Doanh nghiệp thủy sản "chìm nổi" với biến động tỷ giá ngoại tệ

Trong những tháng đầu năm 2015, đồng USD tăng giá mạnh và đang tịnh tiến gần ngang bằng với đồng Euro, đồng Yên mất giá. Sự biến động tỷ giá các đồng ngoại tệ này trong những ngày qua không chỉ làm xáo trộn hoạt động kinh tế thế giới mà còn đang tác động mạnh mẽ đến sản xuất, XK của các DN thủy sản Việt Nam.

Mỹ - Nhật Bản và EU đang là 3 thị trường hàng đầu của DN XK thủy sản. Do đó, sự biến động của đồng USD, Yên và Euro đều tác động thường xuyên tới hoạt động XK của ngành thủy sản.

Mọi DN XK đều cố gắng thích ứng với sự rủi ro về biến động tỷ giá ngoại tệ. Có đến hơn 90% DN thủy sản lựa chọn USD là đồng tiền thanh toán thương mại quốc tế cho các đơn hàng. Đây là loại ngoại tệ có giá trị tương đối ổn định, ít rủi ro hơn so với đồng ngoại tệ khác. Tuy nhiên sự biến động đồng tiền này cũng đang ít nhiều ảnh hưởng đến sức cạnh tranh của DN Việt Nam trên thị trường Mỹ.

Năm 2014, giá tôm cao ở thị trường Mỹ là đòn bẩy cho sự tăng trưởng giá trị XK của thủy sản, không riêng gì nhóm sản phẩm tôm. Khi đó, thị trường dẫn đầu Mỹ chiếm đến 29,5% tổng giá trị XK. Nhưng bước sang năm 2015, sóng gió do thuế CBPG tăng cao, chịu sự cạnh tranh gay gắt từ các nguồn cung láng giềng vẫn chưa hết thì các DN lại “mệt” hơn khi giá đồng USD tăng cao so với tiền tệ của các nước khác, trong khi tỷ giá USD/VND không đổi. Điều này phần nào ảnh hưởng tiêu cực gián tiếp tới lợi nhuận của các DN XK tôm Việt Nam so với các nước đối thủ như: Thái Lan, Ấn Độ, Indonesia khi tỷ giá của nước họ đang được thả nổi và họ không phải chịu thêm thuế CBPG.

Năm 2014, EU là thị trường XK lớn thứ 2 của thủy sản Việt Nam với giá trị đạt 1,43 tỷ USD, chiếm 18,24% tổng kim ngạch. Trong đó, EU là thị trường XK lớn nhất của DN XK cá tra; thị trường lớn thứ 2 của DN XK cá ngừ và thị trường lớn 3 của DN XK tôm và mực bạch tuộc Việt Nam.

Gần đây, chương trình mua trái phiếu của Ngân hàng Trung ương châu Âu (ECB) tới thị trường tài chính khu vực đã khiến đồng Euro tiếp tục giảm sâu so với đồng USD và xuống mức thấp nhất trong vòng 12 năm qua. Điều này tiếp tục ảnh hưởng tới hoạt động XK của DN XK thủy sản Việt Nam sang khu vực này.

Theo phản ánh của một số DN XK hải sản, ngay quý I/2015, sự mất giá đồng Euro so với đồng USD khiến các nhà NK tại EU gặp bất lợi. Nhiều khách hàng trả giá thấp hơn so với trước từ 10 - 15%. Nhiều DN XK Việt Nam có NK cá ngừ để sản xuất XK sang EU đang đứng trước bài toán khó làm sao cân bằng được lợi nhuận một khi khách hàng đàm phán hạ giá bán trong khi nguyên liệu NK giá cao. Tình thế “tiến thoái lưỡng nan” này khiến của các DN XK lo sợ đánh mất bạn hàng và bị thu hẹp thị trường XK.

Năm 2014, XK mực, bạch tuộc và cá ngừ sang thị trường Nhật Bản - thị trường lớn thứ 2 của các DN Việt Nam gặp khó khăn. Đồng Yên mất giá cũng là một nguyên nhân khiến cho XK sang thị trường này sụt giảm mạnh.

Nhiều DN XK mực, bạch tuộc lớn phản ánh, trong năm 2014 và đầu năm 2015, nhiều khách hàng Nhật Bản gửi thư đề nghị giảm giá bán. Đồng yên mất giá ảnh hưởng mạnh với DN NK Nhật Bản nhất là với các DN liên doanh với DN Việt Nam để bao tiêu sản phẩm, những DN Nhật Bản truyền thống mạnh tay ký hợp đồng dài hạn 1 năm sẽ không có lời. Năm 2014, giá XK mực, bạch tuộc sang Nhật Bản giảm sâu khiến nhiều DN buộc phải đa dạng thị trường, tránh ảnh hưởng.

Nhật Bản là “thị trường giá cao” nhưng đòi hỏi khắt khe về chất lượng, kích cỡ, loại sản phẩm. Phần lớn khách hàng nước này đòi hỏi sản phẩm chế biến cầu kỳ hơn so với khách hàng EU. Tuy nhiên, giá NK nguyên liệu mực, bạch tuộc cho chế biến, XK sang Nhật Bản không rẻ. Điều đó khiến cả DN Việt Nam và Nhật Bản đều bị thiệt hại. Tuy nhiên, Nhật Bản là khách hàng lớn, truyền thống nên trong trường hợp biến động về tỷ giá lớn, thông thường các nhà XK Việt Nam và NK đều cố gắng chia sẻ rủi ro với nhau để giữ mối quan hệ hợp tác lâu dài.

Không có một chính sách hay biện pháp nào có thể khắc phục tối ưu sự rủi ro trước những biến động về tỷ giá. Các DN XK thủy sản cho rằng, không dễ dàng để “đòi” khách hàng trả đồng ngoại tệ nào có lợi hơn cho mình nếu muốn hợp tác bền vững. Nói chung, dù “chìm nổi” với sự lên xuống của tỷ giá ngoại tệ, nhưng DN XNK vẫn phải chấp nhận sống chung. Biện pháp tình thế là tiết giảm chi phí, cân đối sản xuất, kinh doanh để giảm bớt tối đa thiệt hại về sự biến động này đang là lựa chọn của các DN XK thủy sản.

Tạ Hà

Các tin chế biến, xuất nhập khẩu thủy hải sản:

Xem tiếp

Các tin năm 2015: 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 25 26 27 28 29 30 31 32 33 34 35 36 37 38 39 40 41 42 43 44 45 46

Các tin năm 2014| 2013 | 2012 | 2011 | 2010 | 2009 | 2008 | 2007