BRVT: Bài toán cây, con giống: Vẫn chưa có lời giải

Nguồn tin: BRVT, 19/10/2006
Ngày cập nhật: 20/10/2006

Trong sản xuất nông nghiệp, giống là một trong những yếu tố quan trọng quyết định năng suất, chất lượng sản phẩm và hiệu quả kinh tế. Thế nhưng, trên địa bàn tỉnh hiện chỉ có vài cơ sở sản xuất giống đạt tiêu chuẩn chất lượng. Nguồn cung cấp giống bảo đảm chất lượng cho sản xuất nông nghiệp không đủ, người dân phải mua giống trôi nổi trên thị trường. Đây là một trong những thực trạng nan giải của ngành nông nghiệp tỉnh.

CÂY, CON GIỐNG – NHÀ NƯỚC ĐÃ LO...

Sau 5 năm thực hiện chương trình giống cây trồng, vật nuôi giai đoạn 2001-2005, ngành nông nghiệp đã xây dựng được một hệ thống cung ứng giống chất lượng cao gồm 3 trại sản xuất: giống lúa, giống cây ăn quả, cây công nghiệp và giống heo. Tuy nhiên, quy mô và hiệu quả tác động của chương trình vẫn còn khá "khiêm tốn". Trại giống lúa (3,5 ha tại huyện Xuyên Mộc) của Trung tâm Khuyến nông & Giống nông nghiệp (TT KN&GNN) mỗi năm cung ứng khoảng 35-40 tấn lúa nguyên chủng cho các hợp tác xã nông nghiệp sản xuất lúa xác nhận. Trên cơ sở đó, hàng năm, các hợp tác xã sản xuất và cung ứng được khoảng 300 tấn giống lúa xác nhận cho nông dân. Qua đó, đã hình thành thói quen sử dụng lúa xác nhận làm giống thay thế lúa thương phẩm, góp phần tăng năng suất lúa từ 35 tạ/ha lên 41 tạ/ha. Trại sản xuất giống cây ăn quả và cây công nghiệp sạch bệnh, hàng năm cung ứng được 50.000 – 60.000 cây gồm các loại: nhãn xuồng, mãng cầu, điều ghép cao sản. Từ khi thực hiện chương trình phát triển ca cao bền vững, hàng năm, Trung tâm nhân khoảng 400.000 cây ca cao cung ứng cho nông dân trồng. Trại heo giống mỗi năm cung cấp khoảng 400 – 500 con heo cao sản hướng nạc, có năng suất sinh sản cao (13 con/lứa) tăng trọng hơn 700gr/ngày. Ngoài ra, TT KN&GNN còn xây dựng được hệ thống kỹ thuật viên gieo tinh nhân tạo cho bò, góp phần nâng tỷ lệ bò lai sind của tỉnh lên hơn 70%.

NHƯNG... NÔNG DÂN VẪN TỰ "BƠI" LÀ CHÍNH

Qua 5 năm thực hiện chương trình giống cây trồng, vật nuôi, cái được lớn nhất là bước đầu Nhà nước đã xây dựng được hệ thống cung cấp giống và hình thành tập quán sử dụng cây con, giống chất lượng cao trong sản xuất. Tuy nhiên, năng lực cung ứng giống chất lượng cao hiện vẫn còn thấp, chỉ đạt khoảng 10% nhu cầu, 90% nhu cầu còn lại người dân phải tự tìm mua từ nguồn giống trôi nổi trên thị trường. Các giống này thường không rõ nguồn gốc và không bảo đảm chất lượng. Đây là một trong những nguyên nhân ảnh hưởng xấu đến hiệu quả sản xuất nông nghiệp trên địa bàn tỉnh.

Bên cạnh khả năng cung ứng giống, năng lực quản lý Nhà nước về chất lượng giống cũng còn nhiều bất cập. Trên địa bàn tỉnh hiện có hàng trăm cơ sở tư nhân cung ứng giống cây trồng, vật nuôi. Các cơ sở này chủ yếu lấy giống từ các tỉnh khác về, đa số không có xuất xứ rõ ràng, người mua không biết căn cứ vào đâu để kiểm tra chất lượng. Và, hậu quả là đã từng có những chuyện "dở khóc, dở cười", chăm tưới mấy năm trời mà cây vẫn cứ trơ trơ, không ra quả; heo, bò thì đẻ con èo uột...

Thực trạng xô bồ trên thị trường cây, con giống không phải ngành chức năng không biết, mà do hệ thống thanh tra chuyên ngành về giống chưa có, thanh tra Sở Nông nghiệp và Phát triển nông thôn mỗi năm cũng chỉ kiểm tra được một đôi lần rồi đâu lại vào đấy... Nông dân khi có nhu cầu mua cây, con giống vẫn đến các trại giống tư nhân và phó thác vào sự rủi may.

Ngành nông nghiệp đang đứng trước thách thức lớn khi tham gia thị trường thế giới mà nguyên nhân chính là do chất lượng nông sản thấp. Muốn cải tạo chất lượng nông sản, cần phải đầu tư nâng cao khả năng sản xuất, cung ứng giống cây trồng, vật nuôi và quản lý hệ thống cung ứng giống trên địa bàn. Để làm được điều này cần thành lập một trung tâm chuyên sản xuất và cung ứng giống nông nghiệp. Hiện nay, chức năng này vẫn thuộc về Trung tâm Khuyến nông, trong khi đó nhiệm vụ chủ yếu của cơ quan này là chuyển giao khoa học - kỹ thuật.

Huỳnh Liên