Tìm hướng phát triển mới cho cây ăn trái

Nguồn tin: Báo Hậu Giang, 03/08/2016
Ngày cập nhật: 4/8/2016

Nhiều năm nay, các tỉnh ở ĐBSCL có thế mạnh về sản xuất và xuất khẩu cây ăn trái, thế nhưng tình trạng “tới mùa rớt giá” cứ lặp đi lặp lại, cộng với diễn biến hạn, mặn ngày càng phức tạp khiến những hộ làm vườn lao đao. Tìm hướng đi mới để phát triển bền vững các vườn cây ăn trái đang là vấn đề cấp bách đặt ra.

Trồng mãng cầu ở huyện Phụng Hiệp, tỉnh Hậu Giang cho hiệu quả cao.

Vòng luẩn quẩn…

Thanh long đang được bày bán đầy các lề đường ở Cần Thơ, An Giang, Hậu Giang, Sóc Trăng… với giá rẻ mạt, nhưng vẫn ít người mua. Ông Nguyễn Văn Tính, ngụ xã Nhị Long, huyện Càng Long, tỉnh Trà Vinh, cho biết: “Mấy năm trước, bà con ở đây canh tác lúa và làm vườn như xoài, ổi, chuối… Khoảng vài năm nay thanh long được giá tốt, lợi nhuận cao nên nhiều hộ ở xã này mạnh dạn chuyển sang trồng thanh long. Gia đình tôi cũng mới trồng thanh long nhưng nay tới vụ thu hoạch thì… giá rớt?”. Cùng nỗi lo trên, ông Trương Văn Đời, ở ấp Mỹ An B, xã Mỹ Tịnh An, huyện Chợ Gạo, tỉnh Tiền Giang, tâm sự: “Thanh long ruột đỏ sụt giảm chỉ còn 5.000 - 6.000 đồng/kg, trong khi thanh long ruột trắng chỉ 2.000 - 4.000 đồng/kg… giá xuống thấp tận đáy, vậy mà thương lái thu mua ì ạch làm cho nhà vườn vô cùng nóng ruột”. Theo Phòng NN&PTNT huyện Chợ Gạo, giá thanh long sụt giảm mạnh làm cho người dân lo lắng, bởi đây là kinh tế chính. Tuy nhiên, bất lợi cơ bản hiện nay là hầu hết các vườn thanh long đợt này bị bệnh khá nhiều, màu da không đẹp, do đó trái thanh long không thể xuất khẩu được mà phải tiêu thụ nội địa; trong khi nhiều nơi trúng mùa dẫn đến thừa sản lượng kéo giá giảm mạnh. Đối với một số diện tích thanh long ruột đỏ trái đẹp vẫn được thương lái thu mua khoảng 12.000 đồng/kg để phục vụ xuất khẩu, nhưng tỷ lệ không nhiều…

Trong khi đó, ở các huyện Chợ Lách, Châu Thành, Mỏ Cày Bắc, tỉnh Bến Tre, nhiều nông dân ngậm ngùi đốn bỏ vườn cây ăn trái do bị đợt hạn, mặn vừa qua làm hư hại. Ông Trần Văn Đảm, ở xã Tân Phú, huyện Châu Thành, chua chát: “3 công vườn chôm chôm này những năm trúng mùa cũng kiếm được hàng chục triệu đồng, tạm đủ chi tiêu trong gia đình. Vậy mà đợt hạn, mặn vừa qua đã khiến vườn cây bị cháy lá, xơ xác. Mấy ngày nay, chôm chôm ngày càng suy kiệt, không khả năng phục hồi nên tôi đốn bỏ để chuyển sang trồng mãng cầu xiêm. Do cây mãng cầu chịu được độ mặn tốt hơn…”. Phòng NN&PTNT huyện Phụng Hiệp, tỉnh Hậu Giang, cho biết qua theo dõi thì cây mãng cầu chịu được độ mặn nên nhiều hộ dân nông thôn chuyển sang trồng loại cây này. Đây là sự chuyển hướng cần thiết.

Tìm hướng căn cơ

Ông Lê Thanh Khoảng, Phó Chủ tịch UBND xã Long Thới, huyện Chợ Lách, tỉnh Bến Tre, cho biết: “Sau đợt hạn, mặn vừa qua, toàn xã có 681 hộ bị thiệt hại với diện tích 248,9ha, tổng thiệt hại khoảng 23 tỉ đồng. Trong đó, một số hộ dân trồng chôm chôm bị thiệt hại nặng phải đốn bỏ để trồng lại cây mới”.

Viện Nghiên cứu cây ăn quả miền Nam, cho rằng: Trong điều kiện biến đổi khí hậu và hạn, mặn ngày càng khốc liệt thì việc ứng dụng khoa học công nghệ để giảm thiểu thiệt hại cho cây ăn trái; lai tạo những giống cây chịu hạn, mặn là rất cấp bách. Thời gian qua các nhà khoa học đã nghiên cứu, lai tạo một số giống rau, quả thành công như thanh long ruột đỏ Long Định 1; bưởi đường lá cam ít hạt; cam sành không hạt; nhãn lai LĐ 11; xoài Châu hạng võ; xoài thơm… Tới đây cần tiếp tục đột phá về khâu giống để chuyển giao cho nhà vườn sản xuất.

Ông Lê Minh Đức, Chánh Văn phòng UBND tỉnh Long An, cho rằng qua theo dõi nhiều năm thì cây thanh long là một trong những cây cho hiệu quả kinh tế cao. Nếu được giá thì nông dân có thu nhập tới 400-500 triệu đồng/ha. Đối với việc rớt giá thường rơi vào trường hợp trái thanh long bị bệnh, thời điểm mùa thuận từ tháng 4 đến tháng 8 hàng năm… Do đó, trước mắt không nên tăng nhiều về diện tích mà tập trung đầu tư nâng cao chất lượng thanh long, đảm bảo màu sắc đẹp, an toàn thực phẩm, đạt tiêu chuẩn xuất khẩu thì sẽ nhẹ lo về đầu ra. Mặt khác, khi trồng thanh long cần đảm bảo đúng quy trình và 2 yếu tố là điện - nước phải đầy đủ. Theo UBND tỉnh Đồng Tháp, ngành trái cây cần mạnh dạn thay đổi từ trồng, chăm sóc, tiêu thụ, để thích ứng với điều kiện mới hiện nay. Đồng Tháp không sản xuất đại trà mà chọn ra một số cây thế mạnh như xoài, quýt, nhãn… để tập trung nâng cao về năng suất, chất lượng.

Ông Nguyễn Văn Sử, Chủ tịch UBND huyện Phong Điền, thành phố Cần Thơ, cho biết: “Sau quá trình đầu tư quyết liệt, hiện toàn huyện có hơn 6.000ha cây ăn trái đặc sản như: dâu, măng cụt, nhãn, vú sữa Lò Rèn, sầu riêng… Trong đó, hình thành được những vùng chuyên canh quy mô lớn như 350ha dâu ở xã Nhơn Ái, 300ha vú sữa Lò Rèn ở xã Giai Xuân, 160ha nhãn Ido ở xã Trường Long, 100ha sầu riêng ở xã Tân Thới… Nếu như ngày trước, việc sản xuất và tiêu thụ tự phát thì nay huyện đã thành lập nhiều hợp tác xã và tổ hợp tác trái cây để tập hợp nông dân vào sản xuất quy mô lớn nhằm tăng năng suất và chất lượng, giảm được chi phí giá thành. Đặc biệt, ngành chức năng huyện Phong Điền còn chủ động liên kết với các doanh nghiệp và cơ sở kinh doanh trái cây, giúp người dân tiêu thụ dễ dàng, tránh bị tư thương ép giá. Phát triển vườn cây bài bản đã nâng thu nhập của nông dân làm vườn đạt 200 - 350 triệu đồng/ha; riêng những hộ vừa canh tác vườn, vừa kết hợp với du lịch sinh thái sẽ nâng thu nhập cao hơn từ 2-2,5 lần. Đây là hướng đi căn cơ để phát triển bền vững”.

HƯNG TÂN