Người tiên phong đưa chôm chôm “vượt vũ môn”

Nguồn tin: Báo Đồng Khởi, 20/10/2014
Ngày cập nhật: 21/10/2014

Anh Phùng Văn Hiền bên khu vườn sản xuất theo chuẩn GlobalGAP của mình.

Trong khi thị trường Mỹ vừa nhá nhem mở cửa cho một vài loại trái cây của Việt Nam, bà con Bến Tre nói riêng phấn khởi nhưng chưa chú trọng việc nâng cao chất lượng nông sản để được hưởng lợi từ mối giao thương này.

Thế nhưng, hơn một năm trước, sản phẩm chôm chôm (trên diện tích 10ha) của Nhóm Dịch vụ nông nghiệp (gọi tắt là Nhóm) khoảng 30 người, ở ấp Tiên Phú 1, xã Tiên Long, huyện Châu Thành, dưới sự điều hành của “nhạc trưởng” Phùng Văn Hiền, sinh năm 1971 - Giám đốc công ty TNHH Trái cây Nhiệt Đới, đã có mặt ở thị trường nông sản EU (châu Âu) - nơi mà các nhà xuất khẩu đánh giá là thị trường khó tính nhất. Và trước đó, từ năm 2011, Nhóm đã xuất hàng với nhiều đối tác Mỹ. Kế hoạch của Nhóm hiện nay là sản xuất thêm nhãn E-Dor (nhãn Thái), mở rộng thêm diện tích chôm chôm để chinh phục tiếp 24 tiểu bang khác của thị trường nông sản Mỹ, cũng như mở rộng thêm ở thị trường EU... Tất cả đều sản xuất theo chuẩn GlobalGAP, VietGAP, với bí quyết là cho trái rải vụ.

Đến nơi sản xuất sạch

Câu chuyện “vượt vũ môn” tầm cỡ của anh Hiền đã khiến chúng tôi ngưỡng mộ và tạo sự bất ngờ đầy thú vị trong lần đầu gặp anh vào một ngày trưa tháng 10. Anh Hiền có làn da rám nắng, thân hình nhỏ nhắn, hơi gầy và ăn mặc “rặt ri” một nông dân chính hiệu. Chiếc điện thoại anh mang theo bên người cứ reo liên tục. Đó là những cuộc gọi của các thành viên trong Nhóm, khách hàng hoặc bà con hỏi về kỹ thuật chăm sóc cây trồng. Bao trùm buổi trò chuyện cùng anh là ý chí kiên định, khát vọng cháy bỏng để nâng giá trị hàng nông sản từ suy nghĩ và những việc đã làm được. Anh chia sẻ: “Tôi sẵn sàng tư vấn về quy trình sản xuất sạch với bất cứ vườn nào có nhu cầu, sau đó mua lại với giá cao hơn thị trường khoảng 30%. Hơn nữa, môi trường vườn tược sẽ không chịu ảnh hưởng của phân thuốc độc hại. Hiện nay còn nhiều người e ngại, không chịu làm mà chờ có thị trường trước. Điều này là một trở ngại lớn bởi không có hàng tốt thì làm sao tìm được thị trường”.

Trụ sở anh Hiền làm việc đơn giản là dãy nhà nhỏ nằm trong vườn chôm chôm xum xuê của gia đình, phía gần cuối con lộ đan ngoằn ngoèo xuyên qua những mảnh vườn ở ấp Tiên Phú 1. Căn nhà tuy nhỏ nhưng rất ngăn nắp, phân định rạch ròi với nhau bằng các kho chứa bao bì, thuốc, dụng cụ phục vụ đóng gói… và được dán bảng cảnh báo nghiêm khắc đối với từng công đoạn và bất cứ người nào bước vào. Ngoài vườn, những lọ thuốc bảo vệ thực vật khi sử dụng xong đều được thu gom vào nhà chứa; bảng liệt kê chi tiết về ngày giờ phun thuốc,… tất cả được thực hiện một cách trật tự, gọn gàng. “Mình phải làm việc một cách “tử tế” mới đạt nông sản chất lượng mà khách hàng châu Âu cần”- anh Hiền khẳng định.

Tiến vào thị trường Châu Âu

Giữa năm 2011, 10ha chôm chôm của anh đã được chứng nhận đạt tiêu chuẩn VietGAP và cung ứng cho các khách hàng từ TP. Hồ Chí Minh xuất khẩu. Giá bán tại vườn chỉ cao hơn giá chợ vài ngàn đồng. “Mình trồng cực khổ để cây cho trái, còn các công ty chỉ cần “hô biến” vài thao tác là hàng của mình bay sang Mỹ” - anh Hiền bày tỏ bức xúc. Sau đó, anh quyết định thiết kế website, tranh thủ việc tiếp thị ngay cả với những họ hàng du học nước ngoài. Anh thành lập hẳn công ty để lo giải quyết vấn đề liên quan thủ tục pháp lý và đồng vốn. Không lâu sau đó, anh được đối tác bên Mỹ cấp mã thuế nhập khẩu đối với chuẩn VietGAP. “Sau khi chinh phục được thị trường Mỹ, tôi thống nhất Nhóm nâng cấp lên chuẩn GlobalGAP để tiến vào thị trường EU” - anh Hiền cho biết. Anh nói thêm: Xuất sang thị trường EU là một thử thách lớn đối với các nhà xuất khẩu bởi không chỉ đòi hỏi tiêu chuẩn cao, kiểm tra nghiêm ngặt mà còn nhiều rủi ro. Đặc biệt, lần kiểm tra cuối cùng trước khi nhập cảng, nếu không qua được, ngoài mất trắng, còn phải đóng phí để hủy hàng. Một trở ngại lớn nữa là phí vận chuyển từ Việt Nam sang EU tương đối cao nên nếu đóng container xuất khẩu bằng đường biển với số lượng lớn sẽ không thể cạnh tranh nổi với hàng đông lạnh của các nước Thái Lan, Mê-xi-co, Nam Mỹ; nếu xuất khẩu bằng đường hàng không ngoài chịu chi phí cao, cũng phải sản xuất rải vụ để tránh vụ mùa chính ở bên đó thì mới bán giá cao được.

Mọi chuyện thật sự không dễ dàng, đầu năm 2013, chôm chôm của anh Hiền tuy đã được kiểm tra đạt chuẩn GlobalGAP nhưng nhiều tháng ròng tìm kiếm vẫn chưa có khách hàng châu Âu. “Đến khi có khách hàng, việc xuất khẩu gặp không ít khó khăn, nhiều đợt kiểm tra không thành khiến chúng tôi chán nản. Đến tháng 7-2013, tức hơn nửa năm khi sản xuất thành công theo chuẩn GlobalGAP, 300kg chôm chôm của chúng tôi được nhập cảng Anh quốc. Và những tháng cuối năm 2013, công ty xuất được hơn 100 tấn sang thị trường các nước Nga, Đức, Pháp, Ý, Hà Lan...” - anh Hiền phấn khởi nhớ lại.

Sản xuất sạch là “con đường sáng”

Tìm thị trường vốn đã khó, nhưng khâu sản xuất càng khó khăn hơn. Anh Hiền trăn trở: “Quy định 14 ngày sau phun thì thu hoạch. Tuy nhiên sau ngày phun 16 ngày, khi kiểm tra, dư lượng thuốc vẫn vượt mức an toàn cho phép, thế là bị loại. Điều đáng nói là, thị trường thuốc bảo vệ thực vật hiện nay như cái chợ “chồm hổm”, nên dù tuân thủ theo sự chọn lựa của phía tổ chức vẫn bị vi phạm. Hay vườn của mình luôn phải bỏ hết hàng rìa, chấp nhận thất thoát do bị dính thuốc phun xịt của vườn nhà bên cạnh…”.

Mô hình Nhóm được UBND xã Tiên Long đầu tư tập huấn kỹ năng và vận động thành lập cuối năm 2012 với mục đích giúp tạo việc làm cho thanh niên địa phương thoát nghèo. “Việc chuyên thuê những mảnh vườn kém hiệu quả canh tác để cải tạo theo quy trình sản xuất sạch và cho các thành viên tùy khả năng đầu tư, đã góp phần rất lớn vào sự phát triển kinh tế vườn tại địa phương, tạo việc làm ổn định cho người dân thoát nghèo bền vững, phát triển phong trào sản xuất sạch tại địa phương. Đó là nỗ lực của cả Nhóm, trong đó có sự đóng góp to lớn của anh Hiền. Hiện quy mô sản xuất của Nhóm còn khá khiêm tốn nhưng chúng tôi tin thời gian tới sẽ tiếp tục phát triển. Mong rằng các ngành chức năng hỗ trợ, tạo điều kiện để mô hình này phát triển rộng rãi hơn” - ông Bùi Trung Chỉnh - Phó Chủ tịch UBND xã Tiên Long nói.

Cánh cửa xuất khẩu nhãn sang Mỹ vừa mở cách đây không lâu. Thế nhưng anh Hiền đã đầu tư trồng gần 10ha nhãn E-Dor (được Mỹ cấp mã thuế nhập khẩu, sản xuất theo chuẩn VietGAP, tại xã An Nhơn, huyện Châu Thành, tỉnh Đồng Tháp), đang trong giai đoạn thu hoạch để xuất khẩu. “Tôi sẽ vận động bà con ở Tam Hiệp, Long Hòa (Bình Đại) trồng nhãn E-Dor để thu mua vì hiện nay bà con chủ yếu trồng nhãn xuồng vỏ mỏng nên sẽ gặp nhiều bất lợi trong xuất khẩu” - anh Hiền tiết lộ.

Thái Phương