Bát Xát (Lào Cai): Phát triển bền vững nghề nuôi cá nước lạnh

Phát triển nuôi cá nước lạnh gắn với bảo vệ hệ sinh thái Khu Bảo tồn thiên nhiên Bát Xát (Lào Cai) không chỉ có ý nghĩa về mặt kinh tế, mà còn có ý nghĩa xã hội to lớn, đối tượng được hưởng lợi chính là đồng bào các dân tộc vùng cao nơi đây.

Hiệu quả kinh tế cao

Cơ sở nuôi cá nước lạnh Lưu Văn Quang đặt tại thôn Ngải Chồ, xã Dền Sáng bắt đầu hoạt động từ năm 2008. Đây cũng là cơ sở nuôi cá nước lạnh đầu tiên và quy mô lớn nhất khu vực này. Hiện cơ sở có 15 bể nuôi lớn nhỏ, mỗi lứa nuôi thả gần 2 vạn con giống. Trong điều kiện thuận lợi, hằng năm, cơ sở xuất bán ra thị trường 5 - 6 tấn cá thương phẩm, mang lại nguồn thu đáng kể. Đại diện cơ sở này cho biết, thuận lợi của xây dựng mô hình nuôi cá hồi, cá tầm thương phẩm ở đây là nguồn nước tự nhiên dồi dào và đảm bảo chất lượng. Qua theo dõi nhiều năm, cá tầm có thể đạt tỷ lệ sống 90%, trong khi đó cá hồi đạt gần 70%.

Từ mô hình nuôi thử nghiệm thành công, đến nay, mô hình nuôi cá nước lạnh đã được nhân rộng tại nhiều xã vùng cao của Bát Xát như Dền Sáng, Y Tý và Nậm Pung. Không chỉ các doanh nghiệp có nguồn lực lớn đầu tư, nhiều người dân địa phương đã tự học kỹ thuật, mạnh dạn vay vốn xây dựng bể nuôi cá nước lạnh với kỳ vọng làm giàu ngay trên mảnh đất quê hương. Phó Chủ tịch UBND xã Dền Sáng, ông Lý Láo San cho biết, trên địa bàn hiện có 17 cơ sở nuôi cá nước lạnh, trong đó có 3 cơ sở quy mô lớn do doanh nghiệp đầu tư, còn lại là các cơ sở cấp hộ gia đình. Việc phát triển mô hình nuôi cá nước lạnh tạo ra sản phẩm hàng hóa giá trị kinh tế cao, góp phần nâng cao thu nhập cho người dân.

Nghề nuôi cá nước lạnh dựa chủ yếu vào môi trường tự nhiên.

Còn theo ông Ly Giờ Lù, Phó Chủ tịch UBND xã Y Tý thì người dân kỳ vọng địa phương được đầu tư, nâng tầm phát triển thành khu du lịch trọng điểm của tỉnh, như thế việc tiêu thụ nông sản, trong đó có cá nước lạnh sẽ thuận lợi hơn. “Hiện, trên địa bàn xã mới có 2 cơ sở nuôi cá hồi, cá tầm. Tới đây chúng tôi sẽ khuyến khích bà con tận dụng điều kiện thuận lợi về nguồn nước và khí hậu để mở rộng mô hình này”, ông Lù nói.

Bảo vệ môi trường sinh thái để phát triển bền vững

Cách đây 2 năm, anh Chảo Vạn Lùng và anh Chảo Láo San chung vốn đầu tư xây dựng 4 bể nuôi cá hồi tại đầu thôn Ngải Chồ, hiện mỗi vụ thả 6.000 con cá giống. Anh Lùng cho biết, cá nước lạnh yêu cầu khắt khe về nguồn nước, tuy nhiên chúng tôi thường xuyên gặp khó, bởi nguồn nước từ rừng già cũng được nhiều cơ sở nuôi cá nước lạnh khác khai thác, nên chưa được quản lý, giám sát chặt. Gần đây tại Sa Pa xảy ra hiện tượng nhiễm độc nguồn nước và gây thiệt hại lớn, nên chúng tôi rất lo lắng.

Hiện các xã vùng cao Bát Xát phát triển nuôi cá nước lạnh đều nằm trong Khu Bảo tồn thiên nhiên Bát Xát. Tại đây, việc nuôi cá nước lạnh cũng giống như các huyện vùng cao nói chung đang phát triển dựa vào môi trường rừng tự nhiên. Những năm qua, nghề nuôi cá nước lạnh phát triển mạnh, mang lại thu nhập lớn cho người dân nhờ môi trường tự nhiên được bảo vệ, nguồn nước đảm bảo cho đàn cá sinh trưởng. Tuy nhiên, về lâu dài chắc chắn việc khai thác nguồn nước và các hoạt động sản xuất trong khu vực sẽ ảnh hưởng đến môi trường sinh thái khu bảo tồn, vì thế nếu không có chính sách giữ rừng và làm sạch nguồn nước tự nhiên, sẽ khó phát triển bền vững được nghề nuôi cá nước lạnh tại khu vực này.

Mới đây, tỉnh Lào Cai đã thực hiện thí điểm về mức thu, quản lý và sử dụng tiền dịch vụ môi trường rừng đối với các cơ sở nuôi cá nước lạnh. Theo đó, đối tượng phải chi trả gồm các tổ chức, hộ kinh doanh cá thể, hộ gia đình, cá nhân nuôi cá nước lạnh có sử dụng nguồn nước từ rừng. Trên địa bàn huyện Bát Xát hiện có 6 cơ sở nuôi cá nước lạnh tham gia chi trả dịch vụ môi trường rừng, tập trung tại các xã Dền Sáng, Y Tý, Nậm Pung. Đây là cơ sở ban đầu để từng bước đưa công tác tái đầu tư bảo vệ môi trường sinh thái luôn đi đôi với phát triển kinh tế.

Ông Bùi Quốc Túy, Phó Hạt trưởng Hạt Kiểm lâm huyện Bát Xát cho biết: Đối với các cơ sở nuôi cá nước lạnh còn lại chưa đủ điều kiện tham gia chi trả, Hạt Kiểm lâm huyện thường xuyên kiểm tra, kiểm soát việc sử dụng và khai thác nguồn nước. Ngoài ra, chúng tôi cũng cử cán bộ địa bàn ở tại các xã để theo dõi, kiểm tra, tham mưu và báo cáo về các vấn đề phát sinh tại các cơ sở nuôi, nhằm đảm bảo việc khai thác nguồn nước của các hộ nuôi cá nước lạnh không ảnh hưởng đến môi trường tự nhiên.

Theo Quyết định số 1954/QĐ-UBND ngày 24/6/2016 của UBND tỉnh Lào Cai thì Khu Bảo tồn thiên nhiên Bát Xát trên địa giới hành chính 5 xã Y Tý, Dền Sáng, Sàng Ma Sáo, Trung Lèng Hồ, Nậm Pung của huyện Bát Xát. Tổng diện tích của Khu Bảo tồn thiên nhiên là 18.637 ha, bao gồm 20 tiểu khu, trong đó: Phân khu bảo vệ nghiêm ngặt 14.868 ha, phân khu phục hồi sinh thái 3.613 ha, phân khu hành chính, dịch vụ 156 ha.

Hà Mạnh - Ngô Luyên

Các tin mới

Nhấn vào đây để xem các tin trước