Cứu lấy rừng hồi Xứ Lạng

Nguồn tin: Nhân Dân, 22/09/2012
Ngày cập nhật: 24/9/2012

Sâu ánh kim gây hại trên cây hồi.

Hoa hồi là một trong những sản phẩm xuất khẩu chủ lực của tỉnh Lạng Sơn. Tổng diện tích rừng hồi của tỉnh hiện có hơn 33.400 ha, chiếm 71% tổng diện tích rừng hồi cả nước; sản lượng quả hồi (hoa hồi) khô đạt hơn 6.500 tấn/năm, đem lại giá trị xuất khẩu ước khoảng từ 600 đến 700 tỷ đồng/năm. Nhưng gần đây, cây hồi đang có nguy cơ bị tàn lụi do một loại sâu lạ "tiến công", mà hiện chưa có cách diệt trừ hiệu quả.

Ðầu tháng 8, chúng tôi mới có dịp trở lại huyện Văn Quan, nơi được coi là "vương quốc" hồi Xứ Lạng. Dẫn đi xem vườn hồi, anh Hoàng Văn Hưởng, Trưởng thôn Bản Nầng, Tân Ðoàn (Văn Quan), vẫn chưa khỏi bàng hoàng, tay chỉ vào một số cây hồi chết khô héo, tàn lụi hết lá, xót xa nói: Gia đình có hơn sáu ha hồi, mỗi năm thu hơn sáu tấn quả, bán được giá hơn 100 triệu đồng. Năm nay, hoa hồi được mùa, nhưng lại gặp phải sâu lạ ăn hết lá, không ra quả được. Loại sâu này rất tàn độc thường ăn về đêm, sau một đêm là sâu ăn trụi hết lá hồi, rồi lại bò sang cây khác. Sâu phát triển nhiều nhất từ tháng 3 đến tháng 4, mật độ sâu từ hàng trăm đến hàng nghìn con/cây. Con sâu rất khó phát hiện, lúc đầu loại sâu này làm tổ ở dưới mặt đất ẩm ướt của tán rừng hồi. Khi trưởng thành chúng leo lên cây ăn lá hồi, chúng ăn trụi cả hoa cuống quả, chỉ trong thời gian ngắn, khiến cây hồi chỉ còn trơ cành. Ở giai đoạn nhộng, con sâu to bằng đầu móng tay, ban ngày ẩn dưới lá mục, nhìn có ánh kim óng ánh, nên bà con gọi là sâu ánh kim, hay gọi là bọ ánh kim... Sau hai tháng ăn lá hồi, nay sâu tự nhiên biến mất, đi lần từng gốc hồi, vén từng lá hồi lên, chẳng thấy con sâu, hay trứng để lại. Anh Hưởng thở dài ngao ngán: Chẳng biết lũ sâu đã chui xuống đất hay bay đi đâu, nếu sang năm chúng lại trở về thì thật là thảm họa... Bí thư Ðảng ủy xã Tân Ðoàn Hoàng Hữu Nghị lo lắng nói: Mối họa này mà không diệt được vài năm nữa rừng hồi sẽ không còn. Năm nay, cả xã có hơn 179 ha rừng hồi bị sâu hại và hầu hết diện tích rừng hồi còn lại hơn 200 ha đều bị nhiễm sâu, với tỷ lệ sâu thấp hơn, nhưng cũng ảnh hưởng rất lớn đến năng suất và chất lượng hoa hồi. Xã đã đề nghị các cơ quan chức năng của huyện đến tìm hiểu, hướng dẫn bà con phun thuốc diệt sâu, nhưng chưa đem lại hiệu quả cao. Vì cây hồi thường cao từ 5 đến 15 m, lá hồi lại nhỏ mỏng manh, con sâu nhỏ bám ngay dưới lá, rất khó diệt... Nếu không phòng, trừ kịp thời sẽ ảnh hưởng nghiêm trọng đến sự tồn tại và phát triển của cây hồi...

Tiếp giáp với xã Tân Ðoàn là xã Yên Phúc, nơi được coi là "rốn" hồi của Văn Quan, anh Lăng Văn Tiến, ở chợ Bãi cho biết: Nhà có hơn ba ha rừng hồi, nhưng bị sâu ăn lá gần hết. Loại sâu bọ này chỉ thích ăn lá, búp lá, đọt lá cây hồi, gia đình cùng với nhiều hộ khác trong thôn đã đi mua thuốc bảo vệ thực vật về phun, nhưng vẫn không hề hấn gì, nó cứ ăn hết từ cây này sang cây khác, nên bà con rất hoang mang. Ngoài sâu ánh kim, hiện rừng hồi còn bị hai loài sâu khác gây hại gồm bọ rẹt và Nòn Cháp... cũng ăn lá, gặm vỏ và hại quả hồi.

Chi cục Trưởng Bảo vệ thực vật tỉnh Lạng Sơn Hoàng Văn Ðảy cho biết: Từ tháng 3 đến tháng 7, trên địa bàn tỉnh đã có hơn 500 ha rừng hồi bị nhiễm sâu ánh kim, trong đó có hơn 420 ha rừng hồi bị nhiễm nặng, có cây mật độ sâu từ hàng nghìn con, mỗi lá hồi có từ ba đến bốn con, sâu ăn trụi hết. Các huyện: Văn Quan, Bình Gia, Cao Lộc... bị sâu phá hại nặng nề. Loại sâu này đã xuất hiện từ những năm 90 của thế kỷ trước, tuy nhiên lúc đó mật độ gây hại diện tích hồi không đáng kể, đến nay mới bùng phát mạnh. Hiện vẫn chưa xác định được tên khoa học cũng như đặc tính, vòng đời sinh trưởng của loài sâu này. Vì vậy, Chi cục Bảo vệ thực vật chưa xác định được loại thuốc diệt trừ hiệu quả, trong thời gian tới Chi cục sẽ xây dựng đề án nghiên cứu để diệt trừ loại sâu này... Do bị sâu gây hại, vụ hồi năm nay, sản lượng và chất lượng hoa hồi bị giảm nên ảnh hưởng đến nguồn thu nhập của người trồng hồi... trong khi đó, các ngành chức năng đang lúng túng, chưa tìm ra phác đồ điều trị, tìm giải pháp diệt trừ sâu lạ.

HÙNG TRÁNG