Sản xuất lúa giống cộng đồng tại ba tỉnh An Giang, Nghệ An và Hòa Bình

Nguồn tin: Agroviet, 21/09/2012
Ngày cập nhật: 23/9/2012

Trong khuôn khổ của dự án “Phát huy sáng kiến trong sản xuất giống cộng đồng và xác định rào cản để nâng cao hiệu quả nhằm cải thiện khả năng ứng phó với biến đổi khí hậu trong nông nghiệp” thuộc Khung Hành động của Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn để đối phó với biến đối khí hậu, Chương trình mục tiêu quốc gia ứng phó với biến đổi khí hậu (NTP – RCC), Cục Trồng trọt phối hợp với Oxfarm tại Việt Nam tiến hành một nghiên cứu về sản xuất giống cộng đồng tại ba tỉnh An Giang, Nghệ An và Hòa Bình.

Ngày 20/9/2012, Cục Trồng trọt đã tổ chức Hội thảo chia sẻ kết quả nghiên cứu nói trên tại Hà Nội. Tham dự Hội thảo có Đại diện các đơn vị thuộc Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn, các tổ chức quốc tế, Văn phòng Chương trình Ứng phó với Biến đổi khí hậu, Bộ Tài nguyên và Môi trường, Nông dân đại diện một số tỉnh trong địa bàn nghiên cứu.

Chọn tạo – lưu trữ và sản xuất lúa giống trong điều kiện nông hộ có nghĩa lớn đối với kinh tế hộ trồng lúa (nhất là ở tiểu vùng sâu – xa) và đối với ngành giống cây trồng ở Việt Nam. Đối với các hộ trồng lúa: đã góp phần làm thay đổi tập quán sản xuất không phù hợp, giúp nông dân tiếp cận nhanh với kỹ thuật, chủ động nguồn giống chất lượng và thích ứng với điều kiện địa phương, giảm chi phí sản xuất, tăng cường trao đổi cộng đồng. Đối với ngành giống cây trồng: góp phần lưu trữ và phát triển nguồn gen lúa quý hiếm ở các địa phương, các vùng sinh thái khác nhau, đồng thời lưu truyền được kinh nghiệm và văn hóa sản xuất cây lúa của đông đảo cộng đồng.

Nhà nước đã hỗ trợ hoạt động sản xuất giống nông hộ thông qua các chương trình, dự án và đã có chính sách, quy định nhằm thúc đẩy hoạt động này phát triển. Bên cạnh đó, các tổ chức quốc tế cũng đã tích cực trọng việc hỗ trợ nông dân chọn tạo – sản xuất giống ở nhiều địa phương thông qua các chương trình huấn luyện nông dân, hỗ trợ thực hành và trang thiết bị sản xuất …

Tuy nhiên, với nhiều thách thức hiện nay như: vấn đề cạnh tranh thị trường, lợi nhuận sản xuất, kinh phí, sự biến đổi khí hậu, nguồn lực, quy định chuyên ngành… thì hoạt động chọn tạo – sản xuất lúa giống cộng đồng đang gặp một số rào cản làm giảm khả năng phát triển ở quy mô lớn hơn và có hiệu quả hơn.

Để có một bức tranh chung về hoạt động sản xuất giống nông hộ và có được khuyến nghị xác đáng, Tổ chức Oxfam tại Việt Nam, Cục Trồng trọt, Cục Bảo vệ thực vật và các đối tác liên quan tiến hành thực hiện một nghiên cứu chung về các mô hình sản xuất lúa giống cộng đồng tại 3 điểm là Hòa Bình, Nghệ An và An Giang (các dự án hỗ trợ xây dựng mô hình, tổ chức nông dân, hoạt động sản xuất – thương mại giống, những khó khăn và kiến nghị của họ …). Đồng thời, cũng thực hiện việc tham vấn các cơ quan chuyên ngành, cơ quan quản lý, phân tích – đối chiếu việc thực hiện chính sách liên quan, tham khảo tài liệu… để từ đó xây dựng và đề xuất các khuyến nghị.

Thực hiện nghiên cứu bằng các phương pháp tiếp cận khác nhau, ở 3 địa phương, kết quả nghiên cứu đề cập đến 2 hệ thống sản xuất giống tại Việt Nam, các vùng sinh thái và nhu cầu lúa giống, kết quả chính của một số dự án, phân tích 3 hình thức nông dân tham gia chọn tạo – sản xuất lúa giống, các văn bản chính có liên quan đến hoạt động sản xuất giống cộng đồng, các rào cản đối với hoạt động sản xuất giống cộng đồng, và các khuyến nghị nhằm thúc đẩy hoạt động chọn tạo – sản xuất lúa giống cộng đồng. Báo cáo do Oxfam công bố cho thấy việc sử dụng giống do chính cộng đồng trong làng xã sản xuất ra thì mỗi vụ 1 ha trồng lúa thương phẩm tiết kiệm được 585.000 - 715.000 đồng.

Sản xuất lúa giống cộng đồng (người dân, nhóm hộ nông dân tự thực hiện chọn tạo lúa giống) là một bộ phận và luôn song hành cùng hệ thống sản xuất giống quốc gia. Tuy nhiên, việc sản xuất giống cộng đồng đang gặp nhiều khó khăn cần được Nhà nước quan tâm đầu tư hơn để phát huy, sử dụng hiệu quả trong tương lai.

HNN