Tìm hướng đi cho thanh long Bình Thuận

Nguồn tin: Báo Bình Thuận, 04/04/2016
Ngày cập nhật: 5/4/2016

Hai năm trở lại đây, sản xuất thanh long của tỉnh Bình Thuận đối mặt với nhiều thách thức. Giá cả bấp bênh, cộng thêm tình hình sâu bệnh hoành hành khiến nông dân gặp không ít khó khăn…

Mất dần lợi thế

Nổi rõ nhất là giá cả thanh long gần đây suy giảm rõ rệt so những năm trước. Tình hình sâu bệnh gây hại diễn biến khá phức tạp, đặc biệt là bệnh đốm nâu bùng phát trên diện rộng, khó kiểm soát. Mặt khác, hiện áp lực cạnh tranh rất lớn trên thị trường cả trong nước và xuất khẩu, nhất là về mặt chất lượng, mẫu mã và giá cả. Trong bối cảnh nhiều tỉnh trong và ngoài nước đang phát triển thanh long diện tích lớn, điển hình là Trung Quốc hiện trồng trên 20.000 ha.

Thống kê đến năm 2015, diện tích thanh long của tỉnh là 26.026 ha, tập trung ở Hàm Thuận Nam, Hàm Thuận Bắc, Bắc Bình… sản lượng gần 500.000 tấn. Hiện toàn tỉnh có trên 9.000 ha/9.855 hộ/432 cơ sở được chứng nhận VietGAP, 262 ha chứng nhận GlobalGAP và 54 cơ sở thu mua, kinh doanh thanh long đủ điều kiện an toàn thực phẩm trong sơ chế. Trong 2 tháng đầu năm 2016, diện tích thanh long tiếp tục phát triển mới 28,5 ha, tập trung ở Bắc Bình, Hàm Thuận Nam và TP. Phan Thiết. Nhưng năng suất và hiệu quả sản xuất giảm hơn (năm 2014 là 223,68 tạ/ha; năm 2015 là 219,93 tạ/ha). Nguyên nhân chủ yếu do nấm bệnh trên thanh long năm 2015 vẫn tiếp tục gây hại mạnh trong mùa chính vụ, nhiều lứa trái nông dân phải tỉa bỏ hoàn toàn…

Mặc dù diện tích thanh long an toàn sản xuất theo tiêu chuẩn VietGAP hơn 9.000 ha, nhưng thật sự chưa an toàn, còn mang tính hình thức. Tình trạng lạm dụng thuốc bảo vệ thực vật và chất kích thích tăng trưởng trên cây thanh long vẫn còn xảy ra, không đảm bảo đáp ứng nhu cầu ngày càng cao của thị trường về an toàn thực phẩm và phục vụ xuất khẩu ở các thị trường khó tính. Mặt khác, cơ sở hạ tầng cho các vùng sản xuất tập trung thanh long chưa được đầu tư bài bản, thiếu quy hoạch về điện, thủy lợi. Nhất là trong điều kiện hạn hán, thiếu nước xảy ra, nhiều vườn thanh long đã giảm năng suất rõ rệt. Hệ thống điện phục vụ sản xuất thanh long trái vụ trong các vùng sản xuất thanh long tập trung còn thiếu. Mặc dù có nhiều tổ chức nông dân như nhóm liên kết, tổ liên kết, hợp tác xã, liên minh sản xuất thanh long được thành lập và đi vào hoạt động nhưng vẫn chưa hình thành liên liết để thúc đẩy sản xuất và tiêu thụ thanh long ổn định. Hộ trồng thanh long chủ yếu vẫn bán sản phẩm qua thương lái, nên thường bị ép giá và chất lượng, nhất là vào chính vụ…

Cần nhiều giải pháp tháo gỡ

Trước những khó khăn, thách thức về tình hình sản xuất, thu mua, tiêu thụ thanh long thời gian qua, mới đây Thường trực Tỉnh ủy đã có buổi làm việc với UBND tỉnh và các sở, ngành, địa phương, bàn về vấn đề sản xuất, tiêu thụ thanh long trên địa bàn. Tại cuộc họp, Bí thư Tỉnh ủy Nguyễn Mạnh Hùng đã nêu lên những vấn đề đáng lo ngại liên quan đến trái thanh long Bình Thuận. Nhất là sản xuất thanh long chưa gắn với thị trường tiêu thụ; sản xuất thanh long VietGAP có lúc, có nơi còn mang tính hình thức; hạ tầng cơ sở vật chất phục vụ sản xuất, chế biến thanh long chưa đồng bộ; hoạt động của Hiệp hội Thanh long còn lỏng lẻo… Do đó, Bí thư Tỉnh ủy chỉ đạo, các sở ngành liên quan cần tăng cường công tác quản lý diện tích thanh long theo quy hoạch được duyệt; tiếp tục kiên trì chỉ đạo sản xuất thanh long an toàn theo tiêu chuẩn VietGAP, trong đó chú trọng đến chất lượng, không chạy theo số lượng. Hình thành các chuỗi sản xuất, tiêu thụ thanh long; tổ chức lại lực lượng thu mua. Trên cơ sở tạo điều kiện tốt nhất để doanh nghiệp gắn kết với các tổ chức nông dân; nâng cao vai trò của Hiệp hội Thanh long Bình Thuận để tăng hoạt động sản xuất, kinh doanh của các hội viên trên địa bàn tỉnh. Chú trọng công tác khuyến nông, tập trung chuyển giao tiến bộ kỹ thuật; ứng dụng các thành tựu mới để hạ giá thành sản phẩm...

Về phía UBND tỉnh, Chủ tịch UBND tỉnh Nguyễn Ngọc Hai cho rằng, cần xác định đầu tư cơ sở hạ tầng là một trong những giải pháp quan trọng nhằm giảm chi phí sản xuất của người dân. Đó là đảm bảo nguồn cung cấp điện ổn định phục vụ chong đèn thanh long trái vụ trong vùng quy hoạch. Phát triển hệ thống thủy lợi bền vững cho vùng sản xuất thanh long, đảm bảo nguồn nước tưới hợp lý. Triển khai quyết liệt, triệt để hơn nữa phòng, chống bệnh đốm nâu trên thanh long để mọi người tự giác thực hiện, không để bùng phát thành dịch. Lấy biện pháp phòng bệnh là căn cơ, gắn với ứng dụng và nhân rộng các tiến bộ kỹ thuật để giảm giá thành. Có giải pháp giữ gìn, bảo vệ và phát huy chỉ dẫn địa lý “Bình Thuận” đối với sản phẩm thanh long. Riêng vấn đề phát triển thị trường tiêu thụ, Chủ tịch UBND tỉnh chỉ rõ, cần phát triển hệ thống phân phối tại các thị trường, tiếp cận và sử dụng các chợ đầu mối, các hệ thống siêu thị làm cầu nối để tiêu thụ sản phẩm. Triển khai thực hiện tốt chương trình hợp tác, liên kết giữa Bình Thuận với các khu vực, tỉnh bạn…

Kiều Hằng