Giải đáp vướng mắc trong thực hiện Nghị định 36/2014/NĐ-CP

Nghị định 36/2014/NĐ-CP (NĐ36) ra đời nhằm mục tiêu đưa ngành hàng sản xuất cá tra phát triển theo hướng bền vững từ tất cả các khâu nuôi, chế biến đến xuất khẩu. Đây là nghị định đầu tiên về một đối tượng nuôi chủ lực, có lợi thế. Vì vậy, trong quá trình thực hiện sẽ phát sinh nhiều vấn đề cần điều chỉnh và giải quyết.

Qua hơn 6 tháng triển khai NĐ36, bước đầu đạt những kết quả quan trọng. Tổng diện tích nuôi cá tra năm 2014 đạt 5.500ha, tổng sản lượng đạt 1.100.000 tấn (bằng 104,8% kế hoạch). Sản lượng cá tra xuất khẩu đạt 750.000 tấn, kim ngạch xuất khẩu đạt 1,8 tỷ USD.

Từ sau khi nghị định được ban hành và có hiệu lực thi hành, Bộ NN và PTNT, Tổng cục Thủy sản đã tổ chức nhiều hội nghị, hội thảo phổ biến NĐ36, trao đổi về kế hoạch triển khai thực hiện, lắng nghe ý kiến phản hồi của người nuôi, doanh nghiệp, tập trung xây dựng các văn bản hướng dẫn và ngày 29/7/2014, Bộ NN và PTNT đã ban hành Thông tư số 23/2014/TT-BNNPTNT hướng dẫn thực hiện NĐ36, có hiệu lực từ ngày 12/9/2014, xây dựng lộ trình, kế hoạch hành động cụ thể theo hướng đảm bảo thực thi hiệu quả các quy định nêu tại NĐ36, đồng thời không gây khó khăn cho người nuôi và doanh nghiệp.

Để giải đáp những kiến nghị liên quan đến thực hiện NĐ36, ngày 13/1/2015, Bộ Nông nghiệp và PTNT đã có công văn trả lời tháo gỡ khó khăn tập trung vào ba nội dung chính:

Thứ nhất, về kiến nghị bỏ quy định tỷ lệ mạ băng không vượt quá 10%: Tại điểm b, khoản 3, Điều 6 NĐ36 quy định tỷ lệ mạ băng đối với sản phẩm phi lê cá tra xuất khẩu phù hợp với quy định của nước nhập khẩu. Các trường hợp khác (tức là nước nhập khẩu không quy định) thì áp dụng không vượt quá 10% như vậy không phải mọi trường hợp đều không vượt quá 10%. Mục đích của việc mạ băng là để bảo vệ sản phẩm nhằm giảm thiểu khả năng mất nước (cháy lạnh) gây suy giảm chất lượng sản phẩm trong quá trình bảo quản đông lạnh. Theo hướng dẫn của Ủy ban Thực phẩm quốc tế (CODEX), tỉ lệ mạ băng để đạt mục tiêu công nghệ thông thường là không quá 5%. Do đó, quy định tỉ lệ mạ băng không vượt quá 10% là cần thiết, phù hợp và đủ linh hoạt cho các doanh nghiệp trong chế biến sản phẩm cá tra phi lê đông lạnh chất lượng tốt để xuất khẩu và ngăn ngừa gian lận thương mại.

Thứ hai, về quy định hàm lượng nước tối đa cho phép 83% (điểm c, khoản 3, điều 6 NĐ36): tiếp thu kiến nghị của các doanh nghiệp chế biến, xuất khẩu, để cập nhật tình hình, làm sáng tỏ về cơ sở khoa học của quy định hàm nước tối đa trong Nghị định 36 và công khai, minh bạch, Bộ NN&PTNT đã chỉ đạo Cục Quản ly Chất lượng Nông lâm sản và thủy sản triển khai đề tài khoa học cấp cơ sở nghiên cứu bổ sung về hàm lượng nước trong cá tra phi lê đông lạnh, kết quả cho thấy: hàm lượng nước tự nhiên trong phi lê cá tra chưa qua chế biến (rửa, ngâm quay, cấp đông) là 79.70+/- 0.34%, không áp dụng lạm dụng chất kích thích tăng trưởng để tích nước trong cá tại công đoạn nuôi.

Việc sử dụng phụ gia nhóm phosphate là được phép theo quy định của Ủy ban Thực phẩm quốc tế để cải thiện chất lượng cảm qua, chống mất nước sau rã đông. Tuy nhiên, sử dụng phụ gia vừa đủ (tương ứng với hàm lượng nước là 83% và tỷ lệ tăng trọng là 15% là đã đạt được mục đích cải thiện chất lượng cảm quan, chống mất nước sau rã đông. Nếu lạm dụng phụ gia (ngâm quay kéo dài) đến hàm lượng nước là 85% - 86% thì tỷ lệ tăng trọng sẽ tương ứng từ 35 - 40%, có thể bị coi là gian lận thương mại, làm suy giảm chất lượng sản phẩm cá tra phi lê, bán giá thấp và dẫn đến nguy cơ cá tra Việt Nam bị cáo buộc, áp thuế chống bán phá giá tại các thị trường (chấp nhận điều này tương tự việc chấp nhận bơm tạp chất vào tôm và bơm nước vào gia súc trước khi giết mổ).

Như vậy, quy định tỷ lệ mạ băng tối đa không quá 10% và hàm lượng nước tối đa trong cá phi lê đông lạnh không quá 83% (tương ứng với tăng trọng là 15%) là có đủ độ tin cậy, cơ sở khoa học và thực tiễn để từng bước nâng cao chất lượng, giá trị và đảm bảo phát triển bền vững sản phẩm cá tra Việt Nam. Hiện nay, việc xuất khẩu thủy sản của Việt Nam chủ yếu qua các doanh nghiệp nhập khẩu, chứ không trực tiếp đến hệ thống bán lẻ nên sự thay đổi này ảnh hưởng đến lợi nhuận của nhà nhập khẩu và doanh nghiệp xuất khẩu Việt Nam cho nên lý giải vì sao các nhà nhập khẩu và doanh nghiệp xuất khẩu Việt Nam phản ứng quyết liệt và không muốn thay đổi. Việc không kiểm soát chất lượng và để tự doanh nghiệp kê khai đã diễn ra trước khi có Nghị định 36 và hậu quả là dẫn đến khủng hoảng.

Thứ ba, về thời hạn chuyển tiếp thực hiện quy định về hàm lượng nước, tỷ lệ mạ băng, để tháo gỡ khó khăn cho doanh nghiệp, NĐ36 đã quy định khoảng thời gian chuyển tiếp tương đối dài (6 tháng, từ 20/6/2014 - 1/1/2015) về thực hiện các quy định đối với mạ băng và hàm lượng nước để doanh nghiệp tiêu thụ sản phẩm theo các hợp đồng đã ký kết cũng như tạo điều kiện để doanh nghiệp đàm phán, ký kết hợp đồng mới với nhà nhập khẩu và điều chỉnh kế hoạch sản xuất. Đến hết ngày 20/12/2014, theo báo cáo của các doanh nghiệp chế biến, xuất khẩu vẫn còn một lượng lớn sản phẩm chưa đáp ứng đúng quy định của NĐ36 về tỷ lệ mạ băng, hàm lượng tối đa.

Tuy nhiên để tháo gỡ khó khăn cho doanh nghiệp, Bộ NN và PTNT vẫn đề xuất và được Chính phủ đồng ý đưa vào Nghị quyết số 101/NQ-CP ngày 31/12/2014 phiên họp thường kỳ tháng 12/2014, thống nhất chưa thực hiện các quy định về hàm lượng nước, tỷ lệ mạ băng đến hết ngày 31/12/2015, thực hiện chỉ đạo của Chính phủ, ngày 7/1/2015, Bộ NN và PTNT đã phối hợp với Bộ công thương, hiệp hội cá tra Việt Nam, Vasep để trao đổi kế hoạch triển khai thực hiện.

Thu Hiền

Các tin chế biến, xuất nhập khẩu thủy hải sản:

Xem tiếp

Các tin năm 2015: 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 25 26 27 28 29 30 31 32 33 34 35 36 37 38 39 40 41 42 43 44 45 46

Các tin năm 2014| 2013 | 2012 | 2011 | 2010 | 2009 | 2008 | 2007