Lỗi không chỉ ở nông dân

Khi tin tức về việc hàng nông, thủy sản Việt Nam bị cảnh báo, thậm chí bị trả về do vấp rào cản an toàn thực phẩm (ATTP) ngày càng nhiều lên, thì cũng là lúc gốc rễ của câu chuyện đang dần hé lộ.

Chuyện được kể lại ở Diễn đàn ATTP do Cục Xúc tiến Thương mại (Bộ Công Thương) tổ chức sáng ngày 30/3 tại TPHCM cho thấy ngay cả đại gia siêu thị lớn thứ 2 thế giới là Carrefour cũng không thể chống đỡ nổi áp lực chỉ trích từ công chúng tại EU khi cho bán sản phẩm cá basa, mà xuất xứ chủ yếu từ Việt Nam.

Thực tế, dù hệ thống siêu thị này tuyên bố ngừng bán cá ba sa từ trung tuần tháng 1/2017 do các quan ngại về việc nuôi cá đang làm ô nhiễm nhiều vùng nước ở khu vực ĐBSCL, nhưng báo chí khắp lục địa già vẫn thổi phồng về việc sản phẩm cá basa từ Việt Nam có tồn dư kháng sinh cũng như nhiều chất cấm khác.

Khoan hãy nói đến chuyện Việt Nam truyền thông chưa đủ mạnh để thông tin minh bạch và tích cực về sản phẩm cá basa có thể gây ảnh hưởng nhất định lên người tiêu dùng châu u, nhưng câu chuyện mới nhất này, cùng với hàng loạt cảnh báo khác những năm gần đây về dư lượng thuốc bảo vệ thực vật (BVTV) trên nông, thủy sản Việt Nam xuất khẩu cũng đủ để thấy tính cấp bách của vấn đề.

Phải chăng lỗi chỉ vì người nông dân tham lợi mà sử dụng thuốc tăng trưởng quá đà, thuốc BVTV vô tội vạ cốt để chạy đua sản lượng?

Trao đổi với phóng viên, bà Nguyễn Mai Oanh, Phó Chủ tịch Hiệp hội Hồ tiêu Việt Nam chia sẻ, hầu như công tác tập huấn cho nông dân trồng hồ tiêu về việc sử dụng thuốc BVTV hiện gần như do các DN bán thuốc tự làm. Trong khi đó, DN nào cũng sẽ nói tốt cho mình. Nông dân thì "chìm" giữa một rừng quảng cáo không biết tin vào ai.

“Lẽ ra các cơ quan quản lý nông nghiệp địa phương phải đóng vai trò bộ lọc, khuyến nghị để nông dân nên dùng sản phẩm nào cho phù hợp với điều kiện đất đai, khí hậu bản địa. Như vậy mới hạn chế trường hợp nông dân mua phải thuốc BVTV giả, thuốc kém chất lượng”, bà Oanh chia sẻ.

Còn ông Ưng Thế Lãm, Giám đốc Công ty Tư vấn XNK và xúc tiến thương mại Toàn Cầu (Gloabal ECP) cũng phản ánh rằng các công ty bán thuốc BVTV chỉ lo khâu quảng cáo và bán hàng. Một số công ty bán thuốc khuyến cáo chỉ cách ly sản phẩm 7-14 ngày sau khi dùng thuốc, nhưng khi DN thử cách ly 21 ngày vẫn còn thấy dư lượng lớn.

Cũng theo vị này, chuyện nông dân có thể nhận hỗ trợ các kiến thức về phân-thuốc từ cán bộ khuyến nông chưa được như mong đợi. “Lâu lâu có chương trình của Bộ đưa xuống yêu cầu huấn luyện thì các anh hướng dẫn theo đó chút xíu thôi. Còn lại thì các anh cũng không rành hết kiến thức và thông tin về các đòi hỏi, quy chuẩn phân-thuốc đối với từng dòng nông, thủy sản của các nước nhập khẩu, sao hướng dẫn lại nông dân được!”, ông Lãm ái ngại.

Gỡ từ quản lý kinh doanh thuốc BVTV và khuyến nông

Nhìn chung, hầu hết ý kiến từ các DN và hiệp hội tại diễn đàn đều cho rằng khâu tổ chức quản lý thị trường kinh doanh và sử dụng phân, thuốc BVTV hiện đang bị “thả lỏng”, ai mua cũng được, mua bao nhiêu cũng được, sử dụng sao cũng được.

Ông Hoàng Phước Bính, Phó Chủ tịch Hiệp hội Hồ tiêu Chư Sê (Gia Lai) đề nghị cơ quan chức năng phải có lớp tập huấn, hướng dẫn nông dân hiểu và biết cách sử dụng thuốc BVTV. Ai có chứng nhận rồi mới được mua thuốc sử dụng.

Ý kiến khác thậm chí còn yêu cầu có chế tài đối với các công ty bán thuốc BVTV để ràng buộc trách nhiệm với các thông tin và khuyến cáo cung cấp cho nông dân.

Hay như trong khâu khuyến nông, cần giao trách nhiệm tìm hiểu các quy chuẩn phân- thuốc từ những thị trường xuất khẩu lớn của Việt Nam về một cơ quan đặc biệt - nơi có cán bộ chuyên trách đủ trình độ để cập nhật liên tục những thay đổi nếu có. Và nông dân có thể tìm hiểu thông tin nhất quán tại đây.

Từ phía đại diện cơ quan phụ trách thông tin về kiểm dịch động thực vật, ông Lê Thanh Hòa cho biết Cục Bảo vệ thực vật đang lên kế hoạch cải tiến khâu quản lý sản xuất, kinh doanh thuốc BVTV.

Ngoài ra, chắc chắn nhà quản lý cũng sẽ lưu ý đến những loại thuốc BVTV phù hợp với các thị trường xuất khẩu trọng yếu của Việt Nam để khuyến nghị nông dân sử dụng.

Phương Hiền

Các tin mới:

Nhấn vào đây để xem các tin trước