Tạo lập, quản lý và phát triển nhãn hiệu chứng nhận Xoài Cát Chu Cao Lãnh (Đồng Tháp)

Nguồn tin: Báo Đồng Tháp, 09/12/2015
Ngày cập nhật: 10/12/2015

Để bảo tồn và phát huy những giá trị mà giống xoài Cát Chu mang lại, phòng Nông nghiệp và Phát triển Nông thôn (NN&PTNT) huyện Cao Lãnh được UBND tỉnh Đồng Tháp giao chủ trì thực hiện Dự án “Tạo lập, quản lý và phát triển nhãn hiệu chứng nhận Xoài Cát Chu Cao Lãnh” theo Quyết định số 2204/QĐ-TTg ngày 6/12/2010 của Thủ tướng Chính phủ về việc phê duyệt Chương trình hỗ trợ phát triển tài sản trí tuệ của doanh nghiệp giai đoạn 2011 - 2015.

Xoài cát chu Cao Lãnh. Ảnh: Anh Thư

Việc phát triển nhãn hiệu chứng nhận Xoài Cát Chu Cao Lãnh đã góp phần xây dựng và bảo vệ thương hiệu đặc sản của địa phương, qua đó tạo liên kết giữa các hộ sản xuất, kinh doanh trong việc xây dựng, phát triển sản phẩm thế mạnh của huyện, giúp tăng khả năng cạnh tranh, mở rộng thị trường tiêu thụ, tăng thêm thu nhập cho nhà nông.

Nằm ven phía Bắc sông Tiền thuộc vùng Đồng Tháp Mười, huyện Cao Lãnh với diện tích tự nhiên khoảng 490km2 (đứng thứ 2 tỉnh Đồng Tháp), trong đó đất nông nghiệp là 410km2 (chiếm 84,2% diện tích tự nhiên của huyện), phần lớn là đất phù sa màu mỡ, rất thích hợp cho phát triển sản xuất nông nghiệp toàn diện, nhất là việc xây dựng vùng chuyên canh cây ăn trái. Diện tích trồng xoài ở huyện Cao Lãnh là 3.695ha (chiếm 40,2% diện tích xoài toàn tỉnh), sản lượng hàng năm trên 37.000 tấn (chiếm gần 50% sản lượng xoài toàn tỉnh). Mặc dù là địa phương có diện tích và sản lượng xoài lớn nhất trong tỉnh nhưng sản phẩm xoài Cao Lãnh chưa có sự khác biệt so với sản phẩm xoài khác, chưa vươn xa ra thị trường thế giới, giá cả đầu ra không ổn định, được mùa lại rớt giá.

Theo tập quán trước đó của nhiều người dân nơi đây, việc canh tác các giống xoài trên địa bàn huyện thường manh mún, nhỏ lẻ và phân tán; quy mô sản xuất chủ yếu là hộ gia đình nên kỹ thuật canh tác, chăm sóc, khai thác và bảo quản cũng khác nhau... từ đó chất lượng trái không đồng đều, sản lượng cung ứng thấp, không ổn định, chưa đáp ứng được yêu cầu của khách hàng hợp đồng tiêu thụ với số lượng lớn. Bên cạnh đó, do chưa có sự đầu tư, ứng dụng tiến bộ khoa học và công nghệ nên năng suất và sản lượng xoài phụ thuộc rất nhiều vào thời tiết, sản phẩm xoài không đồng đều, tỷ lệ sâu bệnh cao; việc phân loại, đóng gói và bảo quản chủ yếu là biện pháp thủ công nên tỷ lệ hư hỏng cao...

Nhằm nâng cao năng lực cạnh tranh của sản phẩm xoài và bảo vệ quyền lợi của người sản xuất, năm 2013, UBND huyện Cao Lãnh đăng ký với Sở Khoa học và Công nghệ Đồng Tháp thực hiện Dự án “Tạo lập, quản lý và phát triển nhãn hiệu chứng nhận cho sản phẩm Xoài Cát Chu Cao Lãnh” dùng cho sản phẩm xoài Cát Chu của huyện Cao Lãnh, tỉnh Đồng Tháp.

Thu hoạch xoài cát chu Cao Lãnh ở hợp tác xã xoài Mỹ Xương. Ảnh: Mỹ Lý

Dự án được triển khai tại 7 xã (Mỹ Xương, Mỹ Hiệp, Bình Hàng Tây, Mỹ Long, Mỹ Hiệp, Bình Thạnh, Mỹ Hội) và thị trấn Mỹ Thọ thuộc huyện Cao Lãnh, trên diện tích 3.685ha. Sau 2 năm triển khai thực hiện, ngày 17/8/2015, Cục Sở hữu trí tuệ (Bộ Khoa học và Công nghệ) đã ký Quyết định số 48971/QĐ-SHTT về việc cấp Giấy chứng nhận đăng ký nhãn hiệu số 248993 (loại hình nhãn hiệu chứng nhận) cho Phòng NN&PTNT huyện Cao Lãnh đối với sản phẩm xoài Cát Chu. Với kết quả đạt được, Dự án là tiền đề quan trọng để nâng cao uy tín sản phẩm xoài của huyện Cao Lãnh trên thị trường trong nước và xuất khẩu; đồng thời nâng cao hiệu quả kinh tế trong sản xuất nông nghiệp tại địa phương, góp phần thực hiện các mục tiêu phát triển kinh tế - xã hội của huyện nói riêng và tỉnh Đồng Tháp nói chung.

Phòng NN&PTNT đã thành lập được tổ quản lý và kiểm soát nhãn hiệu chứng nhận, qua đó giúp các nhà vườn trên địa bàn huyện yên tâm sản xuất; người dân vùng dự án chủ động tiếp nhận chuyển giao công nghệ, qua đó nâng cao trình độ thâm canh xoài. Cao Lãnh là huyện đi đầu trong việc ứng dụng các tiến bộ khoa học và công nghệ trong trồng xoài như: tỉa cành, tạo tán, xử lý ra hoa, bao trái, sản xuất theo quy trình kỹ thuật chuẩn... Đặc biệt là sản xuất rải vụ theo hướng an toàn nhằm tạo nguồn nguyên liệu ổn định cung cấp cho thị trường. Ngoài ra, Phòng cũng tổ chức tập huấn cho nhiều lượt cán bộ của Tổ quản lý nhãn hiệu nắm vững hệ thống các văn bản phục vụ quản lý và cách thức quản lý nhãn hiệu chứng nhận Xoài Cát Chu Cao Lãnh.

Thông qua các buổi tập huấn, nhà vườn được bổ sung những kiến thức cơ bản về kỹ thuật trồng, chăm sóc, xử lý ra hoa theo từng mùa (mùa thuận - mùa nghịch), thu hoạch xoài; quy định sử dụng nhãn hiệu chứng nhận, nhãn mác và bao bì cho người sản xuất xoài trên địa bàn. Tuyên truyền, hướng dẫn người sản xuất và kinh doanh sản phẩm Xoài Cát Chu Cao Lãnh hiểu về giá trị của nhãn hiệu chứng nhận; các điều kiện và cách đăng ký sử dụng nhãn hiệu chứng nhận Xoài Cát Chu Cao Lãnh.

Dự án nay đã tạo được sự liên kết giữa các cơ quan quản lý, nhà khoa học ở các viện nghiên cứu, trường đại học. Cụ thể như, Khoa Nông nghiệp và Sinh học ứng dụng (Trường Đại học Cần Thơ), Bộ môn Phát triển thị trường (Viện Nghiên cứu cây ăn quả miền Nam), Trung tâm Khuyến nông và Khuyến ngư tỉnh, Trạm Khuyến nông huyện và người dân tham gia thực hiện trong chuyển giao, tiếp nhận những tiến bộ kỹ thuật trong canh tác, những kinh nghiệm hay trong tổ chức sản xuất và tiêu thụ sản phẩm. Từ đây, người dân biết cách ghép để xoài ra trái sớm và cho trái nghịch mùa mang lại giá trị kinh tế cao, chủ động trong việc bảo quản và tiêu thụ sản phẩm, qua đó tạo nhiều công ăn, việc làm, tăng thu nhập...

Dự án cũng góp phần quan trọng vào việc xây dựng và bảo vệ thương hiệu đặc sản của địa phương, giúp liên kết các hộ sản xuất, kinh doanh cùng xây dựng, bảo vệ sản phẩm đặc sản của huyện, 2 năm liền (2013 - 2014) giống xoài này được tôn vinh là sản phẩm nông nghiệp tiêu biểu của cả nước.

Logo xoài cát chu Cao Lãnh. Ảnh: Anh Thư

Với kết quả đạt được, Dự án là tiền đề quan trọng để nâng cao uy tín sản phẩm xoài của huyện Cao Lãnh trên thị trường trong nước và xuất khẩu, đồng thời nâng cao hiệu quả kinh tế trong sản xuất nông nghiệp địa phương, góp phần thực hiện các mục tiêu phát triển kinh tế - xã hội của huyện Cao Lãnh. Ngoài ra, việc tạo lập, quản lý và phát triển nhãn hiệu chứng nhận còn góp phần hình thành vùng sản xuất xoài chuyên canh bền vững, gắn với Đề án phát triển du lịch sinh thái. Bên cạnh đó, dự án góp phần phát triển một ngành hàng có tiềm năng của địa phương và là 1 trong 4 mặt hàng (lúa gạo, xoài, vịt, cá điêu hồng) chủ lực của huyện trong Đề án tái cơ cấu ngành nông nghiệp huyện Cao Lãnh.

Xoài Cát Chu Cao Lãnh là giống xoài có từ rất lâu đời của huyện Cao Lãnh (Đồng Tháp). Xoài Cát Chu (tên khoa học là Mangifera indica), có trọng lượng trung bình 350 - 450g/trái, hình thon dài, khi chín vỏ màu vàng nhạt. Thịt xoài Cát Chu ít xơ, mềm mà hơi dai, lại rất ngọt và thơm. Xoài Cát Chu có năng suất rất cao, dễ trồng, thích hợp với nhiều loại đất (nhất là đất phù sa ven sông Cửu Long). Đặc biệt, xoài Cát Chu được trồng ở vùng đất Cao Lãnh lại có vị ngọt đậm đà, mang nét đặc trưng rất riêng mà không nơi nào có được.

Nguyễn Anh Thư (Phòng Nông nghiệp và Phát triển Nông thôn huyện Cao Lãnh)