Sơn La: Mắc ca - mở hướng cho nông dân chuyển đổi cây trồng

Nguồn tin: Báo Sơn La, 23/11/2012
Ngày cập nhật: 26/11/2012

Thực hiện dự án “Xây dựng mô hình trồng, thâm canh cây mắc ca tại Tây Bắc và Tây Nguyên” của Trung tâm Khuyến nông Quốc gia, năm 2012, Trung tâm Khuyến nông đã chỉ đạo Trạm Khuyến nông huyện Mai Sơn (Sơn La) tiếp nhận và triển khai mô hình tại bản Nà Kẹ, xã Chiềng Mung.

Cây mắc ca trồng tại Trại thực nghiệm và nhân giống cây trồng cạn Mường Hồng (Mai Sơn).

Sau thời gian thực hiện, mô hình đã đạt được kết quả bước đầu, mở thêm hướng cho nông dân chuyển đổi cây trồng, tăng thu nhập trên đơn vị diện tích đất canh tác.

Dự án trồng thâm canh cây mắc ca, với tổng diện tích 39,3 ha, chia làm 3 giai đoạn: năm 2012 trồng 13,8 ha tại bản Nà Kẹ, xã Chiềng Mung, (Mai Sơn) với 25 hộ tham gia; dự kiến năm 2013 sẽ trồng 13 ha và năm 2014 trồng 12,5 ha trên địa bàn huyện Mai Sơn. Ngay sau khi tiếp nhận dự án, Trung tâm Khuyến nông tỉnh đã chỉ đạo Trạm Khuyến nông Mai Sơn chọn địa điểm, chọn hộ triển khai, tổ chức tập huấn kỹ thuật cho các hộ tham gia mô hình và cung ứng giống cây trồng, phân bón cho nông dân bảo đảm chất lượng, theo hình thức hỗ trợ 100% cây giống, 50% lượng phân bón; nông dân góp đất, công lao động và 50% lượng phân bón. Kết quả năm 2012 đã trồng 13,8 ha, tỷ lệ cây sống đạt 95%, cây bắt đầu phát lộc cành non.

Bà Nguyễn Thị Nhàn, Phó Giám đốc Trung tâm Khuyến nông tỉnh cho biết: Các bước triển khai mô hình đúng quy trình gắn với tuyên truyền để các hộ tham gia mô hình hiểu về giá trị kinh tế của cây mắc ca. Đồng thời, tập huấn chuyển giao kỹ thuật và thực hiện đầy đủ quyền lợi cho các hộ tham gia mô hình. Tỷ lệ cây sống đạt 95% cho thấy mô hình bước đầu đã thành công.

Mắc ca trồng để lấy hạt (trong quả mắc ca). Hạt mắc ca là thực phẩm cao cấp, ngon, bổ, giàu chất béo, giàu nhiệt năng, dùng để chế biến nhân bánh, sôcôla, nước uống, dầu salat, ngoài ra còn có thể làm dầu dưỡng da, dầu dược liệu. Hiện tại, tiềm năng của thị trường mắc ca vô cùng lớn, toàn thế giới mới chỉ sản xuất được khoảng 12 vạn tấn/năm, trong khi nhu cầu cao gấp 4-5 lần và giá vẫn tăng liên tục. Trồng cây mắc ca ghép, chăm sóc tốt sau 3 năm sẽ cho bói quả, cho thu nhập từ năm thứ 5 (tuổi thọ trên 100 năm). Mỗi ha mắc-ca (360 cây) đến thời kỳ định hình năm thứ 12 đến năm thứ 15 trở đi cho năng suất khoảng 2 tấn hạt, giá trung bình hiện nay 25 USD/kg (tương đương gần 450.000 đồng/kg), có thể đạt 50 nghìn USD/ha/năm. Ngoài làm đất và bón phân như các loại cây lấy quả đang được trồng đại trà như: cam, quýt, nhãn, vải, cây mắc ca ít đòi hỏi chăm sóc khắt khe; sâu bệnh hại ít nghiêm trọng, trừ việc phải thu sản phẩm kịp thời để tránh tổn thất do chuột, sóc ăn. Trồng mắc ca có nhiều thuận lợi cho nông dân ở khâu thu hoạch bởi khi chín vỏ quả chuyển từ màu xanh sang màu nâu, quả khô vỏ nứt tự rụng xuống đất, có thể tách lấy hạt ngay tại vườn. Mùa thu hoạch đúng thời điểm khô hanh đầu đông ở miền Bắc nên việc phơi khô, bảo quản dễ thực hiện.

Ông Nguyễn Văn Toàn, cán bộ khuyến nông xã Chiềng Mung nói: Trồng cây mắc ca có hai phương thức trồng xen và trồng thuần. Những năm đầu khi cây chưa khép tán, chúng tôi khuyến cáo bà con trồng xen các loại cây họ đậu để tăng thu nhập mà không ảnh hưởng đến quá trình phát triển quang hợp của cây. Hiện tại, một số hộ trồng xen cây đậu xanh, đậu đen và đỗ tương; đậu, đỗ trồng xen diện tích trồng mắc ca đã cho thu hoạch, năng suất đạt 1,8 tấn/ha.

Còn ông Tòng Văn Thiên, bản Nà Kẹ, xã Chiềng Mung tâm đắc: Gia đình tôi đăng ký trồng 1 ha cây mắc ca, qua kiểm tra tỷ lệ cây sống đạt 98%, có cây đã phát lộc non, cây cao hơn khi trồng khoảng 20 cm. Tôi hy vọng mắc ca sẽ mở thêm cơ hội để chúng tôi làm giàu.

Hy vọng mô hình thành công sẽ tạo cơ hội cho nông dân tiếp cận được một loại cây trồng mới có giá trị kinh tế cao. Hơn thế, đây cũng là loại cây đại thụ, tán rộng và rậm hoàn toàn phù hợp với yêu cầu bảo vệ môi trường và phát triển bền vững.

Khánh Vân