Bài học về dự báo thị trường

Thời gian qua, nhiều doanh nghiệp (DN) xuất khẩu hàng hóa luôn rơi vào tình thế bị động khi cung- cầu thị trường chênh lệch. Khi thị trường thấp điểm, DN ứ hàng tồn kho; thị trường cao điểm, DN không có hàng để bán. Một số chuyên gia thị trường cho rằng, lâm vào tình cảnh này do DN không đủ thông tin về cung - cầu thị trường và một phần vì khả năng tài chính yếu. Nội lực của DN yếu là hạn chế đã tồn tại nhiều năm qua và DN cần chính là sự tiếp sức của các ngành chức năng trong việc cung cấp thông tin dự báo cho DN. Trong buổi làm việc với ngành công thương thành phố Cần Thơ gần đây, một vị lãnh đạo thành phố chất vấn: Ngành công thương dựa vào cơ sở nào để viết báo cáo giá một số sản phẩm tháng này tăng vài ngàn đồng so với tháng trước? Nhưng phần trả lời của ngành công thương chưa thỏa mãn yêu cầu của lãnh đạo thành phố. Thông tin cung - cầu thị trường, cách tính giá thành sản xuất, giá bán trên thị trường đòi hỏi sự hợp sức tổng hợp của nhiều ngành. Tuy nhiên, sự phối hợp của các ngành để đưa ra dự báo thị trường thời gian qua chưa thực sự hữu ích cho DN.

Nuôi cá tra tại Công ty TNHH Ngọc Tiên, huyện Cờ Đỏ, TP Cần Thơ. Ảnh: THU HÀ

Trong hội nhập kinh tế quốc tế, đòi hỏi DN phải chuẩn bị rất nhiều hành trang đi vào sân chơi lớn để cạnh tranh và tồn tại. Thời gian qua, có rất nhiều DN thành công khi khẳng định được thương hiệu thị trường nội địa và xuất khẩu nhưng cũng không ít DN chới với trong sân chơi toàn cầu hóa. Hệ lụy là nhiều DN rơi tự do, chấp nhận mua bán, sáp nhập DN, hoặc tuyên bố phá sản, thu hẹp sản xuất chờ cơ hội. Đơn cử như DN ngành chế biến cá tra xuất khẩu ở ĐBSCL, sau thời gian phát triển quá nóng, cung vượt cầu và những tác động của các rào cản thương mại, kỹ thuật từ các nước nhập khẩu khiến không ít DN chùn bước. Trong các địa phương vùng ĐBSCL, TP Cần Thơ hiện đứng thứ 3 (sau Đồng Tháp, An Giang) về diện tích nuôi cá tra. Theo thống kê của ngành nông nghiệp thành phố, đến nay, diện tích nuôi cá tra toàn thành phố đạt gần 690ha, giảm so với cùng kỳ, tập trung nhiều nhất ở huyện Vĩnh Thạnh, quận Thốt Nốt (khoảng 490ha). Ông Nguyễn Minh Thạnh, Phó Giám đốc Sở NN&PTNT TP Cần Thơ, cho biết: Giá cá tra nguyên liệu thấp, đầu ra khó khăn khiến người nuôi và DN đều ngán đầu tư. Giá thành sản xuất hiện khoảng 23.000 đồng/kg trong khi giá bán không cao hơn giá thành sản xuất, nhiều người nuôi bị thua lỗ, người nuôi khá nhất cũng chỉ huề vốn, số có lời rất ít. Hoạt động nội tại của ngành cá tra còn kém, một số DN cạnh tranh nhau, hạ giá bán và đã có những lô hàng kém chất lượng bị trả về.

Trên địa bàn thành phố Cần Thơ hiện có khoảng 30 nhà máy chế biến cá tra của 22 DN. Tuy nhiên, trong số này chỉ có 6 DN hoạt động tốt, 7 DN nằm ở mức khá, 4 DN hoạt động cầm chừng, 4 DN chuyển sang chế biến đối tượng thủy sản khác, 1 DN tạm ngưng hoạt động chờ cổ phần hóa. Theo phản ánh của một DN nuôi cá tra trên địa bàn thành phố, diện tích nuôi cá tra phát triển quá nhanh thời gian qua trong khi việc mở rộng thị trường tiêu thụ tăng chậm. Ở những thị trường lớn đòi hỏi chất lượng nghiêm ngặt, có thị trường từ yêu cầu bảo hộ DN nội địa đã dựng lên rào cản thương mại, kỹ thuật để hạn chế nhập khẩu khiến DN ngành cá tra Việt Nam lao đao. DN vừa ứng phó với thị trường nước ngoài, vừa đối mặt với cạnh tranh gay gắt ở thị trường nội địa, nhiều DN tiềm lực yếu rơi vào tình cảnh tiến thoái lưỡng nan. Hiện tại Việt Nam, có một vài DN xuất khẩu cá tra có tiềm lực rất mạnh đã mạnh dạn đầu tư kho ngoại quan ở thị trường Mỹ, họ đưa hàng đã chế biến sang dự trữ vào kho và chờ giá cao. Trong tình thế phải tồn tại, muốn bán được hàng, một số DN đã hạ giá bán. Hệ lụy của bán dưới giá thành sản xuất khiến trật tự ngành cá tra bị đảo lộn.

Từ thực trạng trên, ngành chức năng khuyến cáo DN và người nuôi cần liên kết lại để làm thị trường, chủ động đầu ra, các DN cùng ngành bắt tay nhau xây dựng thương hiệu, đưa sản phẩm cá tra thành sản phẩm quốc gia. Nhưng trên thực tế, liên kết ngành cá tra thời gian qua không nhiều. Một thực tế khác là ngành nông nghiệp khuyến cáo người nuôi và DN áp dụng các tiêu chuẩn như GAP, Global GAP, VietGAP... vào nuôi trồng, chế biến nhưng để đạt các tiêu chuẩn trên là câu chuyện rất dài. Theo ông Nguyễn Minh Thạnh, Phó Giám đốc Sở NN&PTNT TP Cần Thơ, Giấy chứng nhận các tiêu chuẩn quốc tế có thời hạn 1 năm, hiện chi phí cấp lần đầu khoảng 5.000- 6.000 USD, tái cấp lần sau cũng mất khoảng 2.000 USD. Chi phí này khá cao nên nhiều người nuôi và DN ngán ngại. Tính đến thời điểm này, diện tích nuôi cá tra trên địa bàn thành phố đạt tiêu chuẩn GAP, Global GAP, VietGAP... chỉ khoảng 70ha (cùng kỳ năm 2013 là 150ha). Dù vậy, ngành nông nghiệp thành phố vẫn kiên trì khuyến cáo người nuôi áp dụng tiêu chuẩn quốc tế vào sản xuất, chế biến vì đây là con đường phát triển bền vững và tiến tới xây dựng thương hiệu cho con cá tra. Thương hiệu mạnh, có dự báo thị trường chính xác và phát triển hài hòa là con đường mà ngành cá tra buộc phải hướng tới.

Gia Bảo

Các tin chế biến, xuất nhập khẩu thủy hải sản khác:

Xem tiếp

Các tin năm 2014: 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 25 26 27 28 29 30 31 32 33 34 35 36 37 38 39 40 41

Các tin năm 2013 | 2012 | 2011 | 2010 | 2009 | 2008 | 2007