỉ vào bản đồ treo trên tường, Chủ tịch UBND xã Kim Sơn - ông Tạ Quang Huy giới thiệu với chúng tôi “đôi nét” về bản Cao Sơn. Ông Huy bảo: Nói thì không thấy hết được, chúng ta sẽ rong ruổi cả ngày, chỗ nào đi được xe máy thì đi! Nói rồi, ông gọi điện cho Trưởng bản Cao Sơn và giục chúng tôi lên đường. Chiếc xe máy của Chủ tịch UBND xã Kim Sơn nhằm về phía núi cao thẳng tiến, chúng tôi miệt mài bám theo. Từ đường nhựa, rẽ vào tuyến đường đất, ông Huy dừng xe và giới thiệu: Tuyến đường đất này được mở mới từ nguồn vốn Chương trình 135, không chỉ kết nối với xã Điện Quan (Bảo Yên), mà còn là tuyến đường quan trọng phục vụ bà con vận chuyển nông sản, đặc biệt là đưa cây quế lên đồi. Nói xong, ông Huy tiếp tục phóng xe, tuyến đường ngày càng dốc, đưa chúng tôi lên tận đỉnh đồi. Dừng xe máy ở điểm cao nhất của bản Cao Sơn, Chủ tịch UBND xã Kim Sơn chỉ bên này, rồi chỉ bên kia. Theo hướng tay ông, chúng tôi không khó để nhận ra, màu xanh của quế đã phủ khắp đất đồi Cao Sơn.

Trưởng bản Triệu Văn Hòa tâm sự: Mỗi tuần, bác Huy đến bản 3 - 4 lần để chỉ đạo người dân trồng quế. Chính vì thế, mọi tuyến đường vào các khu trồng quế, bác Huy đều thuộc như lòng bàn tay. Câu chuyện của chúng tôi bị ngắt quãng bởi có tiếng người vọng tới: Chào bác Huy, hôm nay bác lại lên kiểm tra trồng quế ạ. Trưởng bản Triệu Văn Hòa liền thông tin, người đó là anh Triệu Văn Chán. Anh Chán đi chăm sóc quế về đấy, nhà anh trồng khoảng 5.000 - 6.000 cây, quế đã được 2 năm tuổi rồi.

Được “mục sở thị” các đồi quế đến “no mắt”, chúng tôi quyết định “xuống núi”, theo Trưởng bản Triệu Văn Hòa đến thăm gia đình triệu phú Triệu Tiến Chiêu - 1 trong 3 hộ trồng quế đầu tiên ở đất Cao Sơn. Vừa đến nhà, cũng đúng lúc ông Chiêu đi thăm đồi quế về. Nghỉ một lát, ông Chiêu tiếp chuyện chúng tôi: “Trước đây, gia đình tôi nghèo lắm, chỉ biết trông chờ vào cây lúa trên nương. Vất vả phát cỏ, chọc lỗ tra hạt, nhưng nhiều năm, bông lúa bị lép, nên đói thường xuyên. Năm 1999, tôi về Lang Thíp (Văn Yên, Yên Bái) thăm người họ hàng. Thấy ở đó người dân có nhiều tiền nhờ trồng quế, tôi liền mua nợ 9 kg hạt quế về trồng. Do không biết ươm bầu, nên tôi xới đất, rắc hạt như trồng ngô. Hai năm sau, cây quế cao được 50 cm, tôi mang trồng trên đồi”. Thổ nhưỡng, khí hậu rất phù hợp, nhưng để cây quế “sống” được trên đất Cao Sơn quả thực không đơn giản. “Thời ấy, người dân trong bản không chấp nhận thứ cây mới, lạ, nên mỗi lần đi làm nương, họ chặt vài ba cây quế cho đỡ… “ngứa tay”. Rồi trâu, bò thả rông, phá rất nhiều. Ước chừng, gia đình tôi cũng bị người và gia súc phá khoảng 1.000 cây quế”, ông Chiêu nói đầy chua xót. Gia đình ông Chiêu cắt cử người trông coi, rồi cây quế cũng cao lớn, khép tán, qua vài lần tỉa thưa, gia đình ông để lại 1.000 cây quế. Năm 2017, ông quyết định bán toàn bộ đồi quế 16 năm tuổi, thu về hơn 500 triệu đồng. Theo ông Chiêu, trồng quế nhàn lắm, chỉ phải làm cỏ 2 - 3 năm đầu, mỗi lần làm cỏ chỉ mất 2 ngày, thời gian sau chỉ việc tỉa cành mà vẫn có thu nhập tiền triệu. Hiện, gia đình ông Chiêu trồng 3 vạn cây quế, cây đã cao quá đầu người, thân bằng song cửa sổ, đợi đến khi to bằng cốc uống nước thì sẽ tỉa thưa. Số cây còn lại, ông để 10 năm nữa mới khai thác trắng.

Tranh thủ lúc ông Chiêu nói chuyện với chúng tôi, Trưởng bản Triệu Văn Hòa nhẩm tính, cả bản có gần 100 hộ, thì có tới 75 hộ trồng quế, với hơn 500 ha quế trên tổng số 600 ha đất trồng rừng. Điều đáng nói, cả xã Kim Sơn có 600 ha quế, thì riêng bản Cao Sơn chiếm hơn 500 ha. Kết quả này đối với Trưởng bản Triệu Văn Hòa đó là kỳ tích, bởi trước năm 2014, đa số người dân trong bản vẫn còn thờ ơ với cây quế. Cách đây 20 năm, người dân thôn Cốc Nghè (xã Điện Quan, Bảo Yên) - thôn giáp ranh khi đến thăm bản Cao Sơn đều trầm trồ khi nhìn thấy những căn nhà xây cấp 4. Nhưng 10 năm sau, người dân bản Cao Sơn sang thăm thôn Cốc Nghè lại ngạc nhiên gấp nhiều lần khi nhìn thấy những căn nhà xây khang trang, thậm chí có cả biệt thự. Qua tìm hiểu,tất cả đều từ cây quế mà ra. Trở về, không ai bảo ai, người dân bản Cao Sơn tự tìm nguồn quế giống để trồng trên đất đồi. Năm 2014, có 4 xe ô tô chở 20 vạn cây quế giống “cập” đất Cao Sơn. Những năm sau, số lượng quế giống đưa về Cao Sơn tăng nhanh, nhưng không đáp ứng đủ nhu cầu trồng rừng của người dân. Thậm chí, vườn ươm của gia đình ông Triệu Tiến Chiêu với công suất 20 vạn cây giống/năm, nhưng người dân vẫn phải mua thêm bên ngoài. Ông Chiêu tâm sự: Mỗi năm, vào vụ trồng rừng mới, người dân trong bản vào tận vườn ươm, cắm que nhận luống, người đến sau không có cơ hội.

Chỉ sau 4 năm đưa cây quế vào trồng, giờ đây, bản Cao Sơn đang đứng trước “nguy cơ thiếu đất” để thỏa mãn nhu cầu trồng rừng của người dân. Trưởng bản Triệu Văn Hòa cho biết: Cả bản còn chưa đầy 100 ha đất trống, với tiến độ trồng quế hiện nay, đến năm 2020, toàn bộ diện tích đất lâm nghiệp của Cao Sơn sẽ được phủ kín bởi cây quế. Không lâu nữa, Cao Sơn sẽ không chỉ có triệu phú Triệu Tiến Chiêu, mà sẽ có thêm rất nhiều triệu phú nữa từ trồng quế và cũng sẽ có thêm nhiều biệt thự để “sánh ngang” với Cốc Nghè.

THANH NAM - ÐỨC PHƯƠNG

Các tin mới:

Nhấn vào đây để xem các tin trước